16.03.2024 - 18:43
W Muzeum Miejskiej Architektury Drewnianej przy ul. Połocko 54 na wileńskim Zarzeczu w sobotę, 16 marca, odbyły się warsztaty wicia palm wileńskich, które poprowadziła twórczyni ludowa Agata Granicka. W warsztatach udział wzięło blisko 50 osób, m.in. przedstawiciele polskiej i irlandzkiej placówek dyplomatycznych. Litwa zaczęła przygotowania do wpisania palmy wileńskiej na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Jak podkreśla Granicka, palmiarka w siódmym pokoleniu, „każda inicjatywa związana z palmą przybliża do tego celu”. Z inicjatywy A. Granickiej w tym tygodniu, przy współpracy fotografa Bartosza Frątczaka oraz florysty Edgarasa Vegysa, w wileńskiej galerii Židinys przy ulicy Dominikonų g. 15 / Gaono g. 1 została otwarta wystawa „Verba-rze”. Ekspozycja prezentuje fotografie i instalacje z wykorzystaniem palm. Częścią składową tej wystawy są zajęcia edukacyjne w Muzeum Miejskiej Architektury Drewnianej, podczas których palmiarki pokazują jak się wije palmę i można też własnoręczną uwić swoją.
16.03.2024 - 17:56
17 marca przypada Dzień Świętego Patryka. Jest to nie tylko święto narodowe Irlandii, lecz także jedno z najchętniej obchodzonych świąt na świecie - w tym na Litwie. W sobotę, 16 marca, wzorem lat poprzednich, z okazji tego święta Wilenka „zazieleniła się”. Licznie zebranych przywitała ambasador Irlandii Séadhna MacHugh. Dzień św. Patryka jest jednym z największych świąt w katolickiej Irlandii. Tego dnia auta, domy, a nawet całe ciągi ulic udekorowane są w narodowe barwy zielono-biało-pomarańczowe. Tradycyjnie też Irlandczycy starają się tego dnia ubrać w zielone stroje, do których przypinają trójlistną koniczynkę, narodowy symbol Irlandii. Dzień św. Patryka obchodzony jest też uroczyście w USA i Australii, przeniesiony tam przez irlandzkich migrantów.
Legenda mówi, że przy pomocy trójlistnej koniczyny Patryk starał się tłumaczyć pogańskim Irlandczykom tajemnicę Trójcy Świętej. W ikonografii jest często przedstawiany w szacie biskupiej z listkiem koniczyny w ręce i wężem u stóp. Tradycja głosi, że swoim pastorałem wypędził węże z Irlandii. Patryk jest patronem ludzi gór, kowali, bednarzy, fryzjerów i pasterzy.
11.03.2024 - 18:10
Ponad 100 osób wzięło udział w poniedziałek, 11 marca, w marszu narodowców organizowanym w Dniu Odzyskania Niepodległości z hasłem „Litwa dla Litwinów”. W tegorocznym marszu, obok litewskich flag były też flagi Ukrainy, Białorusi oraz hasło w języku litewskim i ukraińskim „Za naszą i waszą wolność”. Gintaras Songaila, jeden z założycieli ruchu społecznego „Tautininkų sąjunga” powiedział, że w tym roku, podobnie jak w roku ubiegłym, marsz był również próbą zwrócenia uwagi na zmiany w pisowni nazwisk w dowodach osobistych, kiedy zezwolono na pisanie liter, których nie ma w litewskim alfabecie, takich jak X, Q, W. „To zdrada języka litewskiego (…). Uważam, że ci, którzy tak rażąco naruszyli konstytucję, zasługują na pociągnięcie do odpowiedzialności” - powiedział. Przed dziesięciu laty w odpowiedzi na marsz narodowców zrodziła się inicjatywa tak zwanego marszu antynacjonalistycznego. W tym roku w tym wielotysięcznym marszu, któremu przewodniczył prezydent Gitanas Nausėda z małżonką Dianą, wzorom lat poprzednich, uczestniczyli też Polacy mieszkający na Litwie w flagami polskimi.
