Nadesłane

Niedługo, od 7 września, wilnianie będą mogli obejrzeć fascynującą wystawę fotografii wybitnego fotografika polskiego - Wojciecha Prażmowskiego. Wystawa "Miłosz. Tutejszy" jest poświęcona miejscom związanym z polskim noblistą. "Autorowi chodziło o odnalezienie aury tamtych stron, tamtych lat. Stworzył fotograficzną impresję pozbawioną pomnikowego zadęcia. Jest w tym cyklu lekkość i powściągliwość – żeby nie przegadać sprawy, a pozostawić niedosyt" - o pracach Prażmowskiego pisze Małgorzata Maliborska. Poniżej zamieszczamy jej rozmowę z Wojciechem Prażmowskim.

22 sierpnia bieżącego roku do Prokuratury Generalnej Litwy Europejska Fundacja Praw Człowieka skierowała wniosek o wszczęcie postępowania karnego przeciwko osobie, która na wideo zamieszczonym w portalu internetowym Youtube odnosiła się w sposób pogardliwy, poniżający i obraźliwy wobec osób przynależących do narodów polskiego i żydowskiego.

14 czerwca, w siódmym dniu od śmierci ks. prałata Józefa Obrembskiego, kiedy na Litwie rozpoczęły się uroczystości upamiętniające 70. rocznicę masowych wywózek na Syberię zorganizowanych przez okupacyjny reżim sowiecki - Dzień Żałoby i Nadziei - dołączyli do mnie harcerze Wileńskiego Hufca Maryi im. Pani Ostrobramskiej w pielgrzymkę rowerową wokół Wileńszczyzny dedykowaną szczególnie pamięci Patriarchy Wileńszczyzny z Mejszagoły.

Erasmus - wielka przygoda, nauka obcego języka, ciągłe imprezy, przelotne miłostki, spanie do (po)południa, szkoła przetrwania…, a może po prostu studiowanie za granicą? Trudno o jednoznaczną odpowiedź.

"Relacje Litwy i Polski: Utknięcie prac dwustronnych czy puste partnerstwo strategiczne" ("Lietuvos ir Lenkijos santykiai: įstrigusi dvišalių santykių darbotvarkė ar tuščia strateginė partnerystė?") - raport pod tak intrygującym tytułem przygotowało litewskie Centrum Studiów Europy Wschodniej (skrót z angielska: EESC). Zarówno treść tego raportu, wyrywkowo naświetlana już w mediach polskich i litewskich, jak i dyskusja wynikła podczas jego prezentacji, wywołały żywe reakcje w środowisku litewskim i polskim na Litwie. Skłoniło to nas do zamieszczenia w "Wilnotece" tłumaczenia na język polski całości raportu oraz szerokich fragmentów dyskusji. Ze względu na dużą objętość raport zostanie opublikowany w 3 częściach (zgodnie z wewnętrznym podziałem), zaś tekst oryginału można pobrać u dołu artykułu.

"Relacje Litwy i Polski: Utknięcie prac dwustronnych czy puste partnerstwo strategiczne" ("Lietuvos ir Lenkijos santykiai: įstrigusi dvišalių santykių darbotvarkė ar tuščia strateginė partnerystė?") - raport pod tak intrygującym tytułem przygotowało litewskie Centrum Studiów Europy Wschodniej (skrót z ang. EESC). Zarówno treść tego raportu, wyrywkowo naświetlana już w mediach polskich i litewskich, jak i dyskusja wynikła podczas jego prezentacji, wywołały żywe reakcje w środowisku litewskim i polskim na Litwie. Skłoniło to nas do zamieszczenia w "Wilnotece" tłumaczenia na język polski całości raportu oraz szerokich fragmentów dyskusji. Ze względu na dużą objętość raport zostanie opublikowany w 3 częściach (zgodnie z wewnętrznym podziałem), zaś tekst oryginału można pobrać u dołu artykułu.

Do redakcji "Wilnoteki" wpłynęły dwa listy odnoszące się do publikacji artykułu w litewskim portalu Delfi. Właśnie tam przytoczono cytaty o tym, że polskie przedszkola w rejonie solecznickim wychowują Hitlerjugend ("Tam dziś wychowują "Hitlerjugend", od przedszkola dzieci nie uczą języka (litewskiego - przyp. red.), niczego nie wiedzą one o tym kraju, o Litwie, mimo że tu się urodziły i wychowały") oraz że "te szkoły (polskie - przyp. red.) są rozsadnikami antypaństwowego elementu i wylęgarnią piątej kolumny".

Dnia 4 marca Kongres Polonii Amerykańskiej, największej organizacji polonijnej na świecie, zrzeszającej około dziesięciu milionów osób polskiego pochodzenia w Stanach Zjednoczonych Ameryki, wystosował do władz Litwy list w obronie praw litewskich Polaków. Treść listu zamieszczamy poniżej, wersję oryginalną w języku angielskim podajemy w załączniku.

Determinacja w dążeniach Sejmu Litwy, by jak najszybciej uchwalić znowelizowaną ustawę o oświacie, budzi ogromne zaniepokojenie polskiej społeczności na Litwie. Sejmowy komitet oświaty odrzucił ostatnio wszelkie poprawki zgłoszone przez polskich posłów, które choć w części łagodzić miały treść ustawy. Ostatecznie pod obrady sejmu trafi najbardziej rygorystyczny z możliwych wariantów ustawy. W myśl nowej ustawy w szkołach mniejszości narodowych zostanie wprowadzony przymusowy nakaz nauczania części przedmiotów w języku państwowym. Ustawa wprowadzi także urzędowy zapis wyższości szkół litewskich. Jeśli w jakiejś miejscowości na Wileńszczyźnie działają dwie szkoły: z litewskim językiem nauczania i polskim językiem nauczania, w chwili reorganizacji należy zamknąć szkołę polską, nawet jeśli uczy się w niej więcej uczniów niż w szkole litewskiej. Zapisów pogarszających sytuację szkół mniejszości narodowych jest w ustawie znacznie więcej. Budzi to ogromny sprzeciw polskiej społeczności, rodziców, społeczności szkolnych, środowisk nauczycielskich. W poniedziałek 13 grudnia, o godzinie 13.00, pod Pałacem Prezydenckim w Wilnie odbędzie się wiec protestacyjny w obronie polskich szkół. Jeszcze wcześniej społeczności szkolne polskich szkół na Wileńszczyźnie wystosowały list otwarty do władz Polski i Litwy argumentujący polskie stanowisko, broniący pozycji polskiej szkoły na Litwie, wyrażający sprzeciw wobec posunięć litewskich władz. We wszystkich szkołach rozpoczęła się spontaniczna akcja zbierania podpisów pod listem otwartym w obronie polskich szkół. Poniżej zamieszczamy pełną treść listu otwartego.