Gość

Polak na stanowisku wicemera Wilna stanowi zagrożenie dla Litwy. Taką mniej więcej wymowę miało wystąpienie jednego z radnych miasta Wilna podczas niedawnych wyborów nowego mera i wicemera – Jarosława Kamińskiego. Co prawda w rozmowie z „Wilnoteką” Audrius Rudys uściślił, że pretensje ma nie do Polaków, lecz do Akcji Wyborczej Polaków na Litwie i jej przedstawicieli, niemniej nie sprecyzował, jaką szkodę uczynił Wilnu czy Litwie w trakcie półtora roku swoich rządów wicemer Artur Ludkowski. Gdy Ludkowski był wybierany, Rudys podobnie protestował.

Tegoroczna jesień na Wileńszczyźnie jak nigdy obfituje w uroczystości jubileuszowe: dostojny jubileusz parafii w Wojdatach, półwiecze Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie, młodzieńcze święto "Strumyka" w Kolonii Wileńskiej. Swoje 55. urodziny obchodzi też Artystyczny Zespół Pieśni i Tańca "Wilia".

W deszczowy październikowy dzień wybraliśmy się na wileńską Rossę w towarzystwie pani Alicji Klimaszewskiej, prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą. Spacer był pretekstem do rozmowy o tegorocznej akcji "Światełko pamięci lub kwiatek dla Rossy". Rozmowy o tym, jak jedni cmentarz niszczą i profanują, a inni próbują ocalić niszczejące pomniki przed wandalami i zgubnym działaniem czasu. O tym, że komitet stara się sprostać wymogom współczesności, czego dowodem jest działająca od niedawna strona internetowa www.rossa.lt. O tym wreszcie, jak ważne miejsce ta narodowa nekropolia zajmuje w sercach wilnian.

Ile będą musieli płacić sklepikarze-Polacy z Wileńszczyzny za polski napis "sklep spożywczy" widniejący obok litewskiego "parduotuvė"? Na wstępie - 450 Lt. Litewska Inspekcja Języka Państwowego otwiera nowy etap walki z polskimi napisami. Po tabliczkach z nazwami ulic i trasami autobusów czas na wywieszki handlowe - komisja przypuszcza atak na "sklep spożywczy" w podwileńskich Awiżeniach. Aż strach pomyśleć, co czeka Wilnius, gdy mieszkańcy tych okolic zaczną uprawiać braški zamiast truskawek...

W Wilnie rozpoczął się jubileuszowy X Tydzień Filmu Polskiego. Tradycyjnie w ramach festiwalu na litewskie ekrany trafią najlepsze polskie filmy ostatnich lat, uznane przez widzów i dostrzeżone przez krytyków filmowych. A jednak jubileuszowy przegląd polskiego kina niesie ze sobą wiele zmian.

Mija 90 lat od pierwszych strzałów w bitwie na przedpolach Warszawy. W bitwie okrzykniętej przez znawców wojskowości i historii na całym świecie Cudem nad Wisłą. Bitwie, od której zależał także los Litwy. Jak dziś w naszym kraju postrzegane jest historyczne zwycięstwo polskiego oręża w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku?

"Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym" - głosi p. 2 Art. 6 Konstytucji RP. Realizacją tego konstytucyjnego obowiązku, w nawiązaniu do tradycji okresu międzywojennego, zajmuje się odrodzony w 1989 r. Senat RP. Z budżetu Kancelarii Senatu pochodzi większość funduszy, które państwo polskie przeznacza na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą. O tym, jaka jest obecnie pomoc Macierzy Polakom na Litwie, w jakim kierunku zmierza i jakie są jej priorytety, rozmawiamy z gośćmi Studia "Wilnoteki" - Łukaszem Abgarowiczem, senatorem RP, zastępcą przewodniczącego senackiej Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą oraz z Arturem Kozłowskim, dyrektorem Biura Polonijnego Kancelarii Senatu RP.

Wśród Polaków na Litwie nie brakuje godnych kontynuatorów pięknych tradycji lotniczych Wileńszczyzny, następców Franciszka Żwirki czy Tadeusza Góry. Ale tylko jeden z nich zrealizował aż dwa marzenia - dziecięce i "amerykańskie". Nie tylko lata i ma własny samolot, ale i... własne lotnisko. Jedno z nielicznych na Litwie.

Dziś, 10 czerwca, w Sejmie Litwy omawiany będzie projekt nowelizacji ustawy o oświacie - aktu prawnego, który może zadecydować o przyszłości polskiego szkolnictwa na Litwie. Polscy posłowie (AWPL) nie kryją, że pomimo ich aktywnych działań i zabiegów, mających na celu wyeliminowanie z nowej redakcji ustawy zapisów szkodliwych dla szkół mniejszości narodowych, nowelizacja ta niesie dwa istotne zagrożenia. Czy zostanie ona przyjęta w drugim czytaniu i w jakim ostatecznym kształcie - tego dowiemy się już dziś wieczorem.