Zmarł prof. Edvardas Gudavičius


Na zdjęciu: prof. Edvardas Gudavičius, fot. BNS
W wieku 90 lat w poniedziałek, 27 stycznia zmarł wybitny litewski historyk, laureat Litewskiej Nagrody Naukowej, laureat Litewskiej Nagrody Kultury i Sztuki prof. Edvardas Gudavičius. Był jednym z twórców nowoczesnej litewskiej historiografii, badaczem Wielkiego Księstwa Litewskiego. Ustalił przypuszczalną datę koronacji króla Mendoga – 6 lipca 1253 roku. Data ta ustanowiona została świętem państwowym na Litwie. Kondolencje w związku ze śmiercią Profesora złożyli prezydent, przewodniczący sejmu i premier Litwy.

„Był to człowiek wielkiego kalibru. Historyka, który by mógł mu dorównać – przynajmniej na naszym firmamencie – nie było i być może nie będzie jeszcze przez długi czas. Odeszła cała epocha, określająca nasz świat historii i innych nauk humanistycznych ostatnich 30 lat. Był symbolem niepodległej Litwy w litewskiej nauce“ – podkreślił uczeń, kolega, przyjaciel Profesora historyk prof. Alfredas Bumblauskas.   

„Jako pierwszy w sposób niezwykle śmiały wpisał Litwę w kontekst europejski, światowy. Jest autorem zarówno bardzo konkretnych analitycznych prac, jak również – tekstów wymagających myślenia niezwykle syntetycznego. Spektrum jego dzieł jest więc niezwykle szerokie i wymaga szczegółowego omówienia i zbadania“ – dodaje.  

Zapytany, jaki był wkład prof. Edvardasa Gudavičiusa w badanie historii Litwy prof. A. Bumblauskas powiedział: „6 lipca – Dzień Koronacji Króla Mendoga to jego zasługa, obchody 1000-lecia pierwszej pisemnej wzmianki o Litwie to jego zasługa, badania nad statutami litewskimi, epoką Mendoga, wojnami krzyżackimi... Można by długo wymieniać. Wydaje mi się jednak, że największą jego zasługą, którą dopiero w przyszłości ujrzymy, jest to, że w zasadzie zdekonstruował całą litewską kanoniczną wizję przeszłości“.

Prof. E. Gudavičius i prof. A. Bumblauskas byli współautorami popularnego programu telewizyjnego „Būtovės slėpiniai” („Tajemnice przeszłości”) – w latach 1993-2004 ukazało się ponad sto odcinków.    

By uczcić swego wykładowcę, z okazji 90-lecia Profesora jego studenci przed kilkoma miesiącami wydali książkę, w której ukazały się teksty profesora o Litwie, Europie i świecie.

Studentem Profesora był m. in. Nowowybrany rektor Uniwersytetu Wileńskiego prof. Rimvydas Petrauskas. Jako podkreśla, prof. E. Gudavičius pozostawił ogromny prezent dla Litwy – 6 Lipca – Dzień Koronacji Króla Mendoga.

„Data ta nie jest wymieniona w żadnych źródłach. Pojawiła się tylko dlatego, że Profesor ją obliczył. Jest to swego rodzaju pomnik i dla Mendoga, i dla Profesora Gudavičiusa“ – podkreśla R. Petrauskas.

Na podstawie: bns.lt, 15min.lt, lrt.lt