Dodaj wpis w blogu |  Dodaj bezpłatne ogłoszenie |  Dodaj wydarzenie do anonsów
Wilnoteka logo
Piątek 22 września 
Zaloguj się | Załóż konto
  • Fakty
    • Wilno i Wileńszczyzna
    • Polacy na Litwie
    • Litwa
    • Za miedzą
    • Gospodarka
    • VILNIUS 2 POZNAŃ
  • Wilnoteka TV
    • W obiektywie
    • Gość
    • Z archiwum
    • Wilnoteka TVP Polonia
    • Album Wileńskie LTV
    • Michałki
  • Czytelnia
    • Własne
    • Nadesłane
    • Edukoteka
    • Źródłowe
    • Podróże
      • Na Litwie
      • Z Litwy
    • Kartka z kalendarza
    • Blogi użytkowników
    • Okiem stażysty
  • W mediach
    • Przegląd prasy
  • Anonse
    • Kalendarz imprez
    • Wydarzenia
    • Koncerty
    • Wystawy
    • Teatr
    • Kino
    • Sport
    • Dla dzieci
  • O nas
    • Blog redakcyjny
    • Redakcja
    • Kontakt
Start

Waldemar Wołkanowski

Opowieści z dawnego Wilna (12). Była taka szkoła – Gimnazjum Piesockiego - Katche’go
Waldemar Wołkanowski |
24.05.2023 - 18:14

Gmach gimnazjum Piesockiego przy Zaułku Junkierskim
Na początku XX wieku, w Wilnie funkcjonowało kilku prywatnych szkół średnich. Wśród nich było gimnazjum męskie Piesockiego, następnie Katche’go, do którego uczęszczało wielu chłopców z polskich rodzin. Historia szkoły zamknęła się zaledwie w kilku latach działalności, a budynki w których mieściła się placówka nie istnieją.
Opowieści z dawnego Wilna (11)... Święto Trzech Króli po wileńsku
Waldemar Wołkanowski |
04.01.2023 - 11:40

Kolędnicy w Wilnie (1912)
Co roku w pierwszych dniach stycznia wędrowali ulicami Wilna, przybrani w jaskrawe stroje... Chodzili od sklepu – do sklepu, od domu – do domu, a za nimi tłumy dzieci, krzyczące „Króle idą!”. A było na co patrzeć! Maskarada sprawiała niezwykłą radość, zwłaszcza gdy przebierańcy potrafili swoim zachowaniem wzbudzić zaufanie gospodarzy.
Opowieści z dawnego Wilna (10)… Stacja Pasteurowska doktora Orłowskiego
Waldemar Wołkanowski |
15.12.2022 - 11:31

Ulica Sadowa na fotografii z 1969 roku, jaką wykonał Jerzy Downarowicz. Po lewej widoczny dom Wacława Orłowskiego.
„Doktor od wścieklizny” tak zwykle mieszkańcy Wilna określali Wacława Orłowskiego. Wybitny specjalista od profilaktyki i leczenia skutków pokąsania ludzi przez chore zwierzęta, ponad czterdzieści lat był związany z miastem. Należał do jego elity intelektualnej, szanowany i ceniony za swoją bezinteresowność, gdy trzeba było pomóc ubogim. Adres jego pracowni przy ulicy Sadowej był powszechnie znany, aż do momentu, gdy musiał wyjechać w ramach ekspatriacji, tracąc cały materialny dorobek swojej długiej działalności.
Meblarstwo wileńskie w XIX i XX wieku (do 1939 roku) cz. 2
Waldemar Wołkanowski |
11.10.2022 - 09:00

Meble w stylu art déco. Fotografia poglądowa
„Piękno mieszkania uwarunkowane jest ścisłym uwzględnieniem kilku elementów (harmonii, rytmu, symetrii, proporcji i kompozycji), stanowiących myśl twórczą […]. Harmonia z jej specjalnymi prawami odnosi się głównie do zestawienia barw, np. kolorów tapet i mebli; rytm zaś tyczy się głównie linii, fałd firanek, zestawienia sprzętów, symetria i proporcja — jakości sprzętów, a kompozycją jest ogólny układ całości umeblowania i udekorowania mieszkania— bez względu na to, czy składa się ono z jednego czy z dziesięciu pokojów. W mieszkaniu kilkupokojowym każdy pokój oddzielnie powinien przy tym zachować swój charakter specjalnego przeznaczenia, lecz w ogólnym swym układzie łączyć się z kompozycją całości mieszkania” - pisał w 1925 roku, Feliks Jordan-Lubierzyński, znany wileński dziennikarz, literat i redaktor, związany ze środowiskiem artystycznym miasta.
Meblarstwo wileńskie w XIX i XX wieku (do 1939 roku) cz. 1
Waldemar Wołkanowski |
04.08.2022 - 09:32