11.03.2024 - 15:16
Z okazji 34. rocznicy Dnia Odrodzenia Niepodległości w poniedziałek, 11 marca, w Wilnie odbyło się wiele uroczystych przedsięwzięć. Główne obchody tradycyjnie odbyły się w litewskim Sejmie, w sali, w której została ogłoszona proklamacja. „Podążając drogą 11 marca, budujemy przyszłość dla naszych dzieci i wnuków. A ich przyszłość zależy tylko od nas. Pamiętajmy o tym!” – oznajmiła Viktorija Čmilytė-Nielsen, przewodnicząca parlamentu podczas uroczystości sejmowej. W południe na Placu Niepodległości przed parlamentem odbyło się uroczyste podniesienie flag państwowych trzech państw bałtyckich, a następnie aleją Giedymina od parlamentu do placu Katedralnego przeszedł wielotysięczny pochód na czele z prezydentem Gitanasem Nausėdą. Litwa 11 marca upamiętnia rok 1990, gdy Rada Najwyższa Republiki Litewskiej ogłosił proklamację „O przywróceniu niepodległości państwa litewskiego”. Litwa była pierwszą republiką Związku Radzieckiego, która ogłosiła niepodległość. Wśród sygnatariuszy Aktu Niepodległości byli również Polacy: Czesław Okińczyc, Zbigniew Balcewicz i Medard Czobot.
08.03.2024 - 21:43
Orszak na czele z kilkumetrową figurą świętego Kazimierza, patrona Litwy, w piątek, 8 marca, przeszedł centralną ulicą Wilna, aleją Giedymina, inaugurując 420. Jarmark Kaziukowy - najstarsze i najbarwniejsze święto w tym mieście. Świętowanie zakończy się w niedzielę. Tegoroczny „Kaziuk” to ponad 4,5 km straganów ustawionych wzdłuż alei Giedymina, czyli ponad 800 straganów z wyrobami rzemieślników oraz ponad 400 straganów producentów żywności i 15 ogródków kawiarnianych. Nowością tegorocznego festynu jest „Podwórko smakoszy” na placu Łukiskim, gdzie rozlokowało się ponad 140 stoisk kulinarnych. Nieodłącznym elementem „Kaziuka” są pierniki w kształcie serca, smorgońskie obwarzanki nanizane na sznurek oraz wileńska palma wielkanocna - wałeczek wyplatany w różne wzory z suszonych roślin w kolorach naturalnych i farbowanych, przed kilkoma laty wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego Litwy. Jarmark to także muzyka i zabawa. Główną sceną festynu jest Plac Ratuszowy, gdzie w ciągu trzech dni handlowych wystąpią zespoły ludowe. Dla najmłodszych przygotowano „Dziecięcy Kaziuk” – przeznaczone dla najmłodszych warsztaty wicia palm, wyplatania słomianych pająków, lepienia glinianych gwizdków, strugania z drewna łyżek i lalek oraz śpiewu ludowych pieśni. Tegoroczny jarmark zakończy się w niedzielę po południu uhonorowaniem najlepszych twórców ludowych i koncertem muzyki ludowej połączonym z muzyką elektroniczną.
04.03.2024 - 17:47
W poniedziałek, 4 marca, wizytę w Wilnie złożył premier Polski Donald Tusk. Doszło do spotkań szefa polskiego rządu z premier Litwy Ingridą Šimonytė i prezydentem Gitanasem Nausėdą. Szefowie rządów Litwy i Polski omówili m. in. zaostrzenie sankcji wobec Rosjii Białorusi, przygotowania do szczytu NATO w Waszyngtonie oraz aktualia relacji dwustronnych – współpracę w sektorach energetyki i komunikacji oraz zaistniałą sytuację w kontekście protestów polskich rolników na granicy litewsko-polskiej. D. Tusk zapowiedział, że jeszcze dziś zwróci się do marszałka Sejmu Szymona Hołowni z propozycją uchwały Sejmu Polski wzywającej KE do nałożenia pełnych sankcji na rosyjskie i białoruskie produkty rolne i żywnościowe. Zapowiedział też, że w tym tygodniu ogłosi treść propozycji zmiany niektórych zapisów Zielonego Ładu. „Europa nie musi być skazana na wojnę domową ekologii z rolnictwem” – stwierdził. Podczas spotkania z prezydentem Litwy D. Tusk omówił współpracę dwustronną, wsparcie dla Ukrainy, aktualia z zakresu obronności i bezpieczeństwa oraz sytuację na litewsko-polskiej granicy.
