Zagrożenie biedą

"PKB mówi tylko, ile średnio wzrosła produkcja, ale nie mówi, jak zysk rozkłada się w społeczeństwie. Aby określić poziom ubóstwa, trzeba spojrzeć na inne wskaźniki, które pokazują jakość życia" - mówi Ryszard Szarfenberg z Polskiego Komitetu Anti-Poverty Network, jeden z autorów dokumentu.

A wskaźniki pokazują odmienne tendencje. Z jednej strony liczba osób skrajnie ubogich zmniejszyła się do około 2 mln, z drugiej - przybyło tych, którzy nie są w stanie zaspokoić podstawowych potrzeb materialnych. Ogółem szacuje się, że problem ubóstwa w różnym stopniu może dotyczyć około 13 mln osób w Polsce.

Jak pokazuje raport, bieda, która zwykle kojarzy się z bezrobociem, alkoholizmem i wyuczoną bezradnością, coraz częściej dotyka osób zatrudnionych. Co dziesiąty pracujący na cały etat i co piąty zatrudniony na część etatu zalicza się do grupy relatywnie ubogich. Blisko jedna trzecia osób, które otrzymują pomoc społeczną, pracuje. Winne tej sytuacji są m.in. niskie pensje, niepewne miejsca pracy czy niekorzystne formy zatrudniania, czyli umowy zlecenia, część etatu, umowy tymczasowe.

Nowym zjawiskiem jest ubóstwo wśród absolwentów wyższych uczelni. Jak się okazuje, tytuł magistra nie gwarantuje pracy ani wysokich zarobków. Dyplom ma ochronić przed zwolnieniem z niskiego stanowiska. Zdarza się, że pracodawcy wymagają wyższego wykształcenia np. od magazyniera. Nieprzydatne bywają też szkolenia zawodowe. Liczne szkolenia nie dają pewności, że uda się znaleźć atrakcyjną pracę.

Z ubóstwem wiąże się problem wykluczenia społecznego. Szacuje się, że może dotyczyć nawet 42 procent społeczeństwa, ale w zależności od grupy przybiera różne formy. Czasami to utrudniony dostęp do edukacji, opieki zdrowotnej, jak w wypadku osób ubogich. Niepełnosprawni nie mogą np. korzystać z Internetu lub głosować, bo ani strony www, ani lokale wyborcze nie są dostosowane do ich potrzeb. Czasami wykluczenie powoduje brak mieszkania albo złe warunki mieszkaniowe.  

Jak z ubóstwem i wykluczeniem walczy rząd? Za mało i nieskutecznie - twierdzą autorzy raportu.

Rząd na przykład od 2006 roku nie zmienił kryterium dochodowego, które decyduje o przyznaniu pomocy społecznej. I tak dla osoby samotnej wynosi ono 470 zł, a dla osoby w rodzinie - 350 zł. W efekcie nawet osoby skrajnie ubogie często nie mogą dostać zasiłku.

W tym roku o połowę obcięto środki na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Wciąż nie ratyfikowano umów międzynarodowych, m.in. Europejskiej Karty Społecznej czy Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych. Przygotowując politykę społeczną, nie słucha się opinii tych, którzy z niej korzystają. "Raport pokazuje, że chociaż byliśmy zieloną wyspą, to problem ubóstwa wciąż występuje. Politycy nie powinni go lekceważyć" - podsumowuje Szarfenberg.


Na podstawie: wyborcza.pl