Meble w stylu art déco. Fotografia poglądowa
Wzmożony rozwój urbanistyczny w Wilnie w trzech dekadach na przełomie XIX i XX wieku, wpłynął na ożywienie wielu branż rzemiosła. Meblarstwo było jedną z nich. Był to ciekawy okres mieszania się stylów, zmian wzornictwa i form oraz technologii produkcji. Wilno miało dobrych rzemieślników, dzięki którym wyroby znane były dalej niż rynek lokalny. Przegląd będący treścią artykułu obejmuje dwa zagadnienia: stolarstwa meblowego i handlu meblami.
Restauracje międzywojennego Wilna. Ludzie, miejsca, historie (7)
Waldemar Wołkanowski |
25.07.2022 - 15:55

Zamiejska gospoda „Słomianka” w Werkach
Wszystkie najlepsze restauracje działające w międzywojennym Wilnie omówione zostały w poprzednich odcinkach. Ostatnia część poświęcona będzie wybranym lokalom niższej kategorii, których było dość dużo i miały również swoją wierną klientelę. Właściciele licznych omawianych poniżej lokali starali się otrzymać koncesję na wyszynk napojów alkoholowych, a jeżeli ją dostawali przesuwało ich to do innej grupy podatkowej. Okresowo podnosił się wtedy status zakładu gastronomicznego. Liczna grupa restauracji, barów, piwiarni i jadłodajni lokowała się w pobliżu targowisk i jarmarków. Szczególny charakter miały restauracje funkcjonujące w dzielnicach podmiejskich. Niektóre z opisywanych poniżej sytuacji można ująć w podtytule „blaski i cienie wileńskiej gastronomii”.
Restauracje międzywojennego Wilna. Ludzie, miejsca, historie (6)
Waldemar Wołkanowski |
18.05.2022 - 14:05

Ulica Niemiecka w okresie międzywojennym
Gastronomia wileńska w okresie międzywojennym to szereg restauracji, barów, piwiarni, jadłodajni. Wiele pierwszorzędnych restauracji zostało omówionych w poprzednich częściach, a poniżej – kolejne z nich, a także – inne lokale, które cieszyły się mniejszą popularnością. Czas na porządniejsze lokale usytuowane na Starym Mieście, restauracje żydowskie, bufet dworcowy i inne. Niektóre z nich prowadzone przez wyśmienitych kucharzy specjalizowały się w doskonałych potrawach, na które nie brakowało amatorów. Wileńskich kuchmistrzów zrzeszonych w cechu spotkać można było każdego roku w sierpniu, gdy w kościele św. Kazimierza odprawiano dla ich nabożeństwo. Czczono patrona – św. Idziego oraz zmarłych kolegów. Własne roraty cechowe w grudniu organizowano również w tym kościele. Ważną grupę lokali gastronomicznych stanowiły restauracje żydowskie.
Restauracje międzywojennego Wilna. Ludzie, miejsca, historie (5)
Waldemar Wołkanowski |
15.05.2022 - 11:11

Fragment ulicy Świętojerskiej z domem D. Mawroza
Liczne restauracje mieszczące się przy ulicy Mickiewicza opisane zostały w dwóch poprzednich częściach…, ale nie koniec na tym. Otóż na popularnym Jerku było jeszcze kilka innych, nie mniej popularnych lokali gastronomicznych. Wśród nich znajdowały się restauracje pierwszej kategorii, a także kluby z salami do organizacji zabaw i różnorodnych przyjęć okolicznościowych. Niektóre kluby posiadały własne kuchnie, inne wynajmowały obsługę, aby goście mieli do dyspozycji poczęstunek i bufet. Znaczną, wręcz legendarną sławą, cieszyły się restauracje „Zacisze” i „Bukiet”. O ich właścicielach – trochę informacji również w tej części.
Restauracje międzywojennego Wilna. Ludzie, miejsca, historie (4)
Waldemar Wołkanowski |
10.05.2022 - 10:34

