Debata dziennikarzy

W czerwcu 2018 roku Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich było współorganizatorem międzynarodowej konferencji, podczas której dziennikarze z Polski, USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Indii, RPA, Libanu, Ukrainy, Rosji rozmawiali o sytuacji mediów i dziennikarstwa w Polsce i na świecie. Wówczas też zrodził się pomysł zbadania sytuacji mediów w państwach zrzeszonych wokół Inicjatywy Trójmorza, czyli międzynarodowej inicjatywy gospodarczo-politycznej skupiającej 12 państw Europy położonych nad morzami Bałtyckim, Czarnym i Adriatyckim. Są to: Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry.

Pokłosiem projektu ma być raport dotyczący stopnia realizacji zasady wolności słowa w konkretnym państwie ocenianej z perspektywy teorii (obowiązujące normy prawne składające się na system prasowy konkretnego państwa), jak i praktyki. Istotną jego częścią powinny być także współczesne formy ograniczania wolności słowa, a szczególnie przejawy cenzury i autocenzury.

W dyskusji z litewskimi dziennikarzami, która odbyła się w Domu Kultury Polskiej w Wilnie uczestniczyli: Jadwiga Chmielowska, Mariusz Pilis, Piotr Hlebowicz i Błażej Torański.

Jadwigę Chmielowską łączą wieloletnie kontakty i przyjaźnie z litewskimi działaczami opozycji antykomunistycznej, m.in. Leonardasem Vilkasem i Sauliusem Pečeliūnasem. Na początku lat 90. XX wieku była zaangażowana w obronę praw człowieka w byłym ZSRR, razem z Piotrem Hlebowiczem powołała Autonomiczny Wydział Wschodni Solidarności Walczącej, na Litwę przemycali potrzebny opozycjonistom sprzęt. W 2009 roku Jadwiga Chmielowska i Piotr Hlebowicz zostali odznaczeni przez prezydenta Valdasa Adamkusa medalami Orderu Zasługi dla Litwy.

Jadwiga Chmielowska podkreśla, że zadaniem dziennikarza jest pokazywanie rzeczywistości, ewentualnie w komentarzu mówić, co on prywatnie o tym myśli, ale dla widza, czytelnika czy słuchacza musi być jasne, co jest faktem.  

Jadwiga Chmielowska ocenia, że sytuacja mediów litewskich nie jest zła. Jako zaletę wymienia fakt, że większość prywatnych portali i gazet jest finansowanych przez kapitał litewski. Odnotowała też fakt, że dziennikarze litewscy skutecznie oprotestowali próby władz wprowadzenia nowej ustawy medialnej, ograniczającej wolność słowa. „Władza zanim zacznie mieszać w jakichś ustawach, powinna zastanowić się, jaki będzie tego skutek. Każda władza powinna przede wszystkim służyć swojemu narodowi, swojemu państwu” – powiedziała Wilnotece. 



Zdjęcia i montaż: Mateusz Mozyro