Własne

Witold Pilecki dla większości Polaków stał się symbolem, wręcz ikoną nierównej walki nieugiętych żołnierzy podziemia z sowieckim i komunistycznym zniewoleniem. Zasługi wojenne i powojenne rotmistrza są powszechnie znane w Polsce, coraz częściej pisze się o nich za granicą. Świat powoli odkrywa postać „Ochotnika do Auschwitz”. Tymczasem wcześniejsze dokonania „Wyklętego Rotmistrza” – jego walka w latach 1919-1920 o Wileńszczyznę i nową Rzeczpospolitą (za co też został m.in. odznaczony Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej) oraz fakt, że pochodził z Ziemi Wileńsko-Nowogródzkiej – pozostają w cieniu, a może nawet w zapomnieniu.

Każdy naród świętuje ważne dni, które szczególnie zaznaczają się na kartach jego historii. Harcerze oraz skauci z całego świata za wyjątkowy uważają 22 lutego. To Dzień Myśli Braterskiej, o którym pamięta każdy, kto przeżył lub dzieli przygodę zwaną harcerstwem. Właśnie tego dnia urodził się założyciel skautingu Robert Baden-Powell i na jego cześć, już od 1926 roku 22 lutego jest wielkim międzynarodowym świętem. Skauci i harcerze stają się wówczas potężną jednością. Związek Harcerstwa Polskiego na Litwie tegoroczny Dzień Myśli Braterskiej obchodził pod hasłem "Zostawmy ten świat trochę lepszym niż go zastaliśmy". Organizatorami wydarzenia była 13 Wędrownicza Drużyna Wileńska "Czarna Trzynastka".

„Pukajcie, a będzie Wam otworzone!ˮ zachęca Pismo św., dlatego też odpowiadając na pukanie do redakcji Wilnoteki uczestników i sympatyków pierwszej edycji Kabaretonu postanowiliśmy OTWORZYĆ naszą "StuDnię"! Otworzyć szeroko - także dla tych, którzy wspomnienia o studniówce noszą już w sercu i pamięci, ale dowcipu im nie brakuje, tryskają humorem i chcą pokazać, na co ich stać! Właśnie z myślą o wszystkich satyrach i satyrykach Wilna i Wileńszczyzny, których talenty gdzieś po zaściankach się marnują, ogłaszamy nowość - kategorię OPEN, która otworzy rywalizację równoległą, a może i rzuci wyzwanie kategorii STUDNIÓWKA. Festiwal Humoru Studniówkowego (i nie tylko) powraca w nowej, lepszej postaci!

Z flaszką do Kościoła??? No, może księdzu to i wypada, bo do liturgii, ale żeby tak wierni, jak z wielkanocną święconką śpieszyli na mszę z butelczyną "szampana" z Olity czy mołdawskiego kagora? W naszym uświęconym Bożym Miłosierdziem mieście niektóre kościelne tradycje wciąż z trudem torują sobie drogę do powszechnego zrozumienia i akceptacji. Świece św. Błażeja, chleb św. Agaty - no to wiadomo, ale jakże tak wino z torebki wyciągnąć, nawet do poświęcenia, toż co ludzi pomyślo, że pijanica jaki... Co z tego, że ksiądz tłumaczy, iż raz na rok za zdrowie św. Jana to się należy - ludzi swoje wiedzo, a jak jeszcze tyle pijaństwa dokoła... Jeszcze i w naszych kościołach, jak u prawosławnych jakich, zaczęli ostatnio Przenajświętszy Sakrament w winie maczać... Toż jak potem za rul* siadać?

Nadchodzi tak długo oczekiwana i magiczna chwila świąt Bożego Narodzenia. Cały świat martwi się o prezenty, domowe dekoracje, chce stworzyć świąteczną atmosferę. Popadając w rutynę przygotowań, często zapominamy o rzeczach najważniejszych – o czasie, który jest dany nam na przygotowanie serc do przyjścia Jezusa. Narodzenie Chrystusa jest jednym z najważniejszych wydarzeń w życiu człowieka, a więc szykowanie się do tego dnia ma być również szczególne i ważne. "Harcerz służy Bogu, Ludziom i Ojczyźnie", co znaczy, że podstawą harcerskiej działalności jest miłość do Boga.

