Spektakl "Pan Tadeusz" w Mińsku

Przedstawienie spektaklu na podstawie poematu Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz" w reżyserii dyrektora artystycznego Narodowego Teatru Akademickiego im. Janki Kupały w Mińsku, Mikałaja Pinihina, jest pierwszą premierą po otwarciu tej prestiżowej placówki po remoncie i przebudowie. "Trzeba przywracać narodowi pamięć historyczną, która kiedyś istniała" - powiedział w wywidzie agencji prasowej PAP M. Pinihin, motywując wybór utworu na pierwszą premierę po remoncie.

Jak podkreślił M. Pinihin, Adam Mickiewicz urodził się w Zaosiu, w dzisiejszym obwodzie brzeskim, a mieszkał i uczył się w pobliskim Nowogródku. "I choć pisał po polsku, to na rodzinnej ziemi słyszał wokół siebie także język białoruski, bo mówiło nim chłopstwo. W "Panu Tadeuszu" padają nazwy takich miejscowości z terenów obecnej Białorusi, jak Korelicze, Słonim, Nowogródek, Mińsk czy Witebsk. Te właśnie obszary miał na myśli poeta, gdy pisał: "Litwo, ojczyzno moja"" - powiedział dyrektor artystyczny Narodowego Teatru Akademickiego im. Janki Kupały.

Mikałaj Pinihin powiedział, że wytyczył sobie skromne zadanie polegające na zachęceniu widzów do sięgnięcia po poemat. "Myślę, że 90-95 procent Białorusinów w ogóle nie czytało tego utworu. Może coś Mickiewicza czytali, ale "Pana Tadeusza" nie" - stwierdził dyrektor artystyczny teatru. Przypomniał, że na emigracji w Paryżu A. Mickiewicz pisał, że chce, by te księgi zbłądziły pod strzechy. "Chcę tego samego, żeby ludzie wzięli ten utwór do ręki i przeczytali. Żeby ta książka trafiła do każdego domu" - podkreślił M. Pinihin. Z apelem o czytanie "Pana Tadeusza" zwrócił się też do widzów po zakończeniu przedstawienia.

Według M. Pinihina największą trudnością podczas przygotowania spektaklu było to, że współcześni Białorusini nie wiedzą, jakie wydarzenia zostały opisane w "Panu Tadeuszu". "Dlaczego tak czekano na Napoleona, kim byli litewscy ułani, których pułki formowano w Nowogródku czy Grodnie, kim był Napoleon? Już nie mówię o Paryżu i o Towiańskim. Dla Polaków to rzeczy naturalne, dla Białorusinów to utracona historia" - powiedział dyrektor artystyczny. Podkreślił, że chciałby, aby jego przedstawienie pełniło też rolę oświatową. "Trzeba pozbywać się sowieckiego nastawienia do historii Białorusi i tych ziem w ogóle" - podkreślił M. Pinihin. Według niego A. Mickiewicz to postać w literaturze i historii, która bardzo jednoczy, a nie dzieli.

Większość widzów, pytanych przez dziennikarzy PAP, mówiła, że przedstawienie bardzo im się podobało. "Bardzo finezyjnie pokazało sytuację, jaka panowała na Białorusi" - podkreśliła dyrektor Muzeum Historii Literatury Białoruskiej Lidzija Makarewicz. Widzowie z reguły przyznawali jednak, że nie czytali poematu "Pan Tadeusz". 

W spektaklu pokazywane były fragmenty filmu "Pan Tadeusz" w reżyserii Andrzeja Wajdy oraz niemego filmu Ryszarda Ordyńskiego "Pan Tadeusz" z 1928 r. Wykorzystano też ryciny Napoleona Ordy, przedstawiające Nowogródek i Mir. "Pisząc o zamku Horeszków, Adam Mickiewicz miał na myśli zamek w Mirze, bo jest najbliżej Nowogródka" - powiedział M. Pinihin.

Spektakl wystawiony został w języku białoruskim. Autorem wykorzystanego w spektaklu przekładu na białoruski był nieżyjący już tłumacz i poeta Jazep Siemiażon. Na wiosnę zaplanowano pokazy spektaklu w Paryżu.

Na podstawie: PAP, kupalauski.by