Na zakończenie wizyty w Wilnie polski premier złożył wieńce przy Mauzoleum Matki i Serca Syna oraz w Kaplicy Powstańców na wileńskiej Rossie. Towarzyszyli mu ambasador Polski na Litwie Konstanty Radziwiłł, attaché obrony Polski na Litwie płk Sławomir Pawlikowski, minister sprawiedliwości Litwy Ewelina Dobrowolska.
01.03.2024 - 13:55
W ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w piątek, 1 marca, w Wilnie w samo południe odbyło się złożenie wieńców w kolumbarium w Parku Pamięci w Tuskulanach. Uroczystości zorganizował Wileński Klub Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Nowa Wilejka” przy wsparciu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie. W ceremonii złożenia wieńców uczestniczył ambasador Rzeczypospolitej Polskiej na Litwie Konstanty Radziwiłł z małżonką, attaché obrony Polski na Litwie płk Sławomir Pawlikowski, młodzież ze stołecznych szkół polskich – Gimnazjum im. św. Jana Pawła II, Gimnazjum im. Józefa Ignacego Kraszewskiego i Gimnazjum Inżynieryjnego im. Joachima Lelewela. Przypomnijmy, kolumbarium i Park Pamięci w Tuskulanach założone zostały w miejscu, gdzie grzebani byli zamordowani w latach 1944-1947 przez NKWD „wrogowie socjalistycznej ojczyzny”. Dopiero w latach 90. XX wieku wydobyto z mieszczących się tu 45 dołów szczątki ponad 700 osób rozstrzelanych na podstawie sowieckiego wyroku śmierci w podziemiach budynku sowieckiej bezpieki przy ul. Ofiarnej (lit. Aukų). Wśród zabitych byli m.in. członkowie litewskiego ruchu oporu, żołnierze Armii Krajowej. Nie przeprowadzono wtedy identyfikacji DNA – wszystkie szczątki złożono w wybudowanym w tym miejscu wspólnym kolumbarium ofiar reżimu komunistycznego. Nieco później udało się zidentyfikować szczątki zaledwie 66 osób, pozostali nadal są bezimienni.
1 marca – w rocznicę rozstrzelania przywódców IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” – obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Dzień ten został ustanowiony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 2011 roku, by zachować pamięć o partyzantach, którzy po II wojnie światowej nie złożyli broni i kontynuowali walkę z sowieckim okupantem. Szacuje się, że w antykomunistycznym podziemiu walczyło 120-180 tys. Polaków.
24.02.2024 - 22:34
W sobotę, 24 lutego, w drugą rocznicę rosyjskiego pełnowymiarowej napaści na Ukrainę, w wielu miastach Litwy odbyły się akcje poparcia dla Ukrainy – koncerty, wystawy, demonstracje. W Wilnie po południu odbył się marsz poparcia i solidarności, który zakończył się wiecem z udziałem przywódców kraju oraz przedstawicieli placówek dyplomatycznych. Wieczorem na pl. Łukiskim zorganizowano koncert „Wolność lśni” oraz finał akcji „Radarom”. Przez cztery tygodnie w kraju zbierano pieniądze na zakup tzw. zestawów bezpiecznego żołnierza, składających się z monokularu noktowizyjnego, celownika laserowego i indywidualnych środków walki przeciwko dronom. Cena jednego zestawu wyprodukowanego przez litewską firmę wynosi 7,5 tys. euro. Inicjatywę można wesprzeć jeszcze do godziny 24.00 w sobotę dzwoniąc pod numer 1485 i przekazując w ten sposób za każdym razem po 5 euro. Akcję można również wesprzeć przelewając na jej konto wybraną kwotę. W ubiegłym roku podczas pierwszej odsłony społecznej akcji „Radarom” zebrano 14 mln euro. Pieniądze przeznaczono na zakup radarów izraelskiej produkcji.