Po przejęciu Wilna przez "zbuntowane" oddziały gen. Lucjana Żeligowskiego i proklamacji Litwy Środkowej walki z formacjami litewskimi nie tylko nie ustały, ale przybrały na sile. Polacy posuwali się na zachód i północ od miasta, zajmując m.in. Rzeszę, Landwarów i Niemenczyn. Tymczasem Litwa tzw. "Kowieńska" ściągała na Wileńszczyznę wciąż nowe oddziały. Litwini szykowali się do uderzania i odebrania utraconego Wilna. 18 października 1920 r. do "buntu" dołączyli również ułani 13 pułku, zwanego też pułkiem "najlepszych synów Ziemi Wileńskiej", wśród których wielu rozpoczęło swoją wojenną epopeję jeszcze w grudniu 1918 r. na placu Łukiskim w Wilnie, skąd pod wodzą braci Władysława i Jerzego Dąmbrowskich wyruszyli do walki o swoją Ojczyznę. Nie mogło ich oczywiście zabraknąć także w starciu, decydującym o przyszłości rodzinnych stron, gdy przyszło im stanąć do walki z "braćmi Litwinami", którzy mieli nieco odmienny pomysł na tę przyszłość. I znów, jak w czasie dotychczasowych rozlicznych szarż, zagonów i podjazdów, mieli zapisać kolejną, chlubną kartę bojową. To właśnie ułanom wileńskim przypadło w udziale oddanie ostatnich salw w dwuletniej wojnie o niepodległość i granice odrodzonej Rzeczypospolitej.

Zamarła nauka, zamarło wszelkie życie publiczne. Za jedno słowo wymówione po polsku w publicznym lokalu płacono 25-50 rubli kary. Dziecko szkolne mówiące z rodzicami na ulicy w języku ojczystym ryzykowało, że będzie wypędzone ze szkół z "wilczym biletem" - tak Ludwika Życka charakteryzowała stan możliwości używania języka polskiego w Wilnie po 1863 roku. Ojczystej mowy uczono dzieci w prywatnych domach, ryzykując więzieniem… Zaczęła się konspiracja oświatowa, która trwała tak przez następne pięćdziesiąt lat. Nie dać się wynarodowić - to było hasłem działaczy!

W rozmowie z Wilnoteką dr Renata Runiewicz-Jasińska, autorka książki "Systemy oświatowe państw bałtyckich", mówi o reformie oświaty na Litwie, Łotwie i w Estonii. Stawia ważne, trudne pytania i nie ucieka od odpowiedzi. Czy litewski resort oświaty postawił mniejszości pod ścianą? Czy też może posunięcia litewskich władz można było przewidzieć dużo wcześniej? Czy sami Polacy zrobili wszystko i dobrze w tej sprawie? Zapraszamy do lektury bardzo ciekawego wywiadu, którego temat jest najważniejszy dla polskiej tożsamości. Liczymy też na kulturalną i szczerą dyskusję w komentarzach pod wywiadem.

"Jeśli pytasz, dlaczego zostałam harcerką, to ci powiem, że nie mogłam uczynić inaczej. Pozyskały mnie ich jasne oczy i mocny uścisk dłoni. Lojalność, prostota ich wzajemnego stosunku. Sposób ich życia i miłość przyrody. Miłość do ludzi, silniejsza niż miłość własna. Niesienie pomocy innym w miarę możliwości, dzień po dniu", Księga Jaszczurki. 2–4 października, w Kolonii Wileńskiej (Pavilnys) już po raz ósmy odbył się tradycyjny biwak Organizacji Harcerek "Cisowy dworek".