Renesansowa perła Polski – Zamość
Zamość to polskie miasto powiatowe leżące w województwie lubelskim. To główny ośrodek skupiający najwięcej mieszkańców przylegających terenów nazywanych Zamojszczyzną. To zarazem także jedno z najbardziej rozpoznawalnych miast Polski. Za turystyczną popularnością Zamościa stoi przede wszystkim unikalna architektura, dzięki której miasto jest nazywane „perłą renesansu”. Stare Miasto Zamościa zostało wpisane na listę UNESCO w roku 1992.
Historia Zamościa jest bardzo ciekawa i dość niezwykła. Miasto zostało założone w roku 1580 przez hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego. Uczynił je stolicą Ordynacji Zamojskiej. Planując założenie prywatnego ośrodka miejskiego, kierował się wizją „miasta idealnego”, która w tych czasach była niezwykle popularna. Zadanie zaprojektowania miasta powierzono sprowadzonemu z Włoch architektowi Bernardo Morandowi.
Bardzo szybko zaczęła się tutaj osiedlać ludność nie tylko polska, ale także reprezentująca inne narody. Założyciel miasta traktował je bardzo osobiście i wkładał wiele wysiłku oraz pieniędzy w jego rozbudowę. Chciał, by było bezpieczne i piękne. Główny rozwój dokonał się na przestrzeni XVII wieku. Pojawiło się w tym czasie wiele budowli, które w nieco zmienionym kształcie można podziwiać do dziś.
Na przestrzeni wieków Zamość przeżył kilka najazdów, w tym atak Kozaków oraz wojsk szwedzkich podczas potopu. W wielkiej wojnie północnej miasto zajęły wojska saskie oraz szwedzkie, w 1809 r. przyłączono je do Księstwa Warszawskiego, a następnie do Królestwa Polskiego. Twierdza Zamość odegrała kluczową rolę w powstaniu listopadowym, pozostając ostatnim polskim punktem oporu.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego kulturalny i oświatowy rozwój miasta został wznowiony. Niestety, druga wojna światowa odcisnęła na nim mocne piętno – zostało zbombardowane, następnie przeszło z rąk nazistów w ręce Armii Czerwonej, utworzono tu między innymi obóz zagłady i obóz przesiedleńczy.
Zamość jest miastem o niewielkiej powierzchni, nie można go też nazwać nowoczesnym, tętniącym życiem ośrodkiem. Turystów przyciąga przede wszystkim unikalna atmosfera, która na każdym kroku przypomina o historii tego miejsca. Oto ciekawostki o mieście:
- Znajduje się najstarsza tu w Polsce apteka, działająca od roku 1616 do dziś.
- W 1994 r. powstał w Zamościu największy obraz świata (powierzchnia 17 830 m2), który trafił do Księgi Rekordów Guinessa.
- Hejnał grany codziennie z wieży ratusza jako jedyny na świecie rozlega się tylko na trzy strony świata – nie do końca wiadomo, skąd wziął się ten osobliwy zwyczaj, jednak podejrzenia padły na niechęć Jana Zamoyskiego do leżącego na zachód od miasta Krakowa.
- Patronem miasta jest święty Michał Archanioł, przez 250 lat jego ogromny posąg czuwał nad Zamościem ze szczytu jednej z bram.
- Wyhodowano tu także unikalną rasę gołębi zamojskich, do dziś docenianą za wytrzymałość i prędkość lotu.
- Zamość może poszczycić się własną legendą wyjaśniającą zjawisko szwedzkiego stołu.
- Zamość ma także własnego ducha – to błąkająca się po ulicach dusza niesprawiedliwie posądzonej o czary kobiety, której w ramach kary ścięto głowę.
- W mieście do dziś koncertuje też najstarsza Polska Orkiestra Włościańska.
Na podstawie: national-geographic.pl