16.02.2024 - 17:37
W ramach obchodów Dnia Odrodzenia Państwa Litewskiego, który upamiętnia podpisanie 16 lutego 1918 roku przez Radę Litewskę (Tarybę) pod przewodnictwem Jonasa Basanavičiusa aktu ogłaszającego niepodległość kraju, w Wilnie w piątek, 16 lutego, odbyły się uroczystości z udziałem społeczności i przywódców kraju. Przed ministerstwem obrony na pl. Jonasa Žemaitisa zaprezentowano m.in. najnowszy sprzęt wojskowy, jakim dysponuje Litwa. W urzędzie prezydenta odbyło się wręczenie odznaczeń. Prezydent Gitanas Nausėda odznaczył ponad 80 Litwinów i obcokrajowców, a wśród nich pierwszą damę Ukrainy. Kancelaria prezydenta oświadczyła, że Ołena Zełenska, wraz z całym narodem ukraińskim, została odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Witolda Wielkiego za wkład w walkę o wolność, suwerenność i integralność terytorialną państwa ukraińskiego oraz za zasługi w rozwoju stosunków międzypaństwowych między Litwą a Ukrainą. Wśród odznaczonych są też wileńscy Polacy. Krzyżem Kawalerskim Orderu „Za zasługi dla Litwy” został odznaczony socjolog i ekonomista, dyrektor Litewskiego Centrum Nauk Socjalnych dr Bogusław Grużewski w uznaniu zasług dla Litwy za wieloletnią pracę naukową, ekspercką i edukacyjną w obszarach polityki zatrudnienia i rynku pracy, zmian demograficznych, ochrony socjalnej, dialogu społecznego, ubóstwa i wykluczenia społecznego. Medalem Orderu „Za zasługi dla Litwy” za wysiłki na rzecz zachowania kultury i tożsamości litewskich Polaków oraz propagowanie niedyskryminacji w społeczeństwie została uhonorowana Ewelina Mokrzecka, dziennikarka LRT.
11.02.2024 - 15:17
„Nie jest dobrze, by człowiek był sam” – tymi słowami papież Franciszek rozpoczyna orędzie na tegoroczny Światowy Dzień Chorego. W swoim przesłaniu zachęca cierpiących, by nigdy nie wstydzili się swojego pragnienia bliskości i czułości. „Nie ukrywajcie go i nigdy nie myślcie, że jesteście ciężarem dla innych” – podkreśla Ojciec Święty. W niedzielę, 11 lutego, chorych i społeczność założonego i kierowanego przez s. Michaelę Rak Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie odwiedzili ambasador Polski na Litwie Konstanty Radziwiłł oraz dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie Dorota Mamaj. Mszy św. dla zgromadzonych przewodniczył kapelan hospicjum o. Sławomir Brzozecki, liturgię śpiewem upiększyła schola ze stołecznej parafii pw. św. Józefa w Zameczku. Światowy Dzień Chorego jest obchodzony corocznie 11 lutego we wspomnienie Matki Bożej z Lourdes. Święto ustanowione zostało przez św. Jana Pawła II 13 maja 1992 roku.
10.02.2024 - 21:34
Około 250 osób bawiło się w sobotę, 10 lutego, na zapustach w Domu Kultury Polskiej w Wilnie. Zabawę zapustową DKP organizuje od ponad 20 lat i jest to jedna z najbardziej lubianych imprez wśród Polaków na Litwie. W tym roku organizator zaoferował magię polskiego tańca w wykonaniu zespołu ZTL „Perła” oraz lubiane polskie przeboje, które na żywo wykonał zespół „Extra”. Była też degustacja polskich dań, które przygotowała restauracja „Pan Tadeusz”. Zabawa zapustowa kończy karnawał i jest przygotowaniem do Wielkiego Postu. Ostatni dzień zabawy przypada w najbliższy wtorek, 13 lutego. Jak zauważa litewski etnolog, prof. Libertas Klimka, tradycje zapustowe na Litwie, w odróżnieniu od zwyczajów w innych krajach europejskich, mają bardzo wiele elementów archaicznych. Na Litwie organizowane są pochody i zabawy przebierańców. Głównymi bohaterami są śmierć, diabeł, kozioł, Cygan, żebrak. Kulminacją litewskiej zabawy zapustowej jest walka potężnego mężczyzny symbolizującego słoninę ze szczupłym symbolizującym konopie. W tym pojedynku zawsze zwycięża szczupły, co oznacza nastanie okresu Wielkiego Postu.
