W Polsce rok 2014 Rokiem Oskara Kolberga

W 2014 r. przypada 200. rocznica urodzin wybitnego polskiego etnografa Oskara Kolberga. Dziewiętnastowieczny badacz jako pierwszy zgromadził i uporządkował według regionów wiedzę na temat polskiej twórczości ludowej - muzyki, tańców, zwyczajów i mowy. Jednym z jego osiągnięć było zebranie około 10 tys. polskich melodii ludowych. Wyniki swoich badań zaprezentował i wydał w 33. tomach dzieła pt. "Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce".

Oficjalną rangę obchodom nadał Sejm RP, ustanawiając nadchodzący rok Rokiem Oskara Kolberga. Patronami 2014 r. będą również słynny emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego Jan Karski i święty Jan z Dukli.

"Twórczość Kolberga, która wymaga przypomnienia, będzie punktem wyjścia do bardzo wielu działań o charakterze etnograficznym i muzycznym" - powiedział koordynator obchodów Roku Oskara Kolberga, szef Instytutu Muzyki i Tańca Andrzej Kosowski. W ramach obchodów zostanie więc zdigitalizowany i udostępniony na specjalnej stronie internetowej zbiór rękopisów Oskara Kolberga. Zaplanowano też między innymi renowację nagrobka etnografa na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie oraz prezentację nieco zapomnianej twórczości muzycznej Oskara Kolberga. Pokazane zostaną jego dwie opery. Na konferencjach naukowych, zorganizowanych w ramach obchodów Roku Oskara Kolberga zostaną podjęte zagadnienia związane z polską kulturą ludową tych obszarów Rzeczypospolitej, które badał Kolberg, a które dzisiaj nie znajdują się w polskich granicach. "Chcemy o tym przypomnieć i zaprosić badaczy kultury tradycyjnej z tych regionów" - powiedział A. Kosowski. Chodzi głównie o Kresy Wschodnie. "Chcemy też wykorzystać Rok Kolberga do tego, aby pokazać, jakie zespoły muzyki tradycyjnej w Polsce funkcjonują, jak zespoły folkowe czerpią garściami z muzyki tradycyjnej, w jaki sposób kompozytorzy muzyki poważnej inspirują się kulturą tradycyjną" - zaznaczył koordynator obchodów Andrzej Kosowski.

Oskar Kolberg urodził się 22 lutego 1814 r. w Przysusze (koło Radomia). Kształcił się w Liceum Warszawskim, pobierał też lekcje gry na fortepianie i kompozycji. Muzyką interesował się głównie pod kątem folkloru i etnografii. Pierwszą wyprawę badawczą na Mazowsze O. Kolberg odbył w 1839 r. Rozpoczął pracę nad dokumentacją folkloru muzycznego, między innymi uzupełniając wcześniej wydane zbiory pieśni ludowych o zapis melodii. W 1845 r. objął posadę księgowego w Zarządzie Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, a w latach 1857-1861 pracował w Zarządzie Dyrekcji Dróg i Mostów. Zajęcia te pozwalały mu na gromadzenie środków na działalność edytorską, badania terenowe i podróże. W ciągu 20. lat badaniami etnograficznymi objął większą część Polski.

Na dzieła wszystkie Kolberga składa się 81 tomów. Tom 53, poświęcony Litwie, zawiera opisy kilkudziesięciu miejscowości, dane o ludności, jej wyznaniach, stosunkach społecznych, ubiorze, pożywieniu, zabudowaniach, zajęciach, zwyczajach, obrzędach i wierzeniach, ponadto podania, legendy, krótkie informacje o języku wraz ze słowniczkiem oraz 279 pieśni z 205. melodiami. Materiały zostały zebrane w powiatach augustowskim, kalwaryjskim, mariampolskim i sejneńskim.

Oskar Kolberg zmarł 3 czerwca 1890 r. w Krakowie. W latach 60. XX w. dzieło Oskara Kolberga postanowiła kontynuować Polska Akademia Nauk, wydając kolejne tomy "Ludu. Ich zwyczajów, sposobu życia, mowy...". Obecnie publikuje je Instytut im. Oskara Kolberga.

Na podstawie: PAP, oskarkolberg.pl