Ilona Lewandowska

„Polacy przyjmowali wkroczenie wojsk sowieckich 17 września 1939 r. z przygnębieniem, poczuciem utraconej niepodległości i strącenia do roli upośledzonej społeczności narodowej. Traktowali je jako tragedię równoznaczną z powrotem zaborów” – mówi dr Ewa Kowalska, pracownik Wydziału Analiz Historycznych Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej.

Bez wiedzy o tym, co 23 sierpnia 1939 r. się wydarzyło i jakie to miało konsekwencje – że od współpracy nazistowskich Niemiec i sowieckiej Rosji zaczęły się wszystkie dramaty II wojny światowej – trudno jest zrozumieć nie tylko historię XX w., lecz także tożsamość współczesnych Europejczyków – mówi Rafał Rogulski, dyrektor Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność.

26 maja 2023 r. decyzją ministra kultury Republiki Litewskiej Simonasa Kairysa Polski Teatr „Studio” w Wilnie uzyskał status teatru zawodowego.

Od 9 maja w języku polskim oficjalnie zmieniona została nazwa miasta Kaliningrad na Królewiec. „Nie widzę w tym nic dziwnego, że Polacy nie chcą oddawać czci człowiekowi, który jest współwinny zbrodni katyńskiej. Nazwy miejscowości, ulic to przecież jeden z wyrazów docenienia zasług danej osoby” — mówi „Kurierowi Wileńskiemu” dr Tomasz Bożerocki.

Ksiądz Alfonsas Lipniūnas znalazł się w grupie 46 Litwinów, którzy w 1943 r. trafili do niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Tam posługiwał wśród więźniów, sprawował sakramenty i niósł pocieszenie duchowe. O jego postaci, dziś kandydata na ołtarze, a także o postaci dominikanki s. Julii Stanisławy Rodzińskiej z Wilna, „Kurier Wileński” rozmawia z historyk Elżbietą Grot, autorką książek, artykułów naukowych, publikacji, długoletnią kierownik działu naukowego Muzeum Stutthof.

We czwartek, 20 października, Polski Teatr Studio w Wilnie zaprosił swoich widzów do współtworzenia spektaklu „Operacja Zima”, w którym przypomina o jednej z najbardziej barwnych i niesłusznie zapomnianych postaci polskiej historii — kpt. Aleksandrze Myszkowskim.

Dla Józefa Mackiewicza Wilno było swego rodzaju miastem-państwem na zawsze wpisanym w szeroki kraj, jego najwspanialszą pars pro toto – mówi „Kurierowi Wileńskiemu” prof. Adam Fitas, literaturoznawca, który 7 września gościł w Wilnie na międzynarodowej konferencji naukowej „Świadkowie Katynia: Józef Mackiewicz i Stanisław Swianiewicz”.

W związku z 90. rocznicą śmierci Maironisa o jego twórczości literackiej i stosunku do Polaków z dr Ireną Fedorowicz z Uniwersytetu Wileńskiego rozmawia Ilona Lewandowska.

„To właśnie Polacy stąd mogą najwięcej powiedzieć o ludziach, którzy na swoich barkach nieśli podtrzymywanie polskiej kultury i polskiego języka na Wileńszczyźnie w czasach niezwykle trudnych, a nadal pozostają nieznani, bo działali bardzo lokalnie. Chciałbym więc, aby uczestnicy naszych spotkań podzielili się ze mną swoją wiedzą o takich osobach, może zaproponowali kontakt ze świadkami ich działalności” — mówi „Kurierowi Wileńskiemu” Adam Hlebowicz, dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN i redaktor wydawnictwa „Zostali na Wschodzie. Słownik inteligencji polskiej w ZSRS 1945–1991”.