W Zamku Królewskim w Warszawie pierwsza nowa wystawa po wznowieniu działalności
Dyrektor Zamku Królewskiego Wojciech Fałkowski podkreśla, że serwis jest świadectwem nie tylko pięknej sztuki rzemieślniczej tego okresu, ale także sztuki dyplomacji.
„Miał on przekonać sułtana o potrzebie współpracy z królem polskim, pokazać splendor dworu i potęgę Rzeczypospolitej, a także – stworzyć przeciwwagę dla wpływów rosyjskich, więc król wiązał z tym serwisem wielkie nadzieje również polityczne” – wyjaśnia.
Na wystawę trafiło 18 naczyń zachowanych w polskich zbiorach.
Część serwisu znajduje się w kolekcjach prywatnych i muzealnych w Europie i Stanach Zjednoczonych. Ponadto wiele elementów być może zachowało się w Stambule, jednak do tej pory nikt nie miał do nich dostępu.
„Mamy nadzieję, że po wernisażu będziemy mogli przeprowadzić kwerendę i przekonać się, czy po trzęsieniu ziemi, które nawiedziło Konstantynopol, część kompletu przetrwała i czy będziemy mogli ją wypożyczyć” – zaznacza dyrektor Zamku Królewskiego.
Serwis sułtański jest najsłynniejszym dziełem Królewskiej Manufaktury Fajansu w Belwederze założonej przez Stanisława Augusta. Z odnotowanych w belwederskiej manufakturze 280 naczyń do pałacu Topkapi w Stambule trafiło 160. Na naczyniach umieszczono malowaną złotem inskrypcję w języku tureckim, opracowaną przez nadwornego tłumacza języka tureckiego Antoniego Kruttę. W przekładzie brzmi ona: „Te prezenta i dary posyła Padyszachowi rodu Osmana Król Lechów, ażeby najzupełniejszą miłość i szczerą życzliwość okazać. W stolicy Warszawie”. Drugiego zestawu tych wyrobów – już bez dedykacji – monarcha używał w Zamku Królewskim w Warszawie, co potwierdza zapis w inwentarzu z 1795 roku.
Na zdjęciu: waza, 1776, Królewska Manufaktura Fajansu w Belwederze, Muzeum Narodowe w Krakowie
Reprezentacyjna zastawa stołowa ozdobiona została wyszukaną dekoracją malarską w typie Imari, wzorowaną ściśle na oryginalnej dalekowschodniej porcelanie z lat 1720–1730, której przykład pokazano na wystawie.
Na naczyniach oprócz dedykacji znajdują się stylizowane chryzantemy, motyle i ptaki, a w centrum talerzy i półmisków – waza z kwiatami. Owalne półmiski obramowane są reliefowymi jaszczurowatymi formami, uchwyty wazy zaś mają postać trytonów.
Ekspozycja „Niezwykły dar Króla. Pokaz naczyń z serwisu sułtańskiego ze zbiorów polskich” jest pierwszą z cyklu prezentacji ceramiki, które będą włączone w Trasę Królewską.
1 czerwca o godz. 18 (czasu polskiego) kurator wystawy dr Anna Szkurłat zaprasza na webinarium „Ceramika, fascynacja i dyplomacja – wokół serwisu sułtańskiego”.
Wystawa będzie czynna do 13 września.
Na zdjęciu: talerz, 1776, Królewska Manufaktura Fajansu w Belwederze, Zamek Królewski w Warszawie
Na podstawie: IAR, zamek-krolewski.pl