W Wilnie odkryto fragmenty pałacu Radziwiłłów
Badania archeologiczne zamówił właściciel mieszczącego się pomiędzy ulicami Žygimantų (Zygmuntowską), Radvilų (Radziwiłłowską) i Tilto (Mostową) terytorium – spółka deweloperska Vastint Lithuania. Prowadziła je ekipa archeologów z Centrum Projektów Archeologicznych „Antiqua” pod kierownictwem Ignasa Sadauskasa.
Na terytorium prowadzonych prac archeolodzy natrafili na wyjątkowo wiele znalezisk pochodzących z różnych okresów – od XV wieku do naszych czasów: odłamki ceramiki, fragmenty kafli, monety, przybory stołowe, gliniane fajki.
Odsłonięto również fundamenty i fragmenty piwnic stojących tu niegdyś murowanych budynków z II poł. XIXi I poł. XX wieku. Najwartościowszym znaleziskiem są jednak odkryte niebadane dotychczas XVII-wieczne fragmenty pałacu radziwiłłowskiego.
Odsłonięto ceglaną podłogę w pomieszczeniach pałacu na pierwszym piętrze, fragmenty kolumn i dwa piece. Natknięto się również na znaleziska archeologiczne związane z życiem mieszkańców pałacu.
Jak poinformował Wilnotekę kierownik prac archeologicznych Ignas Sadauskas, odkryte fragmenty pałacu Radziwiłłów pochodzą z XVII wieku, należąca zaś do tych możnowładców rezydencja powstała jednak wcześniej.
„Ze źródeł historycznych wiadomo, że pałac reprezentacyjny Radziwiłłowie wybudowali już w XVI wieku. Był to okazały, wykwintnie urządzony trzypiętrowy pałac w stylu włoskiego manieryzmu z cylindrową basztą na rogu, otoczony wielkim ogrodem we włoskim stylu z kwietnikami i sadzawkami. Pałac bardzo ucierpiał w okresie okupacji moskiewskiej lat 1655–1661, w XVIII wieku stał opuszczony, a w 1828 roku jego ruiny zostały sprzedane jako materiał budowlany” – głosi komunikat spółki developerskiej Vastint Lithuania.
O pałacu Radziwiłłów, w którym w swoim czasie mieszkała Barbara Radziwiłłówna, a który stał na wspomnianym terenie, pisał m.in. polski historyk, pisarz i publicysta Michał Baliński w swoim dziele „Historya miasta Wilna” (pisownia oryginalna): „Pałac Barbary wznosił się nad Wilją, wśród ogrodów, tuż obok zamku dolnego. Tam wolne od królewskich trudów chwile, spędzał zawsze August przy Barbarze, z którą go nakoniec ślub małżeński połączył”.
W przypisach do tekstu podaje też fakty z okresu rozbiórki ruin pałacu (pisownia oryginalna):
„Przed kilką laty zdobiły jeszcze Wilno zwaliska pałacu Barbary, między Katedrą a Kościołem Ś. Jerzego nad Wilją położone. Z boleścią i zgrozą wyznać należy, że w roku 1828, ówcześna Prokuratorya Radziwiłłowska, lekce ważąc miłe dla Litwinów pomniki ubiegłej pomyślności, ogołociła z tych szanownych i pięknych ruin, miasto i kraj, ubogi i tak w zabytki starożytności przedając za 500 rubli srebr. Te mury na cegłę, do nowo wystawionego domu Kossobudzkiego, Obywatela, pod Nrem na przedmieściach za Ostrą-Bramą. Teraz nic już nie pozostało, coby mogło przypominać to piękne mieszkanie Barbary, prócz niezgładzonych dotąd śladów sadzawek. Naszem zdaniem nie byłoby właściwszego miejsca do założenia pięknego ogrodu dla publicznej przechadzki, jak na placu Radziwiłłowskim, gdzie jest magazyn drewniany, i dalej, gdzie był pałac, sadzawki i ogrody Królowej Barbary”.
Przypomnijmy, szpital Czerwonego Krzyża na tym terenie działał w latach 1939–2013. Vastint Lithuania planuje w tym miejscu m.in. budowę hotelu, zaczeka jednak na wnioski specjalistów ws. zachowania odkrytych fragmentów pałacu.
„Będziemy zadowoleni, jeżeli uda się nie tylko zakonserwować, lecz także eksponować najlepiej zachowane fragmenty pałacu Radziwiłłów i zintegrować je z rozwijanym przez nas projektem” – cytowany jest w komunikacie prasowym dyrektor generalny Vastint Lithuania Kęstutis Vedeckis.
Spółka sporządza również projekty odrestaurowania mieszczącego się na tym terenie pałacu z oranżerią należącego niegdyś do hrabiego Józefa Tyszkiewicza.
Na podstawie: bns.lt, inf. wł.
