700-lecie koronacji Władysława Łokietka
We wtorek, 21 stycznia, na Zamku Królewskim na Wawelu otwarta zostanie wystawa „Skarby epoki Piastów”. Po raz pierwszy będą prezentowane najcenniejsze wyroby rzemiosła artystycznego pochodzące z czasów panowania dynastii piastowskiej. Na wystawę sprowadzono na Wawel ponad 50 wyjątkowych dzieł sztuki – materialnych symboli epoki związanych z pierwszymi polskimi władcami i kulturą chrześcijańską, w tym – unikatowe klejnoty ze słynnego skarbu ze Środy Śląskiej oraz wszystkie zachowane złotnicze fundacje króla Kazimierza Wielkiego. Wystawa czynna będzie do 19 kwietnia br.
W miniony piątek i sobotę, 17-18 stycznia, podczas konferencji „Władztwo Władysława Łokietka. 700-lecie koronacji królewskiej” historycy, socjologowie i politolodzy z całej Polski na Zamku Królewskim w Warszawie dyskutowali o postaci i panowaniu Władysława Łokietka.
W niedzielę, 19 stycznia, w przededniu 700-lecia koronacji Władysława Łokietka w katedrze na Wawelu odprawiona została msza św. w intencji króla. Przewodniczył jej metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski.
Ceremonia koronacji Władysława Łokietka odbyła się w katedrze na Wawelu 20 stycznia 1320 roku. Koronę nałożył na głowę Władysława arcybiskup gnieźnieński Janisław.
Od tego czasu katedra na Wawelu stała się miejscem koronacji polskich władców. Wyjątek stanowili Stanisław Leszczyński i Stanisław August Poniatowski, koronowani w Warszawie. Ostatnia koronacja na Wawelu – Augusta III i Marii Józefy – odbyła się w 1734 roku.
Do naszych czasów nie zachowały się teksty liturgiczne z czasów koronacji Władysława Łokietka. Kancelaria królewska funkcjonowała dopiero za panowania jego syna Kazimierza Wielkiego.
Władysław Łokietek rozpoczął starania o koronę swych przodków w 1314 roku. W ówczesnej stolicy papiestwa, Awinionie, roszczenia swego pana popierał arcybiskup gnieźnieński Borzysław. Zanim książę zdobył błogosławieństwo papieża, musiał pokonać opozycję wewnętrzną i zewnętrzną. W kraju niechętni koronacji byli ci możni, którzy obawiali się wzmocnienia władzy centralnej, a tym samym utraty wpływów. Podobnie myśleli pozostali książęta dzielnicowi. Łokietkowi sprzyjało jednak szczęście. Władcy Wielkopolski oraz Małopolski nie mieli spadkobierców, a na Kujawach inowrocławskich rządzili bratankowie księcia, których udało mu się pozyskać.
Władysław postanowił nie oglądać się na Piastów śląskich oraz mazowieckich i zintensyfikować działania dyplomatyczne. W czerwcu 1318 roku, podczas zjazdu możnych i dostojników w Sulejowie opracowano program starań o koronę. Do Awinionu z supliką do papieża wysłano biskupa kujawskiego Gerwarda. Jego misja była wyjątkowo trudna, gdyż przeciw koronacji opowiadał się król Czech i sukcesor Przemyślidów Jan Luksemburski, powołujący się na prawa swych poprzedników do korony polskiej. Gerward przekonał jednak papieża do planów Łokietka. W 1319 roku Jan XXII wyraził zgodę na koronację. Ze względu na protest Czechów uczynił to w sposób zawoalowany. Uroczystość odbyła się 20 stycznia 1320 roku na Wawelu. 
Na zdjęciu: król Władysław Łokietek, rysunek Jana Matejki z „Pocztu królów i książąt polskich”, fot. pl.wikipedia.org
Na podstawie: gov.pl, PAP, IAR
