Wilno: ceremonia ponownego pochówku na byłym cmentarzu ewangelickim
W przyszłości nowe miejsce pochówku będzie znaczył krzyż metalowy bądź kamienny, na razie ustawiono tymczasowy drewniany z cytatem z Ewangelii wg św. Jana: „Ja żyję i wy żyć będziecie” (J 14, 19).
Przypomnijmy, w ramach budowy na Górze Bouffałowej Narodowej Sali Koncertowej postanowiono uporządkować i należycie upamiętnić również mieszczące się obok terytorium niegdysiejszego cmentarza ewangelickiego.
Na zdjęciu: ceremonia ponownego pochówku na byłym cmentarzu ewangelickim, fot. facebook.com/Kęstutis Pulokas
Pierwsze pochówki na tym cmentarzu odbyły się w 1809 roku. Początkowo był to cmentarz wyznaniowy przeznaczony wyłącznie dla luteran, od 1830 roku miały tu miejsce również pochówki kalwińskie.
Na zdjęciu: miejsce ponownego spoczynku szczątków osób pochowanych niegdyś na cmentarzu ewangelickim na Górze Bouffałowej w Wilnie, fot. facebbok.com/ Kęstutis Pulokas
Było to miejsce spoczynku osób różnej narodowości. W źródłach historycznych zarejestrowano napisy na pomnikach w językach łacińskim, polskim, niemieckim, francuskim, rosyjskim, białoruskim, litewskim.
Na cmentarzu tym spoczywało wielu profesorów Uniwersytetu Wileńskiego – m.in.: Johann Heinrich Abicht i Adolf Abicht, Jan Fryderyk Niszkowski, Adam Ferdynand Adamowicz, Wolfgang Johann Friedrich, Jakub Briotet, Bronisław Edward Andrzej Kader, malarz Józef Marszewski, malarz i wykładowca Uniwersytetu Stefana Batorego Stanisław Bohusz-Siestrzencewicz, malarz Albert Wojciech Żamett, białoruski dramaturg i poeta Franciszak Alachnowicz, prekursor fotografii artystycznej i teatralnej na Litwie Aleksander Strauss, inżynier, polski działacz polityczny Aleksander Zasztowt, mama znanej litewskiej pisarki Ievy Simonaitytė (niem. Ewa Simoneit) Ertmė Simonaitytė-Budrienė.
Cmentarz ten był miejscem pochówku również takich osobistości jak: muza Adama Mickiewicza Karolina Kowalska, mąż Maryli Wereszczakówny – młodzieńczej miłości A. Mickiewicza – hrabia Wawrzyniec Puttkamer, ich syn Stanisław Puttkamer oraz dwóch ich wnuków Hipolita Puttkamera i Wawrzyńca Puttkamera.
Wiele źródeł mówi też o tym, że na cmentarzu tym po wykonaniu na nim wyroku śmierci pochowany był powstaniec listopadowy Szymon Konarski.
Cmentarz ewangelicki na Górze Bouffałowej został zamknięty w 1958 roku. Jednocześnie zlikwidowano tę jego część, na której wybudowano Pałac Związków Zawodowych (á propos, przed kilkoma laty pałac został wyburzony i w jego miejscu wybudowana zostanie Narodowa Sala Koncertowa).
W 1962 roku postanowiono cmentarz zlikwidować całkowicie i urządzić tu park. Mieszkańcy Wilna, przedstawiciele inteligencji zbierali podpisy pod prośbą do władz o zachowanie tej nekropolii, nie odniosło to jednak skutku.
W tymże 1962 roku niektóre nagrobki zostały przeniesione na inne wileńskie cmentarze – na Rossę, Sołtaniszki, cmentarz prawosławny na Lipówce oraz na cmentarz Pietraszuński w Kownie.
Na cmentarzu było wiele rodzinnych kaplic-mauzoleów. Do naszych dni zachowała się jedynie ta należąca do rodziny Niszkowskich.
Na zdjęciu: kaplica-mauzoleum rodziny Niszkowskich na terytorium byłego cmentarza ewangelickiego, fot. facebook.com/Kęstutis Pulokas
Pod koniec 1972 roku i na początku roku 1973 zniszczono pozostające jeszcze na cmentarzu w południowej jego części miejsca pochówku, nagrobki, wyburzono zaprojektowaną przez architekta Karola Schildhausa główną kaplicę. W jej miejscu w 1974 roku wybudowano obecny Pałac Ślubów.
Prace przy porządkowaniu Ogrodu Luterańskiego mają potrwać do połowy 2023 roku.
Na zdjęciu: nieistniejąca główna kaplica niegdysiejszego cmentarza ewangelickiego na Górze Bouffałowej w Wilnie, fot. liuteronusodas.lt
Na zdjęciu: wyburzanie głównej kaplicy na niegdysiejszym cmentarzu ewangelickim na Górze Bouffałowej w Wilnie, fot. liuteronusodas.lt
Na podstawie: liuteronusodas.lt, facebook.com/Kęstutis Pulokas
