Własne

Stanisława Woronis urodziła się i wychowała w Koniuchach. "Wioska była wielka i bardzo piękna. Urodziłam się za polskich czasów i 20 lat tak przeżyłam - a potem różnie było, ale i Niemców przeżyłam, i Ruskich". Miała dużo szczęścia, bo przeżyć wojnę w Koniuchach nie było łatwo. Dziś jest jedną z ostatnich osób, które pamiętają zagładę polskiej wsi.

Jeżeli potwierdzą się wstępne wyniki wyborów do Sejmu i Senatu RP, będzie to największy sukces prawicy. Partia Prawo i Sprawiedliwość zdobyła ok. 37,7 procent głosów i 232 mandaty w 460-osobowym Sejmie, czyli może samodzielnie powołać rząd większościowy. Jak dotychczas żadne ugrupowanie polityczne w III RP nie miało jeszcze takiego luksusu, a do tego poparcia Prezydenta - Andrzej Duda jako jeden z pierwszych złożył gratulacje Jarosławowi Kaczyńskiemu i Beacie Szydło. Poprzednio (w 2011 r.) rządząca przez dwie kadencje w Polsce Platforma Obywatelska zdobyła nawet większy odsetek poparcia (39,18 proc.), jednak inny rozkład mandatów dał im zaledwie 207 miejsc w Sejmie, czyli do teoretycznej większości (231 posłów) potrzebny był koalicjant. Dziś na PO oddało swe głosy zaledwie 23,6 proc. wyborców, którzy przyszli do urn, a frekwencja sięgnęła 51,6 proc. uprawnionych do głosowania.

W wyniku polskiego zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej armie Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego zmuszone zostały do cofnięcia się z przedpola Warszawy daleko na północny wschód. Tymczasem na południu, w bitwach pod Zamościem i Komarowem, rozbita została 1 Armia Konna Siemiona Budionnego. Północny odcinek frontu polsko-sowieckiego przebiegał na zachód od rzek Niemna i Szczary. Pomimo sukcesu Polaków w sierpniu 1920 r., bolszewicy wciąż nie byli pokonani. Michaił Tuchaczewski w ciągu zaledwie kilku tygodni zdołał odbudować rozbite jednostki i szykował się do kolejnej ofensywy. Plany te pokrzyżował śmiały manewr zaczepny wojsk polskich, który zadecydował o ostatecznym zwycięstwie Polski w wojnie z Rosją Sowiecką. W historiografii określany jest jako Bitwa albo Operacja Niemeńska.

Dobiegają końca eliminacje do piłkarskich mistrzostw Europy Francja `2016. Wczoraj reprezentacja Polski zmierzyła się w Glasgow ze Szkocją, fundując swoim kibicom thriller z prologiem i epilogiem (a raczej - szczęśliwym zakończeniem!) w wykonaniu Roberta Lewandowskiego. Mecz zakończył się wynikiem 2:2, czyli tak samo jak w Warszawie. Dziś Litwa w Lubljanie zagra o honor ze Słowenią, bo na baraże już raczej nie ma szans, a odbudowa reputacji po blamażu z San Marino (wymęczone w ostatniej chwili zwycięstwo 2:1) na pewno się przyda. Już w niedzielę jeszcze większe emocje, bo Polska zagra na Narodowym z Irlandią o bezpośredni awans do finałów Euro`2016, a zaraz potem Wilno będzie mogło podziwiać Anglię, z którą Litwa zagra pożegnalne spotkanie na Lipówce. Piłkarze Albionu są już w finałach, więc może zrobią gospodarzom jakiś prezent? Tymczasem na Litwie coraz głośniej się mówi, że nowym selekcjonerem litewskiej "rinktinė", czyli kadry narodowej, może zostać Marek Zub, niedawny trener Żalgirisu. Czy powróci do Wilna, by przygotować całkiem nową reprezentację Litwy na eliminacje do Mundialu `2018? O tym dowiemy się być może już wkrótce, a dziś zapraszamy czytelników na spotkanie z innym Polakiem, który przed kilku laty zabłysnął właśnie w wileńskiej drużynie, a dziś gra na Śląsku - Kamilem Bilińskim.

