To był rok...
Wilnoteka.lt, 31 grudnia 2014, 12:15
Fotomontaż: wilnoteka.lt / B. Frątczak
Ostatni dzień 2014 roku jest okazją do przypomnienia najważniejszych wydarzeń, podsumowania osiągnięć i wyciągnięcia wniosków na przyszłość. W życiu politycznym, społecznym, kulturalnym Wileńszczyzny działo się naprawdę wiele. Trwała "wojna" o tabliczki, zakończona wreszcie "zawarciem pokoju" między administracjami samorządów rejonów wileńskiego i solecznickiego a przedstawicielem rządu na okręg wileński. Minął kolejny rok, lecz wciąż nie ma konkretnych rozwiązań w kwestii pisowni nielitewskich nazwisk. Projekt ustawy o mniejszościach narodowych jest bliżej nieokreśloną wizją. W Wilnie odbyły się obchody 70 rocznicy operacji AK "Ostra Brama". Jubileusze obchodziły niektóre polskie szkoły oraz zespoły. Były sukcesy sportowe i zwycięstwa w konkursach. To był rok!
Rok 2014 był kolejnym rokiem epopei pod tytułem "polskie tabliczki". W grudniu 2013 r. Wileński Sąd Okręgowy wymierzył dyrektorowi Administracji Samorządu Rejonu Solecznickiego Bolesławowi Daszkiewiczowi grzywnę w wysokości ponad 40 tys. litów za nieusunięcie z prywatnych domów dwujęzycznych tabliczek. Sprawę tabliczek w rejonach solecznickim i wileńskim omawiały sądy kolejnych instancji. Na Wileńszczyźnie ogłoszona została zbiórka pieniędzy na spłacenie kary. Ostatecznie Bolesław Daszkiewicz karę zapłacił, potem podał się do dymisji. Józef Rybak, nowy dyrektor solecznickiej administracji, odziedziczył po poprzedniku problem tabliczek. Rozstrzygnięcie nastąpiło jesienią: samorząd ustawił na początku i końcu każdej ulicy słupki z nazwą ulicy w języku litewskim, a przedstawiciel rządu uznał, że takie rozwiązanie go zadowala.
11 stycznia w Zujunach otwarte zostało Wielofunkcyjne Centrum Wspólnoty, kolejny tego typu ośrodek w rejonie wileńskim, wybudowany ze środków programu Leader. Mieszkańcy tej podwileńskiej miejscowości zyskali miejsce spotkań towarzyskich, zajęć sportowych i artystycznych.
12 stycznia w Wilnie, tak jak w całej Polsce i wielu miejscach na świecie, gdzie mieszkają Polacy, zagrała Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Orkiestra Jurka Owsiaka grała na Litwie dopiero po raz drugi - podczas koncertów w Domu Kultury Polskiej i kawiarni Sakwa zebrano w sumie około 15 tys. litów.
21 stycznia minęła 69. rocznica śmierci legendarnego dowódcy Zgrupowania "Północ" Okręgu Nowogródzkiego AK por. Jana Borysewicza "Krysi", "Mściciela". 23 stycznia w Kowalkach, nieopodal Dubicz (rejon orański), w miejscu, gdzie poległ, został odsłonięty pomnik wzniesiony staraniem Fundacji "Wolność i Demokracja".
26 stycznia w Ejszyszkach odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika ku czci powstańców 1863-1864. Pomnik stanął na placu, na którym w1863 roku wikary parafii ejszyskiej, ks. Józef Horbaczewski ogłosił Manifest Rządu Tymczasowego, a powstańcy pod dowództwem ks. J. Horbaczewskiego dołączyli do oddziału Ludwika Narbutta.
Luty
2 lutego w Koniuchach, przy Krzyżu Pamięci, odbył się apel ku czci pomordowanych 70 lat temu mieszkańców wsi. 29 stycznia 1944 r. partyzanci sowieccy zamordowali kilkudziesięciu mieszkańców wsi, nie oszczędzając nawet małych dzieci, spalili domy. W okresie sowieckiem o dramacie tej polskiej wsi na skraju Puszczy Rudnickiej głośno nie mówiono. Dopiero w 60 rocznicę pacyfikacji wsi ustawiony został krzyż, na którym umieszczono 38 nazwisk ofiar tragedii.
6 lutego w Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się uroczystość wręczenia Nagrody im. prof. Aleksandra Gieysztora, przyznawanej przez Fundację Kronenberga przy banku Citi Handlowy za wybitne osiągnięcia, mające na celu ochronę polskiego dziedzictwa kulturowego. W tym roku Nagroda im. prof. Aleksandra Gieysztora przyznana została działającemu w Wilnie Społecznemu Komitetowi Opieki nad Starą Rossą.
