„Wspomnienia” Apolonii Sierakowskiej po litewsku
Wydana książka to opowiadanie o mężu, rodzinie i powstaniu. W języku litewskim wspomnienia te zostały wydane po raz pierwszy. Książkę opracowały historyk dr hab. Tamara Bairašauskaitė oraz historyk dr hab. Jolanta Sikorska-Kulesza.
Jak podkreślają obie edytorki, historia powstania przedstawiana jest najczęściej oczyma mężczyzn. Jednakowoż również kobiety napisały niemało wspomnień i ich udział oraz rola w wydarzeniach lat 1863-1864 są niepodważalne.
Wspomnienia Apolonii Sierakowskiej nie są ani zbyt emocjonalne, ani przeciążone opisami dnia codziennego. Ich bohaterami są bracia Apolonii Aleksander, Franciszek, Konstanty i Tytus Dalewscy oraz mąż Zygmunt Sierakowski. Mężczyźni, którzy walczyli o wolność i niepodległość. Sama Apolonia, jej matka i siostry wymieniane są jedynie w kontekście działalności wspomnianych. Właśnie z powodu wspierania działalności powstańczej wszystkie kobiety z rodziny Dalewskich zaznały doli zesłania.
Autorka wspomnień wiele uwagi poświęca opisowi życia swoich bohaterów, ich działalności politycznej i samego powstania, nie unika jednak odsłaniania prywatnego życia, wzmacniając przekaz listami braci i męża.
Jednakowoż „Wspomnienia” to opowiadanie niejednolite. Zdarzają się w nim powtórki, których nie dało się uniknąć, losy przedstawianych bohaterów bowiem się przeplotły. Autorka za każdym razem pisała nieco inaczej. Dlatego w książce przedstawiony został cały oryginalny tekst rękopisu bez skrótów i zmian.
Litewskie tłumaczenie „Wspomnień” to poprawiona i uzupełniona wersja wydanej w 2010 roku książki w języku polskim.
Podczas przygotowywania książki dla litewskiego czytelnika znaczna część komentarzy do wydarzeń historycznych i biogramów została skorygowana z uwzględnieniem najnowszych badań dotyczących powstania styczniowego.
„Wspomnienia” na język litewski przetłumaczyła T. Bairašauskaitė. Wydanie książki wsparła finansowo fundacja „Vasario 16-osios fondas”.
Strona tytułowa litewskiego wydania „Wspomnień” Apolonii z Dalewskich Sierakowskiej, fot. patogupirkti.lt
Prezentacja książki odbędzie się 7 listopada o godz. 18 w sali Litewskiego Muzeum Narodowego (ul. Arsenalo 3). Wezmą w niej udział autorki wydania –dr hab. T. Bairašauskaitė i dr hab. J. Sikorska-Kulesza, jak również dr Žygintas Būčys i dr Zita Medišauskienė. Moderator – dr Rūta Birutė Vitkauskienė.
Prezentacja litewskiego wydania „Wspomnień” Apolonii z Dalewskich Sierakowskiej jest pierwszą z cyklu kilku imprez Litewskiego Muzeum Narodowego finalizujących historię odnalezienia na Górze Zamkowej szczątków przywódców i uczestników powstania styczniowego i ich pogrzebu, który odbędzie się 22 listopada na cmentarzu na Rossie.
We czwartek, 14 listopada, zostanie zaprezentowana najnowsza przygotowana przez archeologów, historyków i antropologów zespołowa monografia „Droga powstańców styczniowych do śmierci i odrodzenia” („1863–1864 m. sukilėlių kelias į mirtį ir atgimimą”).
We środę, 20 listopada, na dwa dni przed uroczystym pogrzebem szczątków powstańców styczniowych otwarta zostanie nowa wystawa „Obudzeni: historia powstańców znalezionych na Górze Zamkowej” („Pažadinti: Gedimino kalne rastų sukilėlių istorija”), która zapozna z powstańcami styczniowymi straconymi na placu Łukiskim i okolicznościami odnalezienia szczątków na Górze Zamkowej.
Wystawa będzie się mieściła w należącym od lata br. do Litewskiego Muzeum Narodowego budynku niegdysiejszego aresztu. Jest to miejsce najbardziej odpowiednie do przedstawienia tej ekspozycji. W drugiej połowie XIX wieku mieściło się tu bowiem więzienie, w którym więzionych było 8 z 21 rozstrzelanych lub powieszonych na placu Łukiskim powstańców styczniowych.
Na podstawie: madeinvilnius.lt, inf. wł.