Lato dobiegło końca, harcerskie obozy ZHPnL już się skończyły. Zostały tylko wspomnienia i bagaż letnich, harcerskich przygód. Wszyscy się pogodzili, że dym ogniska poczują dopiero za rok, lecz nowy wpis Eweliny Molis na Facebooku zmienił oczekiwania harcerzy. "Obozom nadszedł już koniec, ale możliwe, że nie każdy w tym roku poczuł siłę harcerskiego ogniska. Z tego powodu 9WDH "Viator" chce Was zaprosić na ognisko ZHPnL". Stało się to wspaniałą okazją do wspólnego pożegnania lata. Ognisko odbyło się 28 sierpnia na Zamkówce, gdzie zebrało się około 180 harcerzy z ZHPnL oraz harcerze z Wileńskiego Hufca Maryi.

W dniach 21-23 sierpnia w Szumsku odbyły się dziesiąte Katolickie Dni Młodzieży. Dni, które zmieniają życie, przypominają, że Bóg zawsze jest obok, tylko trzeba pamiętać o jego obecności. "Katolickie Dni Młodzieży są dla mnie przede wszystkim niezwykłym spotkaniem, w którym bardzo odczuwalna jest obecność Pana Boga" – twierdzi Alina Zawadzka, jedna z organizatorek KDM.

Dramatyczne dzieje Polaków, żyjących w okresie międzywojennym na obszarze państwa litewskiego, stanowiły właściwie ciągłe i niekończące się pasmo udręki, szykan, gwałcenia ich praw językowych z użyciem metod administracyjnych i częstokroć przemocy fizycznej. Bodaj z największą zaciekłością prześladowano szkoły z polskim językiem nauczania. Władze młodego państwa wychodziły z założenia, że pozbawiając Polaków kowieńskich dostępu do nauczania w języku ojczystym wraz z niemal pełnym odcięciem ich od kontaktów z Macierzą, doprowadzą do lituanizacji polskich mieszkańców Kowieńszczyzny czy Żmudzi. Gwoli przypomnienia dodam, że do 1938 r. nie było stosunków dyplomatycznych i handlowych z Polską, nie funkcjonowała sieć bezpośrednich połączeń drogowo-kolejowych, ani nawet poczta. Listy i paczki szły najpierw do znajomych, jeśli ktoś takowych miał, w Niemczech lub na Łotwie, a stamtąd do Polski. Podobnie odbywało się to w powrotną stronę.

Ponoć upały już się kończą, więc zapraszamy na kolejną wycieczkę i spotkanie z grupą tzw. starożytników, która w dawnym Wilnie stanowiła rodzaj specyficznej elity. Starożytnikiem nazywano zbieracza czy kolekcjonera archiwaliów (dokumenty, plany, księgi) oraz antyków, wykopalisk itp. Najbardziej znanym wśród nich był oczywiście Eustachy Tyszkiewicz, któremu możliwości finansowe pozwalały być krezusem, jeśli chodzi o jakość i wartość zbiorów. Nie sposób nie pamiętać także o Tadeuszu Wróblewskim, Lucjanie Uziębło i wielu innych, zwłaszcza o grupie, która zakładała później Towarzystwo Przyjaciół Nauk (i jego filię w postaci Muzeum TPN). Wolnym strzelcem wśród wileńskich starożytników był nieco dziś zapomniany Antoni Brodowski i to jemu, ale nie tylko, poświęcimy dzisiejszą gawędę.

Znany ze swojego zaangażowania na rzecz ochrony praw mniejszości polskiej na Litwie poseł na Sejm RP Artur Górski otrzymał niedawno odpowiedź na swoją interpelację w sprawie planów degradacji i likwidacji przez władze litewskie polskich szkół średnich w Wilnie i na Wileńszczyźnie. W rozmowie z Wilnoteką wyraża swoją opinię na temat aktualnej i przyszłej polityki polskich władz wobec polskiej mniejszości na Litwie i litewskich władz.