"Syreny" po raz 14. zawyją w Wilnie
Tegoroczna edycja festiwalu odbywać się będzie pod hasłem "Wyłącz uprzedzenia". Organizatorzy zachęcają, aby zapomnieć o tym, czym jest teatr w klasycznym rozumieniu tego słowa i spojrzeć na teatralne wydarzenia świeżym okiem, bez uprzednich oczekiwań czy wyobrażeń, z głową otwartą na nowe doświadczenia.
Jak co roku, program tegorocznej edycji składa się z dwóch głównych części. Pierwszą z nich stanowi przegląd najciekawszych litewskich przedstawień z całego kraju powstałych w ciągu minionego sezonu oraz kilku premier zapowiedzianych na nadchodzącą jesień. W tym roku zdecydowanie dominować będą spektakle wileńskie. Wśród z nich znajdą się m.in. dwie inscenizacje Oskarasa Koršunovasa ("Taniec Delhi" Iwana Wyrypajewa oraz "Wesele" według "Wesela u drobnomieszczan" Bertolda Brechta), "Trzy siostry" Antona Czechowa w reżyserii Yany Ross, "Europejczycy" na podstawie "Błagalnic" Ajschylosa w reżyserii Pauliusa Ignatavičiusa, a także kilka autorskich przedstawień: kontrowersyjny "Antychryst" Artūrasa Areimy, poświęcony tematom kobiety i kobiecości "Trans Trans Trance" młodej, choć już kilkakrotnie nagradzanej reżyserki Kamilė Gudmonaitė oraz opera-performans "Słońce i morze" przygotowana przez kolektyw trzech artystek: Rugilė Barzdžiukaitė, Vaivy Grainytė i Liny Lapelytė.
Niewątpliwie ciekawie zapowiada się także spektakl wileńskiego Teatru Dramatycznego "Zielona łączka" zrealizowany przez Jonasa Tertelisa i Kristinę Werner. Podstawą przedstawienia stały się wspomnienia byłych pracowników Ignalińskiej Elektrowni Jądrowej oraz mieszkańców Wisagini. Spektakl jest pierwszym przedstawieniem dokumentalnym litewskiej sceny narodowej, w którym nie występują zawodowi aktorzy, ale autentyczni bohaterowie prezentowanych historii.
W trakcie tegorocznej edycji "Syren" znajdzie się również miejsce na polski akcent. Na zaproszenie Narodowego Teatru Dramatycznego w Wilnie Łukasz Twarkowski wyreżyseruje spektakl "Lokis". Scenariusz przedstawienia został oparty na noweli grozy Prospera Mériméego pod tym samym tytułem oraz na motywach zaczerpniętych z życia i twórczości litewskiego fotografa Vitasa Luckusa oraz francuskiego wokalisty rockowej grupy Noir Désir Bertanda Cantata. Jak mówi reżyser spektaklu, "Luckisa i Cantata z bohaterem »Lokisa« łączy nie tylko szczególna tendencja do łączenia śmierci i afektu, nie tylko zainteresowanie zwierzęcym pierwiastkiem w człowieku i przemocą. Historia każdego z nich toczy się w Wilnie, istota każdej z nich jest dla nas w zasadzie niedostępna, możemy na ich temat jedynie spekulować. To skrajnie różne zdarzenia, niepoddające się logice ani żadnym narzędziom racjonalnego poznania". Premiera spektaklu 14 września, w ramach Festiwalu będzie go można zobaczyć 29 września.
Dla Twarkowskiego będzie to drugie spotkanie z wileńską sceną - w 2015 roku przygotował projekcje wizualne do głośnego "Placu Bohaterów" Thomasa Bernharda w reżyserii Krystiana Lupy. W Polsce związany jest przede wszystkim z Teatrem Polskim we Wrocławiu, w którym zadebiutował spektaklem "Farinelli" (2011) Anki Herbut z Bartoszem Porczykiem w roli legendarnego śpiewaka operowego. Sławę przyniosło mu zrealizowane w 2013 roku w Narodowym Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie "Akropolis" Stanisława Wyspiańskiego, które było próbą odnalezienia innowacyjnego, audiowizualnego języka scenicznego. Jego prace to nie tyle spektakle teatralne, co raczej multimedialne widowiska z pogranicza teatru i sztuk wizualnych. Sam twórca swoje projekty sytuuje w kontekście multimedialnego poszerzania realności. Jest także twórcą wideoprojekcji do "Wycinki" Bernharda w reżyserii Krystiana Lupy zrealizowanej w Teatrze Polskim we Wrocławiu w 2014 roku.
Drugą część Festiwalu tworzy prezentacja spektakli zagranicznych. W tym roku swoje przedstawienia pokażą reżyserzy i twórcy teatralni z Łotwy, Niemiec, Włoch, Szwajcarii, Węgier i Francji. Po raz kolejny do Wilna powróci Rimini Protokoll, który wraz ze szwajcarskim teatrem "Vidy" z Lozanny zaprezentuje spektakl "NACHLASS, pokoje bez ludzi" (lit. "NACHLASS, kambariai be žmonių") - opowieść o ludziach, których fizycznie nie ma na scenie, ale którzy pozostawili na niej swoje historie. Spektakl-instalację przygotowali Stefan Kaegi i Dominic Huber, którzy na poprzedniej edycji Festiwalu zaprosili widzów na teatralny spacer po Wilnie (w ramach projektu "Remote Vilnius"). Warto zwrócić uwagę także na łotewski spektakl aresztowanego niedawno w Rosji Kiriłła Sieriebriennikowa oparty na sztuce Mariusa Ivaškevičiusa "Bliskie miasto" (lit. "Artimas miestas").
Ponadto festiwalowi po raz siódmy towarzyszyć będzie międzynarodowa konferencja dla młodych krytyków teatralnych, która w tym roku poświęcona będzie kwestiom twórczej migracji artystów: dlaczego wyjeżdżają za granicę i tam realizują swoje spektakle, a miejscowe teatry zapraszają do współpracy obcych artystów. Badacze zastanawiać się będą m.in. nad tym, jak w ciągu niespełna kilkumiesięcznej pracy można zmierzyć się ze scenicznym językiem innego kraju, jego teatralną tradycją i metodami aktorstwa, jakie są różnice pomiędzy artystyczną pracą we własnym kraju i za granicą, dlaczego czasem artystom łatwiej jest zyskać uznanie i rozgłos poza granicami swojego państwa. Moderatorami konferencji odbywającej się w dniach 29-30 września będą estoński krytyk teatralny i dziennikarz Ott Karulin oraz brytyjski krytyk Andrew Haydon.
Zaplanowany na ponad dwa tygodnie festiwal to doskonała okazja do zapoznania się z najnowszymi trendami dominującymi w teatrze litewskim oraz skonfrontowania ich z tym, co aktualnie dzieje się na europejskich scenach. Szczegółowy program, opisy poszczególnych przedstawień oraz informacje o biletach można znaleźć tutaj.
Na podstawie: sirenos.lt, teatras.lt, culture.pl
