Własne

Polska może być ciekawa, a Polacy nie gryzą - o tym przekonuje się coraz więcej mieszkańców Litwy, a szczególnie braci Litwinów, którzy coraz częściej wybierają się za miedzę nie tylko po tańsze zakupy, ale też na tańszy, i często lepszy, odpoczynek. Litwa na nowo odkrywa dla siebie jakże bliską Warmię i Mazury, Podlasie i Pomorze. Okazuje się, że Lenkija (Polska) to nie tylko Varšuva (Warszawa) i Krokuva (Kraków), nie tylko coraz lepsze ostatnio drogi i nużąca podróż do niemieckiej granicy, gdzie się zaczyna Europa.

Wilno uczciło w sposób szczególny 75 rocznicę przyłączenia Litwy do ZSRS. Nocą zostały usunięte dwie ostatnie socrealistyczne rzeźby z Zielonego Mostu. Zewnętrzne ślady po sowieckiej przeszłości Litwy powoli odchodzą. O wiele lepiej jednak niż brązowe figury ma się, ukształtowany przez pokolenia przynależności do Kraju Rad, sowiecki człowiek, którzy nie potrzebuje renowacji ani szczególnych warunków ochronnych. Homo sovieticus po prostu trwa!

Nieopodal granicy polsko-litewskiej, we wsi Giby na Suwalszczyźnie, znajduje się 10-metrowy krzyż, symboliczne miejsce pochówku ofiar Obławy Augustowskiej, na którym widnieje napis: "Zginęli, bo byli Polakami". Na tablicach wyryto nazwiska 530 osób, których losy do dziś nie są znane. Zaginęli bez śladu 70 lat temu. Prawdopodobnie sowieci urządzili drugi Katyń, którego miejsce i czas udało się ukryć.

Sto punktów na egzaminie - niedościgłe, wydawałoby się, marzenie każdego ucznia, a jednak podczas uroczystości uhonorowania najlepszych maturzystów m. Wilna sala w Ratuszu dosłownie pękała w szwach. Sam mer wręczał dyplomy uznania tym, którzy na tegorocznej maturze zdobyli 2, 3 lub 4 „setki“ (100 punktów - maksymalna ocena). Takowych w stolicy Litwy naliczono aż 156 osób. W tym 5 przedstawicieli mniejszości narodowych – 2 Polaków, 2 Rosjan i 1 Żyd (oczywiście miał lepszy wynik od Słowian, jak by ktoś pytał). A więc udział mniejszości narodowych w tym elitarnym gronie – 3,2 procent. Tymczasem Polacy stanowią ok. 20 proc. mieszkańców Wilna, Rosjanie i inne rosyjskojęzyczne mniejszości – drugie tyle, czyli na sali musielibyśmy oklaskiwać co najmniej dziesięciokrotnie więcej Polaków i Rosjan. Skąd ta dysproporcja, czyżby tak mocno przegrywamy w wyścigu o przyszłość i elity naszego kraju? No bo maturzyści szkół polskich czy rosyjskich nie są chyba głupsi, na tyle gorzej przygotowani, trudno też posądzać o stronniczość komisje egzaminacyjne. Niefart? Fatum, ciążące od chwili urodzenia akurat w polskiej rodzinie na Litwie?

Przenosiny Szkoły Średniej im. J. Lelewela z Antokola na Żyrmuny to jeden z tematów, który będzie omawiany podczas najbliższego posiedzenia Rady Samorządu Miasta Wilna. Społeczność szkoły nie zgadza się na proponowane przez rządzących w stolicy liberałów i konserwatystów zmiany. W najbliższą środę, w czasie, kiedy radni będą zbierać się na posiedzenie, przed siedzibą władz miasta odbędzie się pikieta - protest rodziców przeciwko reorganizacji tej oraz kilku innych wileńskich szkół. Do rodziców z "Lelewela" dołączą rodzice innych polskich i rosyjskich szkół.

100 lat temu... Tak, dzisiaj 8 lipca mija 100 lat, gdy na świat przyszła dziewczynka. Nikt wówczas nie mógł przewidzieć, jak się potoczy jej życie. Ojca nigdy nie ujrzała, bo zginął pół roku później w katastrofie lotniczej.

Robert Baden-Powell, założyciel skautingu, mówił: "Nie można nazwać wychowanym nikogo, kto nie jest gotów i nie pragnie zrobić swej cząstki pracy dla świata i nie ma po temu wykształconej zdolności". Co więc pomaga harcerzom w wychowaniu? Śpiew przy ognisku czy prawo harcerskie?

W drugim odcinku naszej wakacyjnej wędrówki po Wilnie pozostaniemy na ulicy Trockiej, gdzie znajdowała się także fabryka farmaceutyczna Segalów z poprzedniego odcinka. Tym razem jednak zatrzymamy się już na jej początku (czy końcu, jak kto woli, bo wspominaliśmy, że kierunek numeracji domów się zmieniał): Pałac miejski znajdujący się na rogu Trockiej i Zawalnej (Traku g. 2/Pylimo g. 24) zawsze wzbudza zainteresowanie turystów, podobnie jak stojący naprzeciwko pałac Tyszkiewiczów z dumnymi atlantami, dźwigającymi balkon nad wejściem. Skupimy się właśnie na pałacu z kartuszami herbowymi Umiastowskich, który dawniej był oznaczony numerem 19. Właścicielką pałacu była margrabina Janina Umiastowska.

Polski Klub Dyskusyjny zaprosił na ostatnie przed wakacjami spotkanie. Gościem był dr Marcin Zaborowski, dyrektor Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Poszłam wiedziona chęcią zrozumienia dylematu tych stosunków (lub ich braku). Nie omyliłam się, w sali publiczność różnorodna wiekowo i zawodowo: studenci, dziennikarze, pracownicy ambasad i nawet wicedyrektor (nie dosłyszałam jakiego) departamentu MSZ Litwy, politolodzy i komentatorzy życia politycznego Litwy.