Z wizytą w Pałacu Prezydenckim


Fot. wilnoteka.lt/Eryk Iwaszko
Litwa ma nowego prezydenta, który rezydować będzie w Pałacu Prezydenckim przy pl. Daukanto (Szymona Dowkonta). Z tej okazji zapraszamy widzów Wilnoteki na filmowy spacer po wnętrzu tego zabytkowego budynku, który od lat gości najważniejszych przywódców państwa i ich gości.





Początki pałacu sięgają przełomu XIV i XV wieku. Jeszcze za czasów Olgierda na tym miejscu mieściły się rezydencja i ogrody wielkiego litewskiego rodu Gasztołdów. Po przyjęciu przez Litwę chrztu w 1387 roku król Władysław II Jagiełło założył w Wilnie pierwsze biskupstwo wileńskie oraz podarował parcelę pod zabudowę pałacu.

Pierwszy biskup wileński Andrzej Wasillo zbudował pałac, który jego następcy niejednokrotnie rozbudowywali i odnawiali. Ze źródeł pisanych wiemy, że wokół pałacu w XVI wieku powstał śliczny ogród. J. Massalski był ostatnim biskupem rezydującym w pałacu w latach 1730–1762. Wielokrotne pożary zniszczyły nie tylko sam budynek, lecz również archiwa biskupie.

W 1792 roku Wawrzyniec Gucewicz przebudował pałac biskupi w stylu klasycyzmu.

Po rozbiorach, kiedy Wilno znalazło się pod władzą carską, pałac stał się rezydencją generał-gubernatora. Pomieszkiwali tutaj Michaił Murawjow – okryty złą sławą „Wieszatiel” – oraz Michaił Kutuzow. W 1812 roku gościli tu car Rosji Aleksander I oraz francuski imperator Napoleon.

W latach 1824–1832 architekt Wasilij Stasow przebudował pałac w stylu empire (prace nadzorował Karol Podczaszyński), nadając mu ostateczny wygląd.

W 1918 roku budynek na krótko stał się siedzibą MSZ Litwy oraz agencji ELTA. W latach międzywojennych był to reprezentacyjny Pałac Rzeczypospolitej. Przebywał w nim generał Lucjan Żeligowski pełniący funkcję szefa Litwy Środkowej. Bywali tu także prezydenci Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki, ale najczęściej gościł tu marszałek Józef Piłsudski. W tym też okresie były w nim prowadzone prace konserwatorskie pod kierunkiem Stefana Narębskiego.

Po 1945 roku pałac służył wojsku radzieckiemu, umieszczono tu też m.in. galerie sztuki. Do 1991 roku mieścił się w nim Pałac Pracowników Kultury. Po 1993 roku przeszedł na własność Kancelarii Prezydenta, a od 1997 roku jest oficjalną siedzibą głowy państwa litewskiego.

Rezydowali tu Algirdas Brazauskas, Rolandas Paksas i Valdas Adamkus, a przez ostatnie 10 lat Dalia Grybauskaitė. W budynku znajduje się także kancelaria prezydencka, przyjmowane są tu głowy innych państw. Powiewająca nad pałacem flaga Prezydenta Republiki Litewskiej jest opuszczana, gdy prezydent udaje się zagranicę. Dwie z trzech flag przed pałacem zmieniane są na flagi państw reprezentowanych przez wysokich gości składających wizytę w Wilnie.



Zdjęcia i montaż: Paweł Dąbrowski