Studniówki z jubileuszami w tle
Barbara Sosno, 14 lutego 2014, 11:54
Luty - to w szkołach polskich czas studniówek i spotkań z absolwentami. Dla obecnych uczniów przeszłość, wspomnienia, historia szkoły, w której się uczą, są sprawą drugorzędną. Dla tych, którzy otrzymali świadectwo dojrzałości rok, dziesięć lat temu, dwadzieścia, pięćdziesiąt, spotkanie ze swoją szkołą, nauczycielami, kolegami jest zawsze emocjonujące, gdyż na jeden wieczór znów stają się uczniami.
W 1944 roku, kiedy wojna jeszcze trwała, w Wilnie zaczęło się odradzać szkolnictwo. Nauczyciele, którzy dotąd prowadzili jedynie tajne komplety, zaczęli zbierać uczniów do szkoły. 14 października 1944 roku, w 171. rocznicę powołania Komisji Edukacji Narodowej, Jadwiga Turkowska zwołała pierwszą Radę Pedagogiczną Piątego Gimnazjum Żeńskiego przy ul. Ostrobramskiej. Ta data jest uważana za dzień odrodzenia szkolnictwa polskiego, dzień powstania szkoły, obecnie noszącej imię Joachima Lelewela. "Piątkę" tworzyli absolwenci Uniwersytetu Stefana Batorego, nauczyciele przedwojennych gimnazjów, postaci niepospolite - Maria Czekotowska, Bella Biber, Ludwik Kuczewski, Aleksander Jabłoński, Stanisława Pietraszkiewiczówna. W 1948 roku szkoła przeniosła się na Piaski na Antokolu, od roku 1949 do 2001 nosiła nazwę Szkoły Średniej nr 5, obecnie jest to Szkoła Średnia im. Joachima Lelewela. W 1972 roku zbudowany został nowy budynek "Piątki" przy ul. Antokolskiej 33.
Zasługi "Piątki" dla społeczności polskiej Wilna są nieocenione. Po wojnie była to pierwsza polska szkoła, kuźnia wytrzebionej przez reżim i masowe wysiedlenia polskiej inteligencji. To właśnie absolwenci tej szkoły powołali do życia Zespół Pieśni i Tańca "Wilia", zasilili zespoły teatralne i redakcję jedynej polskiej gazety "Czerwony Sztandar".
W 2014 roku przypada 70-lecie działalności szkoły. W ramach przygotowań do jubileuszu powstaje książka pod redakcją absolwentki Szkoły Średniej nr 5, dziennikarki Krystyny Adamowicz. Uroczystość jubileuszowa odbędzie się 14 października 2014 roku.
Do jubileuszu 50-lecia przygotowuje się Szkoła Średnia im. Szymona Konarskiego. W ciągu półwiecza istnienia szkoła zmieniała lokalizację i nazwę. Niegdyś była to Szkoła Średnia nr 29. Początkowo mieściła się w Szkole nr 21 z litewskim językiem nauczania przy ul. Statybininku 5, następnie usamodzielniła się, przenosząc się pod inny adres - ul. Konarskiego 37 (obecnie znajduje się tam Szkoła Sztuk Pięknych). Od roku 1963/1964, już jako samodzielna placówka oświatowa, powróciła pod stary adres, ul. Statybininku 5. Do 2001 roku była to szkoła polsko-rosyjska, obecnie - wyłącznie polska.Wielkim wydarzeniem dla społeczności szkoły było nadanie imienia Szymona Konarskiego, a było to 16 czerwca 1993 roku.
20-lecie działalności obchodzi w 2014 roku Gimnazjum im. Jana Pawła II. 1 września 1994 roku ponad 1700 dzieci z rodzin polskich przekroczyło próg Szkoły Średniej im. Jana Pawła II, która usytuowała się przy ul. Rygos, na pograniczu dwóch dzielnic: Justyniszek i Wirszuliszek. Szkoła została wybudowana staraniem społeczności polskiej Wilna przy wsparciu finansowym Państwa Polskiego. W 2002 roku, w ramach reorganizacji szkół miasta Wilna. powstały dwie niezależne od siebie placówki dydaktyczno-wychowawcze: Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II przy ul. Rygos, która od września 2011 roku została przekształcona w progimnazjum, oraz Gimnazjum im. Jana Pawła II przy ul. Druskio.
Każda z wymienionych szkół ma swoją historię, swoje tradycje, swoje zasługi dla szkolnictwa polskiego na Litwie. Warto to zachować dla przyszłych pokoleń uczniów polskich szkół.
Zdjęcia: Jan Wierbiel, Artur Kalczewski, Tomasz Karazo
Montaż: Artur Kalczewski, Tomasz Karazo