160 medali zdobyli sportowcy z Wilna, rejonów wileńskiego, trockiego i solecznickiego podczas XI Światowych Zimowych Igrzysk Polonijnych Karkonosze 2014. W igrzyskach, które trwały od 23 lutego do 1 marca w Jeleniej Górze, wzięło udział około 600 sportowców pochodzenia polskiego z różnych krajów świata. W klasyfikacji medalowej reprezentacja Polaków z Wileńszczyzny zajęła pierwsze miejsce.
Marzec
Od ponad 600 lat, niezmiennie, marzec w Wilnie rozpoczyna się od Kaziuka. Na tym tradycyjnym wileńskim kiermaszu zawsze jest tłoczno, gwarno i radośnie. Stragany z wyrobami z gliny i drewna, palmami i piernikami zajmują prawie całą starówkę. W 2014 roku - po raz pierwszy po wieloletniej przerwie - Kaziuk powrócił na plac Katedralny, jak na przełomie XIX i XX w.
11 marca, z okazji Dnia Odzyskania Niepodległości Litwy, jak co roku, telewizja TV3 wręczyła Nagrody "Duma Litwy"(Lietuvos garbė). To wyróżnienia dla obywateli Litwy i obcokrajowców, którzy w jakiś sposób przysłużyli się Litwie. W tym roku w gronie laureatów tytułu "Duma Litwy" była Justyna Awgul, wolontariuszka Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie, uczennica Gimnazjum im. A. Mickiewicza. Justynie przyznany został tytuł "Nadziei roku".
W dniach 19-20 marca w Wilnie odbyła się XXV Olimpiada Literatury i Języka Polskiego na Litwie. W konkursie polonistycznym uczestniczyło 30 uczniów klas 11-12 szkół polskich miasta Wilna, rejonów wileńskiego, solecznickiego i trockiego. Zwyciężyła Barbara Mikulewicz, uczennica Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie. W kwietniu Barbara Mikulewicz i Dominika Mieczkowska z Gimnazjum im. Jana Pawła II oraz Apolinary Klonowski ze Szkoły Średniej im. Szymona Konarskiego w Wilnie zostali laureatami XLIV Olimpiady Literatury i Języka Polskiego, która odbyła się w Warszawie i Konstancinie.
Kwiecień
Polacy mieszkający w rejonie stoczyli w 2014 roku walkę o prawo do nauki w języku ojczystym. W kwietniu odbyła się pierwsza pikieta w obronie polskich szkół: lokalny samorząd nie chciał się zgodzić na rozpoczęcie akredytacji programów kształcenia średniego przez Szkołę Średnią w Trokach, a w Szkole Średniej w Połukniu miały być zamknięte klasy 11-12. Potem były kolejne akcje protestacyjne, spotkania, dyskusje. Dopiero w drugiej połowie maja zapadły przychylne polskim szkołom decyzje: Szkoła Średnia w Trokach wywalczyła możliwość ubiegania się o status gimnazjum, Szkoła Średnia w Połukniu zachowała klasę 11.
Wśród tysięcy pielgrzymów, którzy 27 kwietnia, w Niedzielę Miłosierdzia Bożego uczestniczyli w uroczystościach kanonizacyjnych Jana Pawła II na placu św. Piotra w Rzymie, nie zabrakło Polaków z Litwy. W Wilnie i na Wileńszczyźnie wydarzenie to również zostało uczczone. W kościołach odbyły się nabożeństwa dziękczynne, koncerty i przedstawienia dedykowane Janowi Pawłowi II.
Maj
2 maja w Zułowie odbyła się uroczystość z okazji Dnia Polonii i Polaków za Granicą. 3 maja natomiast w Wilnie, w Narodowym Teatrze Dramatycznym, miała miejsce uroczysta akademia z okazji 25-lecia działalności Związku Polaków na Litwie. Obchody ćwierćwiecza największej polskiej organizacji na Litwie odbyły się również w lokalnych oddziałach ZPL w Solecznikach, rejonach wileńskim, trockim, wszędzie tam, gdzie mieszkają Polacy.
11 maja odbyła się pierwsza, 25 maja - druga tura wyborów prezydenckich oraz wybory do Parlamentu Europejskiego. Wileńszczyzna tym razem wyjątkowo aktywnie uczestniczyła w wyborach prezydenckich i wykazała się rekordową frekwencją, głównie za sprawą rejonów "polskich" - wileńskiego i solecznickiego, w których głosowano aktywniej niż w innych dużych miastach Litwy - Kownie, Szawlach czy Poniewieżu. Bez mała 110 tysięcy wyborców oddało swój głos w wyborach prezydenckich na przewodniczącego Akcji Wyborczej Polaków na Litwie Waldemara Tomaszewskiego. 25 maja lider AWPL został wybrany na drugą kadencję do Parlamentu Europejskiego.