Ulica Mickiewicza w Wilnie na początku lat dwudziestych XX wieku
Stopniowa zabudowa Prospektu Świętojerskiego nadawała tej ulicy specyficzny charakter. Skupiały się tu w budowanych kamienicach poważne instytucje bankowe, wytworne sklepy i szereg lokali gastronomicznych. „Jerek” - tak zwykło się potocznie nazywać tę ulicę nawet, kiedy po 1920 roku, oficjalnie zmieniła się w ulicę Mickiewicza. Restauracje, jakie tu działały w większości zaliczane były do pierwszorzędnych (administracyjnie I kategorii). O restauracjach hotelowych „St. Georges” i „Bristolu” napisałem już w poprzednich częściach – czas na lokale funkcjonujące autonomicznie.
Restauracje międzywojennego Wilna. Ludzie, miejsca, historie (3)
Waldemar Wołkanowski |
05.05.2022 - 14:24

Hotele "St. Georges" i "Bristol" przy ulicy Świętojerskiej
Restauracje działające przy hotelach nie zawsze podmiotowo powiązane były ściśle z ich funkcją. Działalność gospodarcza restauratorów stanowiła czasami osobny rozdział i na nim skupimy się w kolejnej części artykułu. Jeden z „żagarystów” Alfred Kolator pisząc swoje wspomnienia o różnych lokalach gastronomicznych Wilna, podał o nich nieco informacji, ale należy brać pod uwagę, iż jego krótkie opisy prowadzić mogły do tworzenia stereotypów. Każda z restauracji miała swoją historię. Zmieniali się jej właściciele i okoliczności, dlatego uwagi Kolatora odnosić można jedynie do pewnego etapu związanego z działalnością omawianych lokali.
Restauracje międzywojennego Wilna. Ludzie, miejsca, historie (2)
Waldemar Wołkanowski |
27.04.2022 - 14:36

Prospekt Świętojerski i hotel „St. Georges”
Kontynuując cykl tekstów opisujących działalność restauracji w międzywojennym Wilnie, skupimy się najpierw na lokalach działających przy najlepszych hotelach. Hotel „St. Georges” był słusznie uważany za najwytworniejszy w Wilnie. Na jego wysoką ocenę miała wpływ również działalność wspaniałej restauracji, której poświęcona jest w całości ta część artykułu. W lokalu bawiło się najlepsze towarzystwo, a zabawy sylwestrowe oraz inne zostawał w pamięci. Mówiono wtedy m.in.: „Jest karnawał, na bok żal, dzisiaj w Żorżu wielki bal”.
Restauracje międzywojennego Wilna. Ludzie, miejsca, historie (1)
Waldemar Wołkanowski |
18.02.2022 - 21:00

Hotele "St. Georges" i "Bristol" przy ulicy Świętojerskiej
Czas karnawału… Zapełniały się sale we wszystkich pierwszorzędnych, wileńskich restauracjach i salach klubowych. Organizowane tam były różnego rodzaju bale: sylwestrowe, okolicznościowe, cykliczne i dobroczynne. Do lokali wybierały się określone grupy uczestników. Część z nich stanowiła elitę towarzyską nie tylko miasta, ale też okolicznego ziemiaństwa. Spędzanie zimy na zabawach wynikało z potrzeby kontaktów i było w dobrym tonie nawet, jeżeli ktoś nie zamierzał tańczyć. Restauracje to oczywiście nie tylko bale, bowiem były ponadto miejscem, w których się po prostu „bywało”. Nie dotyczyło to wyłącznie gastronomii pierwszej kategorii, gdyż lokale drugiej i trzeciej również miały swoją wierną klientelę.
Opowieści z dawnego Wilna (9)… Sklep Hegenta i zakład hydropatyczny
Waldemar Wołkanowski |
31.12.2021 - 11:04

