Gość

W tym roku 24 marca po raz drugi obchodzono Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Mimo iż znamy coraz więcej nazwisk zarówno ratujących, jak i ratowanych w czasie II wojny światowej, wciąż wiele historii jest jeszcze do opowiedzenia. Część z nich wysłuchała i spisała Ilona Lewandowska, autorka książki „Tak teraz postępują uczciwi ludzie. Polacy z Wileńszczyzny ratujący Żydów”. Opowiadających sfotografował Bartosz Frątczak.

Wileński gawędziarz Dominik Kuziniewicz od ponad 30 lat, czyli odkąd kiermasze organizowane na wzór wileńskich odbywają się na Warmii i Mazurach, nie był na Kiermaszu Kaziukowym w Wilnie. Co innego Kaziuczek Niemenczyński z jego swojską podwileńską atmosferą, gdzie można spotkać znajomych, potargować się, kupić kosz na ziemniaki czy szpakówkę... Dominik Kuziniewicz jako Wincuk Bałbatunszczyk z Pustaszyszek był prowadzącym program artystyczny towarzyszący tegorocznemu jarmarkowi w Niemenczynie.

Pokaz „Pana Tadeusza” w reżyserii Andrzeja Wajdy w ramach prezentowanej w Pałacu Władców wystawy poświęconej epopei narodowej zgromadził we czwartek, 10 stycznia, komplet widzów na sali. Udział w dyskusji przed projekcją filmu wzięła wybitna polska aktorka Grażyna Szapołowska – błyskotliwa Telimena w ekranizacji poematu Adama Mickiewicza. Aktorka jest związana z Litwą – stąd pochodzi jej rodzina. Ona sama jako małe dziecko została ochrzczona w kościele w Święcianach.

Na święta Bożego Narodzenia otrzymaliśmy niezwykłe życzenia, skierowane do widzów i czytelników Wilnoteki z Grodna od jakże znanego wilnianom rodaka, wieloletniego proboszcza parafii Ducha Świętego w Wilnie, a od 1991 r. – biskupa sąsiedniej diecezji grodzieńskiej! Ks. bp Aleksander Kaszkiewicz urodził się nieopodal Ejszyszek, ukończył Seminarium Duchowne w Kownie, najpierw został skierowany do Poniewieża, a od 1981 r. przez 10 lat pełnił posługę „w dominikanach”, jak wilnianie nazywali kościół Ducha Świętego. To dzięki niemu do tej świątyni po kryjomu trafił na początku lat 80. pierwowzór obrazu Jezusa Miłosiernego, uratowany przez wileńskich Polaków z zawieruchy wojennej i przez wiele lat ukrywany na białoruskiej stronie Ziemi Wileńskiej. Starania ówczesnego proboszcza, a dziś – biskupa A. Kaszkiewicza doprowadziły do odrodzenia się z niezwykłą mocą kultu Miłosierdzia Bożego wśród Polaków Wileńszczyzny – tej litewskiej i tej białoruskiej...

Każde miasto ma swój urok, każde miało i ma malarzy i fotografów, którzy je utrwalają w obrazach lub na zdjęciach. Malowniczo położone Wilno zawsze fascynowało artystów – mówi historyk fotografii, dyplomata Dainius Junevičius. Nie wiadomo, dlaczego Józef Czechowicz (1818–1888) przeniósł się do Wilna, ale dzięki temu, że się tu sprowadził, wiemy, jak wyglądało nasze miasto w latach 70. XIX wieku. Wilno Czechowicza, ale też inne miasta utrwalone na zdjęciach najsłynniejszych fotografów XIX wieku składają się na fascynującą wystawę w Wileńskiej Galerii Obrazów „Józef Czechowicz i jego epoka w fotografii”.

„Żadna współczesna gwiazda nie jest w stanie przyciągnąć takiej rzeszy ludzi, jak Maryja, gwiazda Ostrobramska“ – mówi rektor kaplicy Ostrobramskiej ks. prałat Kęstutis Latoža. W ciągu oktawy Opiek Matki Boskiej Miłosierdzia kaplicę odwiedziło około 100 tys. wiernych, nie tylko z Wilna, Wileńszczyzny, całej Litwy, ale też sąsiednich krajów. Podczas tegorocznego odpustu obraz Matki Miłosierdzia został ukoronowany nową złotą koroną, wykonaną z wot ofiarowanych przez wiernych.

Mickiewicz na rockowo i akustycznie? Czemu nie! Muzyczną interpretację tekstów naszego narodowego wieszcza zaproponował polski zespół Piramidy, który w środę, 24 października, wystąpił na scenie wileńskiego klubu Paviljonas. Lider zespołu Piotr Kajetan Matczuk mówił, że możliwość zagrania koncertu „Mickiewicz unplugged” właśnie w tym mieście jest dla niego czymś magicznym i cieszy się, że mógł w ten sposób spełnić swoje marzenie.

W piątek, 21 września Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą zaprosił dziennikarzy i wilnian na spacer po najstarszej wileńskiej nekropolii, żeby zaprezentować wykonaną w roku bieżącym pracę. Staraniem Komitetu i dzięki ofiarodawcom w 2018 roku odrestaurowano 6 pomników.

Podczas swojej dwudniowej wizyty w Wilnie papież Franciszek odwiedzi Muzeum Okupacji i Walk o Wolność, gdzie zwiedzi ekspozycję poświęconą ofiarom nazistowskich i sowieckich prześladowań. Jak powiedziała w rozmowie z Wilnoteką dyrektor Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy Teresė Birutė Burauskaitė, po muzeum oprowadzi papieża emerytowany biskup Kowna Sigitas Tamkevičius, który był tutaj więziony.