05.02.2024 - 21:13
Wsparcie dla Ukrainy oraz współpraca między Polską i Litwą w kwestii bezpieczeństwa to dwie najważniejsze kwestie poruszane przez marszałka Sejmu Szymona Hołownię podczas poniedziałkowych, 5 lutego, spotkań w Wilnie z przewodniczącą litewskiego parlamentu Viktorią Čmilytė-Nielsen, prezydentem Gitanasem Nausėdą i z premier Ingridą Šimonytė. W trakcie spotkań marszałek RP został zapewniony też o tym, że ze strony Litwinów jest wola zrealizowania postulatów polskiej mniejszości. Dwudniowa wizyta na Litwie jest pierwszą oficjalną zagraniczną wizytą marszałka Hołowni. Podsumowując swoje spotkania w Wilnie Hołownia zaznaczył, że Litwini bardzo poważnie podchodzą do zagrożenia, które może się pojawić. „Krytycznym miejscem jest tu przesmyk suwalski, który w politycznym myśleniu Litwinów jest w tej chwili jednym z najważniejszych miejsc” – przyznał. „W rozmowie z każdym z moich rozmówców zwróciłem też uwagę na to, jak ważne jest dla nas dbanie o bezpieczeństwo wewnętrzne, o to, żeby nas wewnątrz nie poróżniono” – powiedział Hołownia. Jak wyjaśnił, chodzi o to, aby rozwiązać kwestie do tej pory nierozwiązane, aby można było skupić się na fundamentalnych wyzwaniach związanych z sytuacją na Ukrainie i inwazją rosyjską. „Wspomniałem też o postulatach Polaków mieszkających na Litwie. Bardzo się cieszę, że udało się już przeprocesować kwestie obowiązkowego egzaminu z języka polskiego i że pojawiły się już pierwsze zmiany związane z zapisem nazwisk. Ale wciąż czekamy na więcej” – przyznał marszałek. Dodał, że w trakcie poniedziałkowych spotkań został zapewniony o tym, że ze strony Litwinów jest wola uregulowania tej kwestii i zrealizowania postulatów mniejszości. „Nikt nie ma tutaj na celu ograniczania polskiego szkolnictwa na Litwie w jakikolwiek sposób” -zapewnił. W poniedziałek w Ambasadzie Polski w Wilnie odbyło się też spotkanie marszałka z przedstawicielami społeczności polskiej, które uświetnił występ zespołu dziecięcego „Sto Uśmiechów” z Liceum im. Adama Mickiewicza w Wilnie. We wtorek, 6 lutego, Sz. Hołownia spotka się ze studentami Uniwersytetu Wileńskiego. Ponadto, drugiego dnia wizyty zaplanowano także złożenie wieńców pod pomnikiem Obrońców Wolności oraz pod krzyżem upamiętniającym żołnierzy Wojska Polskiego poległych w wojnie polsko-bolszewickiej na cmentarzu na Antokolu, a także przy Mauzoleum Matki i Serca Syna na cmentarzu na Rossie.
04.02.2024 - 20:28
Adam Błaszkiewicz, dyrektor polskiego Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Wilnie, aktywny działacz społeczny zaangażowany m.in. w działalność harcerską i opiekę nad cmentarzem Rossa, został zwycięzcą plebiscytu „Polak Roku 2023”. Gala podsumowująca konkurs zorganizowany przez „Kurier Wileński” odbyła się w niedzielę, 4 lutego, w Domu Kultury Polskiej w Wilnie. „Jest to ważne wyróżnienie dla mnie i dla tych, z którymi pracuję - dla nauczycieli oraz uczniów 27 promocji, które opuściły nasze gimnazjum. Bez tego otoczenia niewiele bym zdziałał” – mówi laureat. „Błaszkiewicz to jedna z najbardziej znanych i rozpoznawanych postaci na Wileńszczyźnie. Osoba zasłużona dla polskiej oświaty, czyli sprawy fundamentalnej dla społeczności polskiej na Litwie” – wskazuje Robert Mickiewicz, redaktor naczelny polskiego dziennika „Kurier Wileński”. Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie należy do grona najlepszych gimnazjów w kraju. W krajowym rankingu 350 gimnazjów Litwy szkoła Jana Pawła II od lat znajduje się w pierwszej 50. „Czasami udaje się nam trafić nawet do pierwszej dziesiątki” – podkreśla dyrektor. Adam Błaszkiewicz z wykształcenia matematyk jest nie tylko pedagogiem i administratorem szkoły, ale też społecznikiem oddanym sprawom polskim na Wileńszczyźnie. Od prawie 30 lat jest instruktorem Związku Harcerstwa Polskiego na Litwie, przez wiele lat był jego przewodniczącym. Aktywnie działa w Społecznym Komitecie Opieki nad Starą Rossą. Od 2012 roku jest członkiem zarządu Litewsko-Polskiej Fundacji im. Jerzego Giedroycia. „Wszystkie te działalności wspomagają się nawzajem i służą wychowaniu młodzieży” – mówi laureat. Jak zaznacza, „jeśli chce się być dobrym wychowawcą trzeba świecić przykładem, a nie da się tego zrobić bez zaangażowania”. Zgodnie z regulaminem plebiscytu „Polak Roku”, o tym, kto zwycięża w konkursie, decydują czytelnicy „Kuriera Wileńskiego”, którzy oddają swój głos na jednego z 10 zgłoszonych kandydatów oraz kapituła konkursu.