Fragment kamienicy Hegenta przy ulicy Pilies (Zamkowej)
Zajmując się „monografią” niektórych domów w Wilnie, natrafimy czasami na informacje związane z ich właścicielami. Zdarza się, iż dokumenty archiwalne pozwalają wyjaśnić np. daty rozbudowy, remontów, kształt bramy czy okien, funkcje zakamarków w dziedzińcu, zmiany fasady itp. Jakiś czas temu publikowałem artykuł o sklepie Edwarda Fechtela, który znajdował się w domu przy ulicy Zamkowej (Pilies g. 32). Jedna z ładniejszych kamienic przy tej ulicy ma numer 34 i przylega do domu, który opisywałem.
Wileńskie bożonarodzeniowe drobiazgi
Waldemar Wołkanowski |
23.12.2021 - 10:41

Jest w nocy wigilijnej moc zginająca głowy niedowiarków przed majestatem Boskim. Jest potęga idąca z zaświatów i trafiająca nawet do ludzi będących dalej od wiary i Kościoła. Na nic rozumne systemy i konstrukcje filozoficzne, które rozpadają się niby zamki z piasku – wobec wykwitającego z najgłębszych pokładów w wigilijny wieczór poczucia jedności. W wigilię Bożego Narodzenia pękają na chwilę lody, okrywające ludzkie serca. Zostawiamy wszystkie nasze inne sprawy, bóle, spory i zwady, zaciekłość i porywy namiętności. Wsłuchajmy się w cichą noc, chociaż nie zawsze wybieloną śniegiem, ale okrytą niebem, na którym wypatrujemy pierwszej gwiazdy.
Budownictwo w Wilnie międzywojennym – przewodnik chronologiczny (cz. VIII )
Waldemar Wołkanowski |
14.12.2021 - 20:25

Szkoła na Lipówce (fot. M. Sakalauskas 1985, archiwum KPD)
Podsumowując poprzedni rok budowlany (1938) mówiono, iż proces „europeizacji” Wilna przebiegał w dobrym kierunku. Pisano nawet o „rekordzie”, gdyż szereg inwestycji - przynajmniej w niektórych miejscach - zmieniał oblicze miasta. Dotyczyło to zwłaszcza w grupie robót drogowych, bowiem aż 3,5 km jezdni miało zmienioną nawierzchnię, a było tych więcej niż we wszystkich poprzednich latach razem wziętych. Na remontowanych ulicach dodane były nowoczesne chodniki, a w niektórych przypadkach wyrównany był ich przebieg. Nowe oblicze otrzymywały ulice: Zawalna, Sadowa, Gościnna, Zakretowa, Szawelska, Dobrej Rady, Legionowa. Nowa kostka bazaltowa pokryła reprezentacyjną ulicę Mickiewicza. Dobry wynik osiągnięty został także przy poszerzaniu sieci wodociągowo-kanalizacyjnej oraz budowie wałów ochronnych Wilii. Nie inaczej było w grupie inwestycji przemysłowych oraz budownictwa mieszkaniowego.
Budownictwo w Wilnie międzywojennym – przewodnik chronologiczny (cz. 7)
Waldemar Wołkanowski |
02.12.2021 - 18:50

Fragment kompleksu Ubezpieczalni Społecznej przy ulicy Mickiewicza w Wilnie
Pod koniec 1938 roku na zaproszenie zarządu Funduszu Pracy do Wilna przyjechało kilku dziennikarzy warszawskich, którzy wraz z miejscowymi kolegami po fachu zwiedzali zakończone i trwające roboty inwestycyjne w kilku punktach miasta. Podkreślano rozmach oraz tempo realizowanych projektów, zwłaszcza infrastrukturalnych: regulacja brzegów Wilii z budową wałów i bulwaru, wymiana nawierzchni kilku głównych ulic w tym: Mickiewicza, Legionowej i Zakretowej. Ideą prezentacji była próba odpowiedzi na pytanie, jak „Wilno się rozrasta i upiększa?”. Przeważały wrażenia pozytywne, chociaż nie zabrakło kilku uwag krytycznych. Starano się otrzymać jak najwięcej wyjaśnień od Romualda Gutta, który tłumaczył dziennikarzom niektóre z aspektów swoich głównych założeń ideowych, czasem wolnych myśli. Większość tego o czym mówił, uzasadniała założenie architekta, iż: „architektura to kulisy dla życia”.
Budownictwo w Wilnie międzywojennym – przewodnik chronologiczny (cz. 6)
Waldemar Wołkanowski |
16.08.2021 - 08:30