Rok 2014 był rokiem jubileuszy kilku działających w Wilnie polskich szkół. W kwietniu 50-lecie obchodziła Szkoła Średnia im. Sz. Konarskiego, w maju 60-lecie uczciła Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli, w październiku odbyła się uroczystość z okazji 70-lecia Szkoły Średniej im. J. Lelewela. 20-lecie obchodziło również Progimnazjum im. Jana Pawła II. 16 maja na dziedzińcu tej szkoły odsłonięty został pomnik patrona – św. Jana Pawła II.
Czerwiec
2 czerwca maturzyści pisali egzamin z języka litewskiego. Po raz pierwszy abiturienci szkół polskich i rosyjskich na maturze z litewskiego nie mieli żadnych ułatwień.
W czerwcu minęła 70 rocznica tragedii Glinciszek i Dubinek, dwóch wsi: polskiej i litewskiej. 20 czerwca 1944 r., 100-osobowy oddział policji litewskiej, będącej na usługach Niemców, w bestialski sposób zamordował blisko 40 mieszkańców majątku Glinciszki. Trzy dni później, w odwecie za śmierć Polaków, polscy partyzanci z 5 Wileńskiej Brygady AK zamordowali 27 mieszkańców litewskiej wsi Dubinki. Młodzież z Podbrzezia zorganizowała obchody tragicznej rocznicy.
Lipiec
Na początku lipca w Wilnie i na Wileńszczyźnie odbyły się obchody 70 rocznicy operacji "Ostra Brama". W uroczystościach w Ostrej Bramie, na Rossie, w miejscach pamięci narodowej w Kalwarii Wileńskiej, Boguszach, Krawczunach, Skorbucianach uczestniczyli kombatanci, harcerze, przedstawiciele społeczności polskiej na Litwie.
Sierpień
Na początku sierpnia Akcja Wyborcza Polaków na Litwie powróciła do władzy w rejonie trockim. Nową koalicję rządzącą zawiązali przedstawiciele AWPL, Związku Liberałów i Związku Ojczyzny - Litewskich Chrześcijańskich Demokratów. Zgodnie z porozumieniem koalicyjnym Polacy otrzymali stanowiska wicemera, wicedyrektora administracji i doradcy mera.
Reportaż Edyty Maksymowicz, zrealizowany we współpracy z Walentym Wojniłłą oraz Janem Wierbielem "Oblicza naszej i waszej wolności" został nagrodzony w kategorii najlepszy reportaż podczas 2 Zamojskiego Festiwalu Filmowego "Spotkania z historią", który odbył się w dniach 13-16 sierpnia. Podczas uroczystej Gali na Rynku Wielkim w Zamościu Edyta Maksymowicz odebrała najważniejszą nagrodę festiwalu - statuetkę Zamość Perła Renesansu.
26 sierpnia Akcja Wyborcza Polaków na Litwie opuściła koalicję rządzącą.
Wrzesień
1 września pierwszy dzwonek zabrzmiał dla około 12 tysięcy uczniów szkół polskich w Wilnie, rejonach wileńskim, solecznickim, trockim i święciańskim. Do klas pierwszych przyszło około tysiąca dzieci. W roku szkolnym 2014/2015 na Litwie działa około 80 szkół z polskim językiem nauczania. Uroczystość inauguracji nowego roku szkolnego była w tym roku wyjątkowa dla uczniów dwóch działających w Ławaryszkach szkół, polskiej i litewskiej. Na apelu była bowiem obecna prezydent Litwy Dalia Grybauskaitė. Przywódczyni państwa zabrała głos podczas uroczystego apelu i przy okazji pobytu w Ławaryszkach zapewniła, że zamierza więcej uwagi poświęcać Litwie Południowo-Wschodniej. Obietnicę spełniła, 14 września pojawiając się na dożynkach w Solecznikach.
Od 5 do 7 września w Wilnie odbywał się 20 Festiwal Dni Stolicy. Wilnianie i turyści przez trzy dni będą mogli uczestniczyć w ponad stu imprezach: koncertach, wystawach, kiermaszach i przedstawieniach.
26 września w Wilnie uroczyście obchodzono 500 rocznicę bitwy pod Orszą, jednej z największych bitew rozegranych w XVI-wiecznej Europie. Był to największy triumf armii Obojga Narodów od czasu bitwy pod Grunwaldem.
Październik
Czarny Anioł, jedna z najpiękniejszych rzeźb na wileńskiej Rossie, znów - tak jak ponad 100 lat temu - dumnie unosi się nad zabytkową nekropolią. Dzięki staraniom Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą, środkom przyznanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP oraz pracy ekipy konserwatorów z Polski, pomnik został odrestaurowany. 10 października na Rossie odbyło się oficjalne zakończenie prac renowacyjnych.
