5 lutego - wspomnienie św. Agaty


Męczeństwo św. Agaty, Giovanni Battista Tiepolo, ok. 1756, fot. kultura.wiara.pl
5 lutego obchodzimy Dzień Świętej Agaty zwanej również Agatą Sycylijską - dziewicy, męczennicy, świętej Kościoła Katolickiego. Jest ona między innymi patronką ofiar gwałtów, pielęgniarek, matek karmiących oraz zawodów związanych z ogniem, a także Sycylii i San Marino. Tego dnia w kościołach święci się wodę, sól i chleb - mają one chronić dom od klęsk żywiołowych, zwłaszcza od ognia.




Imię Agata pochodzi od greckiego agathe (dobra, szlachetna, wspaniała) lub agathos (dobrze urodzony, szlachetny).

Tradycja mówi, że św. Agata pochodziła z miasta Katania na Sycylii. Żyła w latach 235-251, za panowania cesarza Decjusza (249-251), kiedy to miały miejsce jedne z najbardziej krwawych w historii rzymskiego imperium prześladowania chrześcijan. Zgodnie z opisem męczeństwa pochodzącym z V wieku, Agata pochodziła ze znamienitego rodu rzymskiego i odznaczała się nieprzeciętną urodą. Po przyjęciu wiary chrześcijańskiej postanowiła żyć w dziewictwie. Gdy odrzuciła rękę namiestnika Sycylii Kwincjana, oddano ją do domu rozpusty. Mimo to zachowała dziewictwo i nie wyparła się Chrystusa. Kiedy cesarz Decjusz rozpoczął prześladowania chrześcijan, Kwincjan jako jedną z pierwszych postawił przed sądem Agatę. Skazano ją na tortury, podczas których odcięto jej piersi. Z nastaniem niespodziewanego trzęsienia ziemi namiestnik nakazał zaprzestania tortur, dostrzegając w tym karę Bożą. Ostatecznie Agata poniosła śmierć rzucona na rozżarzone węgle 5 lutego 251 r.. Jej ciało zostało pogrzebane przez chrześcijan poza miastem.

Św. Agata jest patronką Sycylii, miasta Katanii, San Marino, Palermo, chorych na raka piersi, męczenników, ofiar tortur, ofiar gwałtów, ochrony przed pożarami, trzęsieniami ziemi, klęskami żywiołowymi, erupcji wulkanów, piekarzy, ludwisarzy, sztuki i artystów.

W dniu św. Agaty w Kościele błogosławi się chleb, sól, wodę, które mają zapobiegać pożarom, szczególnie tym wywołanym uderzeniem pioruna. Zgodnie z tradycją poświęcone kawałki chleba wrzucano do ognia, by wiatr odwrócił pożar w kierunku przeciwnym. W dniu jej pamięci na wsi karmiono bydło poświęconą solą i chlebem, by je uchronić od zarazy.

W ikonografii św. Agata najczęściej przedstawiana jest z kleszczami, którymi ją torturowano lub z odciętymi piersiami na misie. Jej inne atrybuty to dom w płomieniach, kość słoniowa (symbolizująca czystość, niewinność, siłę moralną), chleb.

Wśród polskich ludowych przysłów związanych z Dniem Świętej Agaty najczęściej spotkamy takie, które dotyczą "prognoz pogody", na przykład: "Gdy św. Agata po błocie brodzi, człek w Zmartwychwstanie po lodzie chodzi", albo "Święta Agata w zimę bogata". I właśnie to ostatnie w tym roku jest aktualne.

Na podstawie: msze.info, pl.wikipedia.org, niedziela.pl, inf.wł.