Gmach PKO przy ulicy Mickiewicza
Kolejny rok ruchu budowlanego zapowiadał się obiecująco w związku z poprawą ogólnej koniunktury gospodarczej. Mimo to Wilno otrzymało z puli Państwowego Funduszu Budowlanego zaledwie 100 tysięcy złotych (rozdzielono je na 60 pożyczek). Rok 1937 zamykał się rozpoczęciem 91 budów, z czego do końca sezonu zakończono wznoszenie 39 budynków (14 murowanych i 25 drewnianych). Wymieniona kwota kontyngentu była niewspółmiernie mała do wniosku złożonego władzom w 1936 roku, gdy zwrócono się o 2 miliony. Był to więc słabszy rok, ale powiązać go należy z kilkoma większymi inwestycjami rozpoczętymi w dziale obiektów użyteczności publicznej. Wśród domów mieszkalnych dominował „klasyczny” styl parterowych budynków z dwuspadzistym dachem, jednak obok nich powstawały też modernistyczne domy, które nie należały już do rzadkości.
Budownictwo w Wilnie międzywojennym – przewodnik chronologiczny (cz. 5)
Waldemar Wołkanowski |
07.08.2021 - 17:57

Gmach „Astronomii” na Zakrecie
Kolejne dwa lata ruchu budowlanego w Wilnie (1935 i 1936) nie były pomyślne pod względem możliwości otrzymania przez inwestorów pożyczek z puli państwowej. Komitet Rozbudowy Wilna miał do dyspozycji odpowiednio 185 tys. zł (1935) i 150 tys. zł (1936). Inwestorzy, którzy otrzymali kredyt rozpoczęli budowy nowych domów: 52 (1935) i 68 (1936). Ilość budowanych domów była jednak większa, gdyż sporo właścicieli wznosiło budynki ze środków własnych lub kredytów hipotecznych otrzymanych w kilku bankach. Dało to łączny wynik budowanych domów: 147 (1935) i 140 (1936). Ponad 60 budynków, których budowa rozpoczynała się wcześniej, w tych dwóch latach zostało wykończonych. Nowe domy powstawały w wielu miejscach. Coraz częściej właściciele większych posesji dzielili je, odsprzedając ich części chętnym. Sporo było takich transakcji m.in. na Zwierzyńcu.
Budownictwo w Wilnie międzywojennym – przewodnik chronologiczny (cz. 4)
Waldemar Wołkanowski |
02.08.2021 - 13:35

Gmach „Anatomicum” Uniwersytetu Stefana Batorego
Lata 1933 i 1934 związane były z nadziejami na przełamanie skutków kryzysu gospodarczego przez pobudzenie ruchu inwestycyjno-budowlanego, a tym samym ograniczenie bezrobocia. Według Instytutu Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen rozmiary inwestycji spadły do 1/5 stanu w 1928 roku. Nadzieje na zmiany budziła zwłaszcza rządowa akcja budownictwa pod hasłem „Tani Dom Własny”, zainicjowana w 1932 roku. Rozporządzenia w tej sprawie rozpatrywane były przy okazji każdej dyskusji wśród fachowców. Ważne były rzecz jasna szczegóły, ale nikt nie kwestionował założeń ogólnych. Wśród założeń akcji były wnioski, aby wspierać budownictwo mieszkalne z materiałów tańszych, w tym głównie drewniane. Pod względem poważniejszych inwestycji Wilno było jednak na marginesie planów państwa. Trudno było się przebić wobec projektów przedstawianych przez większe ośrodki miejskie oraz związanych z intensywnym rozwojem Gdyni.
Budownictwo w Wilnie międzywojennym – przewodnik chronologiczny (cz. 3)
Waldemar Wołkanowski |
26.07.2021 - 17:38