31.01.2024 - 22:20
Zgodnie z wielowiekową tradycją okres Świąt kończy się 2 lutego - tego dnia Kościół obchodzi święto Ofiarowania Pańskiego, na terenach dawnej Rzeczypospolitej bardziej znane jako Matki Boskiej Gromnicznej. Także na Wileńszczyźnie właśnie przed "Gromniczną" rozbierano choinki i usuwano wszelkie ozdoby, symbole Świąt Bożego Narodzenia. Dziś jednak choinka wcześniej przychodzi do naszych domów (zwykle już na początku Adwentu) i wcześniej odchodzi - większość samorządów usuwa świąteczne drzewka już po Trzech Królach. W ten sposób Adwent przestaje być okresem "wyciszonego" oczekiwania na nadejście Pana, stając się okresem komercyjnych "prawie-Świąt", a styczeń już po tygodniu zatraca świąteczno-karnawałowy wymiar - karnawał powraca dopiero pod koniec lutego, na Zapusty. W tym roku wypada nieco wcześniej, bo na Walentynki mamy już Środę Popielcową! Ale zanim zaczniemy szykować się do Tłustego Czwartku (to już za tydzień!) - pożegnajmy świąteczne Wilno AD 2023/24, oto jakie zostanie w naszej pamięci...
28.01.2024 - 19:49
„Zbrodnia w Koniuchach to bardzo bolesna historia i oby pozostała wyłącznie historią” – powiedziała kierownik wydziału konsularnego ambasady RP na Litwie Irmina Szmalec podczas niedzielnych uroczystości przy krzyżu upamiętniającym polskie ofiary sowieckich partyzantów sprzed 80 laty. W nocy z 28 na 29 stycznia 1944 roku grupa partyzantów sowieckich otoczyła wieś znajdującą się na skraju Puszczy Rudnickiej i przystąpiła do ataku, którego celem było ukaranie mieszkańców za nieposłuszeństwo. Podpalano słomiane dachy domów, do wybudzonych, uciekających mieszkańców strzelano na oślep. W wyniku ataku zginęło około 40 osób, kilkanaście zostało rannych. Wśród ofiar byli mężczyźni, kobiety i małe dzieci. Niedzielna uroczystość przy pomniku w formie białego krzyża z nazwiskami ofiar, poprzedzona mszą świętą, zgromadziła lokalną społeczność, młodzież szkolną, przedstawicieli władz rejonu solecznickiego, Związku Polaków na Litwie oraz polskiej placówki dyplomatycznej. Wicemer rejonu solecznickiego Waldemar Śliżewski stwierdził, że „to wydarzenie w naszej pamięci historycznej zajmuje szczególne miejsce”. „To była największa brutalna rozprawa z ludnością cywilną podczas II wojny światowej na tych ziemiach. To nie była potyczka militarna, to był atak partyzantki sowieckiej na bezbronną wieś” – przypomniał Śliżewski. „Naszym obowiązkiem jest pamiętać o tych wydarzeniach sprzed 80 laty, aby nigdy się one więcej nie powtórzyły” – dodał. Według ustaleń Instytutu Pamięci Narodowej, atak na Koniuchy przeprowadziła licząca 120–150 osób grupa partyzantów sowieckich pochodzących z różnych oddziałów stacjonujących w Puszczy Rudnickiej. O tym, co się wydarzyło w Koniuchach, w okresie sowieckim milczano. Dopiero w 60. rocznicę pacyfikacji wsi, staraniem Solecznickiego Oddziału Związku Polaków na Litwie i dzięki Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa ustawiony został krzyż, na którym umieszczono 38 nazwisk ofiar tragedii.
