Gość

Wbrew swojsko, wręcz z litewska brzmiącemu nazwisku nie pochodził ze Wschodu, tylko spod Krakowa. Jak i wielu twórców tamtego pokolenia miał jednak do Litwy oraz Wilna szczególny stosunek, ukształtowany z jednej strony przez jakże mocny po wojnie mit Kresów, raju utraconego, a z drugiej strony - przez wspomnienia z dzieciństwa. Wszak urodził się na polsko-litewskim pograniczu, gdzie jednak nie było już wtedy atmosfery braterstwa i wspólnoty dawnej Rzeczypospolitej, pamięci niedawnych walk powstańczych, tylko nieufność, podejrzliwość, nawet wrogość niespodziewanej żelaznej kurtyny, która po wyzwoleniu zapadła w najmniej oczekiwanym miejscu.

Dzień Nauczyciela w polskich szkołach na Litwie jest świętem, które pozwala pedagogom przynajmniej na jeden dzień zapomnieć o tym, że toczą walkę. Nie tylko zawodową walkę na froncie edukacji młodego pokolenia Polaków Wileńszczyzny, ale i narodową - o przetrwanie (a może nawet rozwój) polskości na ziemiach przez wieki ściśle z Polską związanych. Od lat pomocą i wsparciem służą tu władze III Rzeczypospolitej, a bezpośrednim opiekunem rodaków poza Polską pozostaje Senat RP.

6 października startuje XVI Festiwal Filmu Polskiego na Litwie. W trzech kinach Wilna: "Multikino" (ul. Ozo 18), "Pasaka" (ul. Šv. Ignoto 4/3) i "Skalvija" (ul. Goštauto 2/15) do 16 października będą wyświetlane najlepsze polskie produkcje filmowe ostatnich lat. Zostaną też zorganizowane dwa programy specjalne: skierowany do dzieci oraz retrospektywa filmów Krzysztofa Kieślowskiego. Reżyser zmarł 20 lat temu, ale jego obrazy nie tylko pozostają, ale stają się - również na Litwie - wciąż jeszcze bardziej aktualne. Instytut Polski w Wilnie - organizator festiwalu kina polskiego - od lat stawia na promocję polskiej kinomatografii. "Chcemy pokazywać takie kino, po którym widz długo jeszcze myśli o tym, co zobaczył na ekranie, po wyjściu z kina dyskutuje, rozprawia o wyborach bohaterów. Kino, o którym można powiedzieć, że wzrusza, bawi i zmusza do refleksji - takie kino chcemy pokazywać" - mówi Marcin Łapczyński, dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie.

Od 11 do 16 września z wizytą na Litwie przebywa 15-osobowa delegacja dyrektorów szkół, przedszkoli, kierowników centrów edukacyjnych oraz polskich stowarzyszeń oświatowych z Czeskiego Cieszyna, na początku października natomiast z rewizytą do Czech udadzą się przedstawiciele oświaty ze szkół polskich na Litwie. Niniejsza wymiana odbywa się w ramach realizacji wspólnego projektu, którego organizatorem jest Centrum Rozwoju Edukacji przy Ministerstwie Oświaty i Nauki RL oraz Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" Oddział w Ostródzie.

...ale w kampanii wyborczej będzie uczestniczył jako szef sztabu wyborczego partii. 5 sierpnia 2016 r. jest ostatnim dniem, kiedy partie startujące w jesiennych wyborach parlamentarnych mogą złożyć w Głównej Komisji Wyborczej wszystkie niezbędne dokumenty. Na dzień przed ostatecznym terminem lider Akcji Wyborczej Polaków na Litwie - Związku Chrześcijańskich Rodzin Waldemar Tomaszewski poinformował o rezygnacji z kandydowania w wyborach do litewskiego parlamentu. Numerem 1 na liście będzie Rita Tamašunienė, starosta sejmowej frakcji AWPL-ZChR.

W jesiennych wyborach parlamentarnych Akcja Wyborcza Polaków na Litwie - Związek Chrześcijańskich Rodzin wystawi 141-osobową listę krajową oraz 23 kandydatów w okręgach jednomandatowych. Waldemar Tomaszewski, przewodniczący AWPL-ZChR, powiedział Wilnotece, że celem jest utrzymanie obecnego stanu posiadania, czyli ośmioosobowej frakcji, ale realne, jego zdaniem, jest zwiększenie liczby reprezentantów w parlamencie.

Wbrew pozorom, świat nie jest tak otwarty, jakby się nam mogło wydawać. Mieszkając na Litwie, niewiele wiemy o tym, czym żyje Polonia niemiecka, polska młodzież w Berlinie nie wie, jak się ubierają, czego słuchają, jak się bawią rówieśnicy w Wilnie, a młodzi Polacy na Ukrainie nie zdają sprawy, że podobne dylematy jak oni, mają Polacy na Litwie. Organizowany od czterech lat Festiwal Filmów Emigracyjnych EMiGRA, ukazujący życie Polaków mieszkających poza Polską, umożliwia przekroczenie granic niewiedzy. EMiGRA gości właśnie w Wilnie. O festiwalu, jego idei i filmach o Polakach i nakręconych przez Polaków opowiada jego pomysłodawczyni i organizatorka Agata Lewandowski.

Redakcja portalu i audycji TV "Wilnoteka" w Roku Sienkiewiczowskim zaprasza na Wielkie Czytanie Henryka Sienkiewicza! Z całego bogatego dorobku pierwszego polskiego laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury wybraliśmy największe jego dzieło, czyli "Potop". Zaczynamy symbolicznie - w 170. rocznicę urodzin wielkiego pisarza i co dwa tygodnie będziemy prezentowali kolejny fragment powieści, czytany w różnych językach, przez różnych ludzi - aż do 15 listopada, kiedy to razem z Polską i całym literackim światem będziemy obchodzili 100. rocznicę śmierci Henryka Sienkiewicza. Na dobry początek - wstęp do "Potopu" czytają goście specjalni z Polski i Litwy, czyli Juozas Budraitis i Krzysztof Zanussi!

Komediodramat "Moje córki krowy" Kingi Dębskiej w Polsce obejrzało już ponad 700 tys. widzów. Film otrzymał nagrodę dziennikarzy oraz publiczności na 40 Festiwalu Filmowym w Gdyni. Opowieść o relacjach rodzinnych i szukaniu sposobów na pogodzenie się z chorobami najbliższych i śmiercią ujęła również wileńską publiczność. Podczas XXI Międzynarodowego Festiwalu "Wiosna filmowa" był to jeden z najpopularniejszych filmów - bilety były wyprzedawane na kilka dni przed seansem. Ekipę filmową, która przybyła do Wilna: reżyser Kingę Dębską, aktora Mariana Dziędziela i producenta Zbigniewa Domagalskiego oklaskiwano na stojąco.