Ilona Lewandowska

– Historia Związku Polaków na Łotwie nie została spisana ani przed wojną, ani po wojnie, ani w ostatnim trzydziestoleciu. Publikacja wydana z inicjatywy ZPŁ mojego autorstwa na pewno wypełnia tę lukę, choć nie wyczerpuje tematu – mówi Tomasz Otocki, bałtolog, ekspert w sprawach łotewskich, członek redakcji „Przeglądu Bałtyckiego”, współpracownik „Kuriera Wileńskiego” i wielu mediów na Litwie i Łotwie.

26 stycznia mija 40 lat od śmierci Janiny Strużanowskiej. Jako jedna z niewielu przedstawicieli polskiej inteligencji zdecydowała się na pozostanie na Wileńszczyźnie po II wojnie światowej. Na pozostanie w Wilnie zdecydowała się w bardzo świadomym celu. Chciała, żeby ktoś w tym mieście za 30 czy 50 lat mówił jeszcze po polsku…

„Polacy przyjmowali wkroczenie wojsk sowieckich 17 września 1939 r. z przygnębieniem, poczuciem utraconej niepodległości i strącenia do roli upośledzonej społeczności narodowej. Traktowali je jako tragedię równoznaczną z powrotem zaborów” – mówi dr Ewa Kowalska, pracownik Wydziału Analiz Historycznych Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej.

Bez wiedzy o tym, co 23 sierpnia 1939 r. się wydarzyło i jakie to miało konsekwencje – że od współpracy nazistowskich Niemiec i sowieckiej Rosji zaczęły się wszystkie dramaty II wojny światowej – trudno jest zrozumieć nie tylko historię XX w., lecz także tożsamość współczesnych Europejczyków – mówi Rafał Rogulski, dyrektor Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność.

26 maja 2023 r. decyzją ministra kultury Republiki Litewskiej Simonasa Kairysa Polski Teatr „Studio” w Wilnie uzyskał status teatru zawodowego.

Od 9 maja w języku polskim oficjalnie zmieniona została nazwa miasta Kaliningrad na Królewiec. „Nie widzę w tym nic dziwnego, że Polacy nie chcą oddawać czci człowiekowi, który jest współwinny zbrodni katyńskiej. Nazwy miejscowości, ulic to przecież jeden z wyrazów docenienia zasług danej osoby” — mówi „Kurierowi Wileńskiemu” dr Tomasz Bożerocki.

Ksiądz Alfonsas Lipniūnas znalazł się w grupie 46 Litwinów, którzy w 1943 r. trafili do niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Tam posługiwał wśród więźniów, sprawował sakramenty i niósł pocieszenie duchowe. O jego postaci, dziś kandydata na ołtarze, a także o postaci dominikanki s. Julii Stanisławy Rodzińskiej z Wilna, „Kurier Wileński” rozmawia z historyk Elżbietą Grot, autorką książek, artykułów naukowych, publikacji, długoletnią kierownik działu naukowego Muzeum Stutthof.

We czwartek, 20 października, Polski Teatr Studio w Wilnie zaprosił swoich widzów do współtworzenia spektaklu „Operacja Zima”, w którym przypomina o jednej z najbardziej barwnych i niesłusznie zapomnianych postaci polskiej historii — kpt. Aleksandrze Myszkowskim.

Dla Józefa Mackiewicza Wilno było swego rodzaju miastem-państwem na zawsze wpisanym w szeroki kraj, jego najwspanialszą pars pro toto – mówi „Kurierowi Wileńskiemu” prof. Adam Fitas, literaturoznawca, który 7 września gościł w Wilnie na międzynarodowej konferencji naukowej „Świadkowie Katynia: Józef Mackiewicz i Stanisław Swianiewicz”.