Warto wiedzieć: ADHD - zespół nadpobudliwości psychoruchowej
Monika Zaremba, 28 marca 2012, 11:42
Logo Polskiego Towarzystwa ADHD, fot. ptadhd.pl
W obiegowej opinii części rodziców i pedagogów ADHD jest jedynie wymysłem psychologów i niewydolnych wychowawczo rodziców. Objawy ADHD u dziecka odbierane są często jako efekt braku konsekwencji w procesie wychowania, nieposłuszeństwa czy nieprzestrzegania powszechnie panujących zasad i reguł. Dziecko otrzymuje łatkę „niegrzecznego” i „niewychowanego”, ponieważ, pomimo swoich usilnych starań, ciągle odstaje i jest bardziej… rozkojarzone, ruchliwe, niecierpliwe, gadatliwe lub po prostu trudne. A tak naprawdę potrzebuje zrozumienia swoich trudności i zwykłej akceptacji, by przy odrobinie pomocy opiekunów móc pokazać także pozytywne aspekty swego charakteru.
ADHD jest skrótem od angielskiej nazwy Attention Deficit Hyperactivity Disorder i oznacza zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi. ”Jest to grupa zaburzeń charakteryzujących się wczesnym początkiem (zazwyczaj w pierwszych pięciu latach życia), brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagających zaangażowania poznawczego, tendencją do przechodzenia od jednej aktywności do drugiej bez ukończenia żadnej z nich oraz zdezorganizowaną, słabo kontrolowaną nadmierną aktywnością”.
Objawy
Dla nadpobudliwości charakterystyczne są trzy grupy objawów: niemożność skoncentrowania uwagi, nadmierna impulsywność i nadmierna ruchliwość.
Sfera ruchowa - nadruchliwość:
- dziecko nie może nawet przez krótki czas pozostać w bezruchu;
- raczej biega niż chodzi;
- wstaje bez pytania z miejsca, chodzi po klasie w czasie lekcji;
- wzmożone występowanie drobnych ruchów kończyn: machanie nogami, ciągłe, bezcelowe poruszanie palcami rąk, manipulowanie przedmiotami znajdującymi się w ich zasięgu;
- kiwanie się na krześle;
- tiki;
- nadmierna gadatliwość.
Sfera poznawcza - zaburzenia koncentracji uwagi:
- niemożność skupienia uwagi na najprostszych nawet czynnościach;
- najmniejszy bodziec z otoczenia odrywa je od wykonywanego zadania;
- niemożność koncentracji na szczegółach podczas różnych zajęć szkolnych, domowych, a nawet podczas gier i zabaw z rówieśnikami, skutkuje to popełnianiem licznych błędów, wynikających nie z braku wiedzy czy niskiej inteligencji, lecz z niedbalstwa i rozkojarzenia;
- pochopność i pobieżność myślenia;
- zapominanie poleceń, co powoduje, że ich nie wykonują lub robią to niewłaściwie;
- duże trudności w organizowaniu i planowaniu działania, zapominanie o celu;
- unikanie lub oporne angażowanie się w działania wymagające dłuższego wysiłku umysłowego, np. odrabianie lekcji, zajęcia szkolne, itp.;
- częste gubienie przedmiotów potrzebnych do pracy, nauki czy zabawy.
Sfera emocjonalna - impulsywność:
- nieopanowane, nieraz bardzo silne, reakcje emocjonalne;
- wzmożona ekspresja uczuć;
- zwiększona wrażliwość emocjonalna na bodźce z otoczenia;
- brak cierpliwości i umiejętności czekania;
- wysoki poziom drażliwości;
- skłonność do reakcji agresywnych;
- obniżona tolerancja na stres.
Jak można pomóc dziecku?
- miejsce pracy: uporządkowane, na biurku powinny znajdować się jedynie przedmioty potrzebne do pracy, biurko ustawione przy gładkiej, jednolitej ścianie, należy wyeliminować wszelkie zbędne źródła bodźców wzrokowych, słuchowych czy zapachowych;
- klarowny i konsekwentnie przestrzegany przez wszystkich system zasad i reguł (rozkład dnia, prawa i obowiązki każdego domownika);
- bardzo ważna jest umiejętność rozmowy z dzieckiem nadpobudliwym: nie praw kazań i nie zasypuj go gradem pytań, rad i uwag (dziecko z ADHD przestanie słuchać po kilku słowach); komunikaty powinny być proste, krótkie i pojedyncze (inaczej części nie usłyszą, a część po prostu zapomną); unikaj słowa NIE (zamiast „Nie krzycz!”, „Nie skacz po kanapie!” powiedz: „Mów spokojnie”, „Kanapa służy do siedzenia”), polecenia „bezczasownikowe” (zamiast „Umyj zęby/ręce!” powiedz: „Ręce/zęby do mycia!”, a będzie mniej powodów do buntu i sprzeciwu);
- w niektórych przypadkach wskazane jest włączenie leczenia farmakologicznego, mającego na celu zmniejszenie lub zlikwidowanie niekorzystnych objawów;
- chwal i nagradzaj dziecko jak najczęściej (natychmiast po pozytywnym zachowaniu, ono nie potrafi czekać);
- poświęcaj dziecku swój czas i uwagę (o tym na pewno nie zapomni).
Przydatne linki
Artykuł o ADHD na Wikipedii wraz z bibliografią
Portal ADHD.org.pl wraz formową grupą wsparcia dla rodziców
Oficjalna strona Polskiego Towarzystwa ADHD
adhd-info.com.pl
