W Zamku Królewskim w Warszawie pierwsza nowa wystawa po wznowieniu działalności


Na zdjęciu: półmisek, 1776, Królewska Manufaktura Fajansu w Belwederze, depozyt Fundacji Zbiorów im. Ciechanowieckich w Zamku Królewskim w Warszawie
Unikatowy serwis sułtański z 1776 roku trafił na nową wystawę w Zamku Królewskim w Warszawie. To pierwsza nowa ekspozycja otwarta we czwartek, 28 maja, po wznowieniu działalności muzeum. Bezcenny komplet stołowy król Stanisław August przesłał w darze sułtanowi tureckiemu Abdulowi Hamidowi I. 1 czerwca o godz. 18 (czasu polskiego) kurator wystawy dr Anna Szkurłat zaprasza na webinarium „Ceramika, fascynacja i dyplomacja – wokół serwisu sułtańskiego”.



Dyrektor Zamku Królewskiego Wojciech Fałkowski podkreśla, że serwis jest świadectwem nie tylko pięknej sztuki rzemieślniczej tego okresu, ale także sztuki dyplomacji.

„Miał on przekonać sułtana o potrzebie współpracy z królem polskim, pokazać splendor dworu i potęgę Rzeczypospolitej, a także – stworzyć przeciwwagę dla wpływów rosyjskich, więc król wiązał z tym serwisem wielkie nadzieje również polityczne” – wyjaśnia.

Na wystawę trafiło 18 naczyń zachowanych w polskich zbiorach.

Część serwisu znajduje się w kolekcjach prywatnych i muzealnych w Europie i Stanach Zjednoczonych. Ponadto wiele elementów być może zachowało się w Stambule, jednak do tej pory nikt nie miał do nich dostępu.

„Mamy nadzieję, że po wernisażu będziemy mogli przeprowadzić kwerendę i przekonać się, czy po trzęsieniu ziemi, które nawiedziło Konstantynopol, część kompletu przetrwała i czy będziemy mogli ją wypożyczyć” – zaznacza dyrektor Zamku Królewskiego.

Serwis sułtański jest najsłynniejszym dziełem Królewskiej Manufaktury Fajansu w Belwederze założonej przez Stanisława Augusta. Z odnotowanych w belwederskiej manufakturze 280 naczyń do pałacu Topkapi w Stambule trafiło 160. Na naczyniach umieszczono malowaną złotem inskrypcję w języku tureckim, opracowaną przez nadwornego tłumacza języka tureckiego Antoniego Kruttę. W przekładzie brzmi ona: „Te prezenta i dary posyła Padyszachowi rodu Osmana Król Lechów, ażeby najzupełniejszą miłość i szczerą życzliwość okazać. W stolicy Warszawie”. Drugiego zestawu tych wyrobów – już bez dedykacji – monarcha używał w Zamku Królewskim w Warszawie, co potwierdza zapis w inwentarzu z 1795 roku.


Na zdjęciu: waza, 1776, Królewska Manufaktura Fajansu w Belwederze, Muzeum Narodowe w Krakowie

Reprezentacyjna zastawa stołowa ozdobiona została wyszukaną dekoracją malarską w typie Imari, wzorowaną ściśle na oryginalnej dalekowschodniej porcelanie z lat 1720–1730, której przykład pokazano na wystawie.

Na naczyniach oprócz dedykacji znajdują się stylizowane chryzantemy, motyle i ptaki, a w centrum talerzy i półmisków – waza z kwiatami. Owalne półmiski obramowane są reliefowymi jaszczurowatymi formami, uchwyty wazy zaś mają postać trytonów.

Ekspozycja „Niezwykły dar Króla. Pokaz naczyń z serwisu sułtańskiego ze zbiorów polskich” jest pierwszą z cyklu prezentacji ceramiki, które będą włączone w Trasę Królewską.

1 czerwca o godz. 18 (czasu polskiego) kurator wystawy dr Anna Szkurłat zaprasza na webinarium „Ceramika, fascynacja i dyplomacja – wokół serwisu sułtańskiego”.

Wystawa będzie czynna do 13 września.


Na zdjęciu: talerz, 1776, Królewska Manufaktura Fajansu w Belwederze, Zamek Królewski w Warszawie

Na podstawie: IAR, zamek-krolewski.pl