Aleksander Szycht: Na randkę zaprosiłbym Emilię Plater

W małym palcu ma historię Kresów, co nie dziwi o tyle, że jest historykiem z wykształcenia. Doktoryzować się planuje za kilka lat, bo teraz wygrywają sprawy związane z Kresami m.in. walka o prawa Polaków na Litwie i Ukrainie. „Moją wadą jest to, że nie mogę nie działać” - wyjaśnia, choć znajomi przekonują go, iż nawet frontowcy mają urlopy.

Nie chce mówić o sobie. „Jest wiele zasłużonych, starszych osób, w środowisku kresowym" – tłumaczy. Jednak Aleksander Szycht nie jest typową postacią. Uważa się za lwowiaka, bo ze Lwowa pochodziła jego babcia, sam urodził się w Toruniu, wychował we Włocławku, a mieszka w Warszawie. Dwa lata temu założył serwis internetowy www.polskiekresy.pl, gdzie publikowane są artykuły o tematyce kresowej – często niepoprawne politycznie. W ubiegłym roku wpadł na pomysł założenia stowarzyszenia Memoriae Fidelis. Grupa skupionych w nim ludzi to zapeleńcy - w większości młodzi. „W kontekście Wileńszczyzny organizacja ma się zajmować dyskryminacją mieszkających tam Polaków, choć rząd litewski twierdzi, że nic takiego nie istnieje” - mówi Szycht. „Priorytetem obecnie jest kwestia polskiego szkolnictwa na Litwie. I nie chodzi mi tylko o zachowanie, czy odtworzenie zlikwidowanych polskich szkół. Rodzice muszą chcieć posyłać do nich swoje dzieci, nie bojąc się, że po ich ukończeniu nie znajdą pracy, bo po litewsku mówią z polskim akcentem” - dodaje.

Grupa tworząca stowarzyszenie Memoriae Fidelis zorganizowała już trzy protesty w obronie polskiego szkolnictwa na Litwie: dwa w Warszawie i jeden w Gdańsku. 11 grudnia napisały o tym wszystkie polskie dzienniki i największe portale informacyjne. Aleksander Szycht zapowiada, że kolejne akcje w Warszawie odbędą się jeszcze w styczniu i w lutym, w tym 16 lutego w święto odzyskania przez Litwę niepodległości.

Aleksander pracuje w Instytucie Kresowym, w dziale Muzeum Niepodległości w Warszawie. Spotykamy się właśnie tam podczas otwarcia wystawy fotografii Henryka Poddębskiego, przedstawiających Kresy przed wojną. „W które z tych miejsc chciałbyś się przenieść?” - zagaduję. „Do przedwojennego Lwowa, bo tamto środowisko społeczne praktycznie zniknęło. Sysząc dialekt lwowski, czuję się jakbym odkrywał jakieś zaginione gatunki... Chciałbym też przejść się zadbanymi malowniczymi lwowskimi uliczkami... Drugim miastem jest przedwojenna Warszawa, gdyż z jej architektury niewiele zostało po wojnie, a i mieszkańcy są przecież zupełnie inni. I teraz wypadałoby mi powiedzieć, że trzecim miastem jest Wilno, ale się waham. Tylko z jednego powodu: Wilno jest w sporej części zachowane takie, jakie było. Teraz niszczone jest jego dziedzictwo kulturowe, dlatego, jeśli chodzi o obronę Kresów, jest to priorytet”- mówi.

Znajomi przedstawiają go słowami: "Olek Szycht jest monotematyczny, dla niego mapy zaczynają i kończą się na Lwowie, Wilnie i Grodnie". To żart, ale kryje się w nim ziarno prawdy. Szycht śmieje się z tego, mówiąc, że to przesada, lecz nie jest w stanie zaprzeczyć, że w jego życiu temat Kresów zajmuje główne miejsce. Zarobkowo i społecznie zajmuje się tą tematyką. Po co? „Żeby obywatele Polski pamiętali o Polakach na Kresach, a Polacy na Kresach pamiętali, że są Polakami. Mam też jedne szczególne marzenie: żeby młodzi Polacy nie nazywali Polaków ze wschodu ruskimi” - tłumaczy.

A co z kobietami? „Chętnie umówiłbym się z Emilią Plater” - żartuje.