21.01.2024 - 17:14
Wspominając ofiarność przodków, napełniamy serca duchem ich odwagi; raz jeszcze podejmujemy wielkie zobowiązanie, by razem budować pomyślną przyszłość - powiedział na cmentarzu na Rossie w Wilnie prezydent Andrzej Duda podczas niedzielnych, 21 stycznia, obchodów 161. rocznicy Powstania Styczniowego. W trakcie uroczystości prezydent Duda podziękował prezydentowi Litwy Gitanasowi Nausėdzie za „ważne gesty, które w ostatnich latach wzbudziły wdzięczność Polaków”, m.in. obecność podczas 610. rocznicy bitwy pod Grunwaldem. „Często wracam myślami również do ubiegłorocznych uroczystości z okazji 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego, kiedy to miałem zaszczyt gościć pana prezydenta Nausėdę wraz z małżonką w Warszawie. To właśnie tam, w stolicy Polski 22 stycznia 1863 roku niepodległościowi konspiratorzy powiedzieli „nie” brutalnym represjom władz carskich” - zaznaczył Duda. Przypomniał, że „z Warszawy popłynęło wtedy wezwanie do ludu Polski, Litwy i Rusi, aby przeciwstawił się despotii, wziął udział w zbrojnej konfrontacji europejskiej cywilizacji z dzikim barbarzyństwem”. Prezydent Polski dodał, że „sprzeciwiając się neoimperialnej polityce Rosji, wolne narody Europy Środkowej i Wschodniej niosą solidarnie wsparcie walczącym Ukraińcom i białoruskiej opozycji demokratycznej”. Prezydent Litwy zapewnił, że Polska i Litwa robią wszystko, by wciąż wspierać broniącą się przed Rosją Ukrainę, a także razem działają, wspierając demokratyczny ruch Białorusi. „Nasze narody muszą się zjednoczyć, tak jak 161 lat temu, we wspólnej walce o wolność” – dodał. Uczestnicząca i uroczystościach Swiatłana Cichanouska – liderka białoruskiej opozycji demokratycznej przypomniała, że mimo że powstanie styczniowe nie było zwycięskie, to stało się ważnym etapem dla kształtowania białoruskiego narodu, m.in. za sprawą lidera powstania na obszarze dzisiejszej Białorusi Konstantego („Kastusia”) Kalinowskiego. „Nasze zniewolone narody zjednoczyły się w tym powstaniu (…). Walczyły za wolną przyszłość całego kontynentu” – mówiła. Niedzielne uroczystości z okazji 161. rocznicy Powstania Styczniowego poprzedziło spotkanie prezydentów Nausėdy i Dudy. Przywódcy Polski i Litwy rozmawiali m.in. o inicjatywie Trójmorza, kwestiach wspólnego bezpieczeństwa i tegorocznym szczycie NATO w Waszyngtonie, sytuacji na Ukrainie oraz kwestii przyszłego akcesu Ukrainy do Unii Europejskiej i NATO. „Naszym najważniejszym zadaniem, naszym, tu i teraz, w naszej części Europy, jest budowanie swojego potencjału obronnego” - powiedział Andrzej Duda. Dodał, że chodzi m.in. o domaganie się od sojuszników z NATO obecności u nas wojsk Paktu północnoatlantyckiego.
14.01.2024 - 21:31
Trocki Oddział Rejonowy Związku Polaków na Litwie zaprosił w niedzielne popołudnie do pałacu w Zatroczu na świąteczny koncert „Do Betlejem”. Przed licznie zebraną publicznością wystąpiły piosenkarki Ewelina Saszeno i Elizabeth Olshey oraz chór łączony rejonu trockiego. Towarzyszyła im Wileńska Orkiestra Kameralna św. Krzysztofa pod batutą Modestasa Barkauskasa i zespół rytmiczny „The Consonance Trio”. Podczas koncertu odbyła się świąteczna akcja charytatywna na rzecz Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie.