Osiedle urzędnicze na Antokolu
Intensywny ruch budowlany trwał nad Wilią w najlepsze, tak iż w połowie 1931 roku, jeden z obserwatorów napisał: „Wilno rozbudowuje się jak po pożarze lub wojnie. Aczkolwiek już dziesięć lat minęło od ostatnich strzałów armatnich, ale dopiero w ostatnie dwa lata ruch budowlany tak się wzmógł. Nie tylko na przedmieściach, ale nawet w centrum poczynają piętrzyć się okazałe gmachy jak np. przy ulicach Jagiellońskiej, Wileńskiej, w rejonie Pohulanek... Zwinięte fabryki przy ul. Słowackiego i Tartakach przerabiają się na mieszkania i to ze wszystkimi wygodami. Cóż dopiero mówić o przedmieściach, a szczególnie o Zwierzyńcu, w którym domy rosną literalnie jak grzyby po deszczu. Wygląd tej ładnej i zdrowotnej dzielnicy zmienił się nie do poznania: buduje się kamienice piętrowe, parterowe i domy drewniane”.
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • następna ›
  • ostatnia »

Wilno LIVE

LIVE

Wilno i Wileńszczyzna


Fot. vilnius.lt/Saulius Žiūra
Wilno: z komunikacji miejskiej wycofane zostaną bilety papierowe
W drugiej połowie 2024 roku bilety papierowe stołecznej komunikacji miejskiej przejdą do historii. Zastąpią je bilety elektroniczne, we środę, 20 września...
Koncert „Roztańczona Litwa” w Solecznikach
Wystawa "Ofiary zbrodni w Ponarach pod...
W Wilnie otwarto wystawę o getcie warszawskim z...
W Wilnie msza dziękczynna za beatyfikację rodziny...
80-lecie likwidacji wileńskiego getta
Więcej

Polacy na Litwie


Fot. Marian Paluszkiewicz
Polonez w Wilnie na 192 pary
Na wileńskim placu Katedralnym w niedzielny wieczór, 17 września, Polacy zatańczyli poloneza. Wystąpiły 192 pary w strojach narodowych i historycznych. By...
Zakończyły się XXI Światowe Letnie Igrzyska...
Wyprawki szkolne dla pierwszaków z polskich szkół
Wystartowały XXI Światowe Letnie Igrzyska...
SKOnSR zwycięzcą Konkursu o Nagrody Przeszłość/...
Nie żyje Alicja Piotrowicz
Więcej

Litwa


Fot. BNS/Lukas Balandis
Obchody 80. rocznicy likwidacji getta wileńskiego
We czwartek, 21 września, w Wilnie killkaset osób wzięło udział w obchodach 80. rocznicy likwidacji getta wileńskiego i uczczeniu ofiar Holokaustu. Po po...
Litwa zakazuje hodowli zwierząt futerkowych
Prezydent Nausėda: Polska i Ukraina muszą jak...
Wilno: rozpoczynają się uroczystości w Ponarach
Związek zawodowy nauczycieli zapowiedział na 29...
Modernistyczna architektura Kowna wpisana na List...
Więcej

Za miedzą


Na zdjęciu: Zbigniew Rau. fot. gov.pl
Szef polskiego MSZ: będziemy nadal wspierać Ukrainę, ale musimy chronić naszych rolników
Będziemy nadal wspierać Ukrainę, ale musimy chronić naszych rolników, zadeklarował szef polskiego MSZ Zbigniew Rau w komentarzu, opublikowanym w piątek,...
Prezydenci Czech i Słowacji: ostatnie polsko-...
Premier Polski: my już nie przekazujemy...
MSZ Mołdawii: nasz kraj może przystąpić do UE bez...
A. Duda: imperialistyczna Rosja zdyskredytowała...
Szef MSW Łotwy: gwałtownie rośnie liczba...
Więcej

Sonda

Przy porannej kawie najczęściej szukam informacji::

Ostatnio komentowane

  • Rosja pręży muskuły , a jest
    14.02.2018 - 23:44
  • Bohaterstwo żołnierzy
    14.02.2018 - 23:42
  • Hmmmmmmmmm, dls Cowboy vel
    14.02.2018 - 23:39
  • A Okulicki rozwiazal ja 19
    14.02.2018 - 23:37
  • Zamiast omawiac fatalna
    14.02.2018 - 23:35

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autorów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie"

© 2010-2022, Wilnoteka

Subskrybuje zawartość