Warszawa: uczczono 94. rocznicę odsłonięcia Grobu Nieznanego Żołnierza
„Oddajemy hołd tym wszystkim, którzy od początku powstania naszej państwowości stali na straży niepodległości i honoru Rzeczypospolitej” – powiedział szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Kasprzyk.
Przywołał słowa św. Jana Pawła II, wygłoszone na placu Zwycięstwa podczas wizyty w Polsce: „Na ilu to miejscach ziemi ojczystej padał ten żołnierz? Na ilu to miejscach Europy i świata przemawiał swoją śmiercią, że nie może być Europy sprawiedliwej bez Polski niepodległej na jej mapie?”.
„Dziś wyrażamy wdzięczność i hołd wszystkim, którzy dla dobra ojczyzny, dla jej niepodległości potrafili poświęcić wszystko” – powiedział.
Uczestniczący w uroczystościach dowóca Garnizonu Warszawa generał brygady Robert Głąb powiedział, że nie ma drugiego tak ważnego miejsca w Polsce jak Grób Nieznanego Żołnierza. Podkreślił, że to grób-pomnik upamiętniający wszystkich tych, dla których wyrazy „ojczyzna” i „Polska” oraz jej niepodległość była najwyższym nakazem. Odczytany został akt erekcyjny Grobu Nieznanego Żołnierza, a Kampania Reprezentacyjna oddała salwę honorową. Odczytany był też list od ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka.
„Żołnierze polscy od początku istnienia naszego państwa stawali do walki o wolną i niepodległa ojczyznę zawsze, gdy była zagrożona. Przelewali krew na polach bitew całego świata wszędzie tam, gdzie mogli pomóc krajowi. Wykazywali się niebywałą odwagą i walecznością, przyświecała im jedna myśl: ojczyzna” – napisał minister.
Po złożeniu przez delegacje, m.in. Ministerstwa Obrony Narodowej, kwiatów na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza trębacz Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego odegrał utwór „Śpij kolego”.
***
Podczas I wojny światowej po raz pierwszy zetknięto się z problemem tysięcy poległych i niezidentyfikowanych żołnierzy. Ich prochy leżały często z dala od ojczyzny, w pobliżu miejsc bitewnych. Pamięć o nich postanowiono zachować wystawiając pomniki, które symbolicznie byłyby hołdem wdzięczności dla wszystkich niezidentyfikowanych poległych żołnierzy.
Jako pierwsi zdecydowali się na ten krok Francuzi. 2 listopada 1918 r. tamtejszy rząd wniósł do parlamentu projekt sprowadzenia prochów Nieznanego Żołnierza i złożenia ich w Panteonie. Projekt przegłosowano 9 listopada 1920 r., a jego realizację wyznaczono na 11 listopada 1920 r. Ostatecznie Nieznany Żołnierz armii francuskiej spoczął pod Łukiem Triumfalnym. Z ośmiu cmentarzy znajdujących się w pobliżu miejsc bitew przywieziono ciała niezidentyfikowanych żołnierzy. Umieszczono je w jednakowych trumnach. W obecności ministra wojny Andre Maginota (na jego cześć powstał późniejszy system obronny bunkrów francuskich), August Thien, żołnierz 132. Pułku Piechoty wybrał jedną z trumien i złożył na niej wiązankę kwiatów, wybierając w ten sposób prochy, które złożono następnie pod Łukiem Triumfalnym. Na metalowej płycie, przykrywającej kryptę, widnieje napis „Tu spoczywa żołnierz francuski, który poległ za ojczyznę”.
Idea budowy w Warszawie Grobu Nieznanego Żołnierza powstała w 1923 r. 24 stycznia 1925 r. ówczesny minister spraw wojskowych gen. dyw. Władysław Sikorski przedstawił Radzie Ministrów wniosek w sprawie ustanowienia i budowy Grobu Nieznanego Żołnierza, proponując jego lokalizację w centralnym punkcie kolumnady Pałacu Saskiego. Wystrój Grobu zaprojektował Stanisław Ostrowski. Jadwiga Zarugiewiczowa została symboliczną Matką Nieznanego Żołnierza. W 29 października 1925 r. na cmentarzu Obrońców Lwowa wskazała jedną z trzech trumien zawierających prochy bezimiennych żołnierzy, którą przetransportowano do Warszawy i uroczyście złożoną w kolumnadzie Pałacu Saskiego, po uroczystym pogrzebie w archikatedrze św. Jana Chrzciciela, 2 listopada 1925 r.
Obok trumny do niszy wstawiono 14 urn z ziemią z pól bitewnych. Od tamtego czasu GNŻ stał się panteonem narodowej pamięci, miejscem składania kwiatów podczas uroczystości państwowych i wojskowych oraz oficjalnych wizyt zagraniczny delegacji wysokiego szczebla. Kolumnada Pałacu Saskiego została zniszczonaw 1944 r. Zachował się jednak jej fragment z Grobem Nieznanego Żołnierza.
2 czerwca 1979 r., podczas swojej pierwszej pielgrzymki do Polski, przy Grobie Nieznanego Żołnierza modlił się papież Jan Paweł II, który złożył swój podpis w Księdze Pamiątkowej GNŻ. W 1988 r. w Wojskowym Instytucie Historycznym opracowano treść nowych 12 tablic upamiętniających całe militarne dzieje Polski, umieszczając na nich nazwy 142 pól bitewnych od Cedyni do Berlina. W 2016 r. została odsłonięta jeszcze jedna tablica zawierająca nazwy miejsc związanych z walkami powojennego podziemia niepodległościowego i obławą augustowską.
Podobnie jak dawniej, tak i dziś na płycie GNŻ kwiaty składają odwiedzający nasz kraj wysokiej rangi osobistości: koronowane głowy, przedstawiciele świata polityki, sił zbrojnych, delegacje krajowych i zagranicznych władz państwowych oraz różnego rodzaju organizacji, a także ambasadorzy obejmujący misję dyplomatyczną w Warszawie.
Na podstawie: KAI, IAR