14.01.2024 - 19:53
W dniach 12-14 stycznia sala widowiskowa Domu Kultury Poskiej w Wilnie zamieniła się w... strzelnicę. Odbywał się tam XXVI Turniej Strzelecki z Broni Pneumatycznej o Nagrody KS "Polonia" Wilno. W zawodach wzięło udział ponad 200 uczestników z Litwy, Łotwy, Estonii i Polski. Strzelcy rywalizowali w trzech kategoriach wiekowych, z podziałem na płeć, a także w kategorii open. Sędzią gównym turnieju był Mirosław Leszczewski.
12.01.2024 - 22:02
Przy wileńskiej wieży telewizyjnej, siedzibie publicznego radia i telewizji oraz przy Sejmie, czyli przy budynkach, których 13 stycznia 1991 roku Litwini bronili przed sowiecką agresją, w piątek, 12 stycznia, zapłonęły ogniska pamięci. Przed 33 laty bezbronni ludzie zebrali się przy strategicznych obiektach w litewskiej stolicy, by nie dopuścić do ich zajęcia przez wojska wysłane przez Moskwę. Od kul i pod gąsienicami czołgów armii radzieckiej zginęło wówczas 14 osób, a kilkaset zostało rannych. Dzień 13 stycznia jest obchodzony obecnie jako Dzień Obrońców Wolności. Litwa była pierwszym krajem wchodzącym w skład ówczesnego ZSRR, który – 11 marca 1990 roku - uchwalił Akt Niepodległości. Litewski parlament podjął wówczas uchwałę o przekształceniu Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w Republikę Litewską i przywrócił jej tradycyjne symbole narodowe, m.in. godło państwowe - Pogoń. W ślad za Litwą poszły dwie pozostałe republiki bałtyckie - Łotwa i Estonia. Stało się to możliwe m.in. dzięki temu, że w drugiej połowie lat 80. w ZSRR doszło do spontanicznego wzrostu nastrojów antyradzieckich i odrodzenia się tendencji niepodległościowych.
10.01.2024 - 18:52
W wileńskim kościele Wniebowzięcia NMP, zwanym franciszkańskim, zakończono prace przy konserwacji i restauracji XVIII-wiecznych malowideł wykonanych przez o. Franciszka Niemirowskiego. Uroczystość podsumowania 10-letniego projektu sfinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odbyła się w środę, 10 stycznia. „To dla nas wyjątkowe wydarzenie, na które czekaliśmy od bardzo dawna” – mówi o. Marek Dettlaff, delegat Ojca Prowincjała ds. konserwacji kościoła Wniebowzięcia NMP w Wilnie. – To wielki sukces Instytutu Polonika oraz zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Wilnie. Uratowano od zniszczenia ostatnie zachowane dzieło o. Franciszka Niemirowskiego z zakonu marianów i nieznanego z nazwiska zakonnika z zakonu bazylianów”. W roku 1780 Niemirowski, na zlecenie ówczesnego prowincjała wileńskiego zakonu franciszkanów, wykonał malowidła ścienne na szczycie fasady oraz polichromię na sklepieniu z 22 obrazami z życia św. Antoniego z Padwy. Ozdobił też ściany kościoła. Freski na sklepieniu w kościele franciszkańskim w Wilnie to jedyne zachowane, udokumentowane dzieło Franciszka Niemirowskiego. Powierzchnia całkowita sklepienia w kościele to ponad 600 metrów kwadratowych. Prace renowacyjne były skomplikowane. Wymagały m.in. ustawienia w nawie i prezbiterium wysokiego, siedmiopoziomowego rusztowania. Pracował zespół litewskich konserwatorów pod kierunkiem ekspertów polsko-litewskich. Prace finansowane były z Programu Ministra „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą” administrowanego od 2020 r. przez Instytut Polonika w kwocie 1 435 000 PLN. Wcześniej w tym kościele prowadzone były także inne projekty konserwatorskie finansowane z tego samego Programu Ministra.
- 1 z 79
- ››