"Gry łączą, a nie dzielą" - takie właśnie hasło przyświecało turniejowi LAN Counter Strike’a pomiędzy szkołami polskimi w Wilnie, zorganizowanemu przez Samorząd Uczniowski Szkoły Średniej im. Szymona Konarskiego w Wilnie. Celem imprezy było przybliżenie młodzieży w wieku 16-18 lat atmosfery bitew II wojny światowej oraz upamiętnienie 15 rocznicy powstania gry. Turniej odbył się w dniach 16-17 października. Wygrała drużyna Gimnazjum im. Konstantego Parczewskiego w Niemenczynie.
21 października Wilno pożegnało Władysława Korkucia - wilnianina, głęboko związanego z miastem i jego bolesną historią, harcerza, zesłańca, założyciela polskich zespołów w wielu szkołach w Wilnie i na Wileńszczyźnie.
Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wilnie, Gimnazjum im. Konstantego Parczewskiego w Niemenczynie (rejon wileński), Gimnazjum w Awiżeniach (rejon wileński), Gimnazjum im. Michała Balińskiego w Jaszunach (rejon solecznicki) - to najlepsze polskie szkoły na Litwie w roku szkolnym 2013/2014. Wyniki konkursu "Najlepsza szkoła, najlepszy nauczyciel" ogłoszono podczas uroczystej akademii w Domu Kultury Polskiej w Wilnie, 22 października.
Listopad
1 listopada Cmentarz na Rossie rozświetliły światełka około 12 tys. zniczy. Harcerze ze Związku Harcerstwa Polskiego na Litwie, przedstawiciele Polskiego Stowarzyszenia Medycznego, całe rodziny od godz. 15.00 do zmroku rozpalali i rozstawiali znicze na grobach spoczywających na tym cmentarzu znanych i zasłużonych wilnian, ale też zwykłych mieszkańców miasta. Światełka pamięci, zebrane podczas corocznej akcji ogłoszonej przez Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą, zostały zapalone na wszystkich, nawet zapadających się, mogiłach. Po raz pierwszy na Rossie oraz na cmentarzach w kilku miejscowościach Wileńszczyzny 1 listopada odbyła się zbiórka datków na renowację zniszczonych nagrobków na najstarszej wileńskiej nekropolii. Akcja odbyła się z inicjatywy Polskiego Stowarzyszeniu Medycznego na Litwie.
W Wilnie padł rekord: "Inwokacja" z poematu Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz" zabrzmiała w 27 językach. Pomysł uczczenia w taki właśnie sposób 180 rocznicy pierwszego wydania polskiej epopei narodowej zrodził się w Klubie Przewodników Wileńskich. Inicjatywę wsparly: Muzeum Adama Mickiewicza w Wilnie i Ambasada RP w Wilnie. 27 listopada w dawnym Pałacu Paców "Inwokację" czytali ambasadorowie, pracownicy placówek dyplomatycznych, obcokrajowcy mieszkający na Litwie.
Grudzień
Polacy na Litwie grają i śpiewają nie tylko na ludowo. Dowodem na to jest składanka "Muzyczne Rodowody. Litwa", której premiera odbyła się 15 grudnia. Znalazły się na niej utwory w wykonaniu zespołów Will’N’Ska, StaraNowa, Black Biceps, Kite Art, Saint Oil Sand, Berserker, wykonawców: Rob B. Colton (Robert Błaszkiewicz), Filmik (Karol Pasnikowicz), Jańka z Wilna (Katarzyna Bitowt) oraz saksofonisty Jana Maksimowicza.
Siostra Michaela Rak, przełożona Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego w Wilnie, założycielka Hospicjum bł. Michała Sopoćki została laureatką nagrody św. Krzysztofa, przyznawanej osobom zasłużonym dla Wilna. Statuetki św. Krzysztofa, patrona Wilna, zostały wręczone po raz 16. Uroczystość odbyła się w Ratuszu wileńskim 18 grudnia.
Na podstawie: Inf.wł.
Komentarze
#1 Wszystkiego najlepszego
Wszystkiego najlepszego drodzy Rodacy !
#2 To był rok, gdy znowu
To był rok, gdy znowu zadziwiliśmy Litwę. W wyborach prezydenta kraju kandydat AWPL W.Tomaszewski zdobył aż 8 procent i ponad 100 tyś głosów, wyraźnie wygrał na Wileńszczyźnie, a w stolicy Wilnie miał znakomity drugi wynik! To dlatego Litwini wpadli w taką panikę przed wyborami samorządowymi, gdy lider AWPL ogłosił zamiar kandydowania na mera Wilna. To może się okazać, że w 2015 jeszcze bardziej zadziwimy.