Warto wiedzieć: Polska Nagroda Literacka Nike


Nagroda Literacka Nike, fot. nike.org.pl
Nike jest nagrodą za najlepszą książkę roku. Przyznawana jest zawsze w pierwszą niedzielę października, nieprzerwanie od 1997 roku. Zwycięzca wyłaniany jest w trzech etapach. Pierwszy etap to 20 nominacji ogłaszanych w maju. Drugi to wybór siedmiu finalistów na początku września. Decyzję o przyznaniu nagrody jury podejmuje w dniu jej wręczenia. Zwycięzca otrzymuje 100 tys. zł i statuetkę Nike dłuta prof. Gustawa Zemły. Fundatorami Nike są "Gazeta Wyborcza" i Fundacja Agory.
Głównym zadaniem i celem przyznawania Nagrody Literackiej Nike jest promocja polskiej literatury, a w szczególności powieści. I trzeba przyznać, że organizatorom i fundatorom konkursu się to udaje. Już sama nominacja jest dużym wyróżnieniem i sprawia, że po książkę oznaczoną logo konkursu czytelnik sięga znacznie częściej. Nagradzane książki i ich autorzy na stałe wchodzą do kanonu polskiej literatury. Do tej pory nagrodę otrzymali między innymi: Wiesław Myśliwski (1997, 2007), Olga Tokarczuk (2008), Stanisław Barańczak (1999), Czesław Miłosz (1998), Tadeusz Różewicz (2000). Ubiegłorocznym laureatem został Marian Pilot za powieść „Pióropusz”.

Oto pełna lista tegorocznych nominacji: 

Biografie
Krystyna Czerni, Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego
Andrzej Franaszek, Miłosz. Biografia
Joanna Krakowska, Mikołajska. Teatr i PRL
Joanna Olczak-Ronikier, Korczak. Próba biografii

Reportaże
Lidia Ostałowska, Farby wodne

Fragment książki:
"Dina: - (...) Mengele dał mi farby wodne, pędzle i blok. A ja jeszcze nigdy nie malowałam akwarelą, w szkole mieliśmy tylko farby olejne i tempery. Nie było sztalug, za to dostałam dwa krzesła. Na jednym siedziałam, a na drugim ustawiłam deskę kreślarską. I zaczęłam. (...)
- Wzięłam pierwszą osobę, którą zobaczyłam. Dziewczynę z misternie zawiązaną bardzo kolorową chustką. Praca zajęła dwa, trzy dni. Lewy półprofil, pod nim informacja: „Zigeuner- Mischling aus Deutschland”, mieszaniec cygański z Niemiec.
- Odruchowo podpisałam się ołówkiem: „Dinah”. Mengele to zauważył i nie kazał usunąć. Nie za bardzo się ten portret udał, ale on był zadowolony. Tak mi się dziś wydaje, że pierwszy portret był najgorszy. (...) Z pewnością czuła obawę, choć nie zdradza tego we wspomnieniach. Wciąż utrzymywała się przy życiu. Uratował ją wszechwładny Mengele, ofermowaty doktor König, Śnieżka? Nieważne, teraz liczyła na talent. (...) W tym żałosnym tłumie wyróżniała się młoda Cyganka z niebieską apaszką na szyi. - Zdjęłam jej tę apaszkę i udrapowałam wokół głowy. Poprosiłam, żeby się trochę uśmiechnęła. Na to ona, że właśnie zmarła jej dwumiesięczna córka, bo ona nie miała pokarmu. Więcej już nie prosiłam o uśmiech. (Wszystkie dzieci urodzone w Zigeunerlager umarły. Było ich trzysta siedemdziesięcioro ośmioro). (...) Wyglądała jak lalka z porcelany, jak primadonna. Patrzyłam jej w oczy i to było tak, jakbym zaglądała w duszę. I to widać na obrazie.
Doktor co jakiś czas sprawdzał postępy. Chociaż zazwyczaj unikał dotykania więźniów, niebieską apaszkę osobiście wepchnął Cygance za ucho. Odsłonił je. Ważny element przy badaniu ras. Ale zaszkodził kompozycji.
- Przez to ucho obraz jest dziwny.
Mengele przyjął portret Céline, jednak zapowiedział, że sam wskaże następne typy.
- Ci, których on wybierał, byli starsi, mniej atrakcyjni. Mężczyźni. Ja wybierałam kobiety. Tym razem Dina zamarudziła przed prymitywną sztalugą.
- Jak pracowałam w obozie cygańskim, nie musiałam stać na apelach, nic nie musiałam robić, tylko rysować. Kiedy Mengele szedł na obiad, mi też przynosił coś do jedzenia. To był jedyny czas, kiedy w Auschwitz czułam się człowiekiem. Malowałam powoli. Tak się utarło. Dwa tygodnie - jedna akwarela".

Filip Springer, Miedzianka. Historia znikania
Małgorzata Szejnert, Dom żółwia. Zanzibar
Paulina Wilk, Lalki w ogniu

Eseje
Marek Bieńczyk, Książka twarzy
Renata Lis, Ręka Flauberta
Małgorzata Łukasiewicz, Jak być artystą. Na przykładzie Thomasa Manna
Jarosław Mikołajewski, Rzymska komedia

Tomy poetyckie
Julia Hartwig, Gorzkie żale
Piotr Mitzner, Kropka
Janusz Styczeń, Furia instynktu
Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, Imię i znamię

Powieści
Jacek Dehnel, Saturn
Michał Witkowski, Drwal

Opowiadania
Brygida Helbig, Enerdowce i inne ludzie
Magdalena Tulli, Włoskie szpilki

Na podstawie:
Gazeta Wyborcza
nike.org.pl
wikipedia.org/Nagroda Literacka Nike