VKPK: Plan renowacji Parku Sapiehów jest dobry
Projektem rewitalizacji barokowego parku wokół pałacu Sapiehów Komisja Dziedzictwa Kulturowego zajmuje się już od kilku lat. W 2015 roku zaproponowano zapewnienie stałej dotacji celowej przeznaczonej na prace porządkowe na terenie parku, a także stworzenie warunków umożliwiających restauratorom sprawne i konsekwentne wykonanie prac rewitalizacyjnych.
W 2016 roku Komisja podkreśliła potrzebę opracowania długoterminowej strategii uporządkowania barokowego parku oraz rozważenia możliwości odtworzenia historycznej osi wizualnej od parkowej rezydencji Sapiehów do kompleksu klasztoru Trynitarzy i Kościoła Pana Jezusa.
Podczas ponownej analizy planu renowacji parku Komisja podkreśliła, że na Litwie nie zachowały się żadne parki z okresu baroku, dlatego pomysł odtworzenia jednego z nich na podstawie badań dendrologicznych, ikonograficznych, archeologicznych i innych powinien zostać zrealizowany. Eksperci zaznaczyli jednak, że renowacja Parku Sapiehów powinna się odbywać etapami i być nierozerwalnie związana zarówno z pałacem Sapiehów, który jest częścią większej rezydencji rodu, jak i z klasztorem Trynitarzy i kompleksem budynków szpitalnych.
Komisja zaleciła samorządowi aktywne dyskusje z mieszkańcami miasta, mające na celu uświadomienie znaczenia kompleksu rezydencyjnego Sapiehów.
Największe niezadowolenie i sprzeciw mieszkańców Wilna wywołała propozycja wycięcia większości drzew znajdujących się bliżej pałacu. Autorzy projektu rewitalizacji oraz Komisja uważają, że jest to konieczne do przywrócenia autentycznego wyglądu parku, który został opisany w zachowanych dokumentach historycznych.
Kompleks pałacowo-parkowy Sapiehów to jedyny tego typu barokowy zespół na Litwie. Sam pałac został wybudowany na wileńskim Antokolu w latach 1689–1692 przez hetmana wielkiego litewskiego Kazimierza Jana Sapiehę według projektu Giovenniego Battisty Fredianiego. W 1809 roku został zakupiony przez rząd rosyjski i przerobiony na szpital. W kolejnych latach na terenie parku wzniesiono zespół budynków szpitalnych, które służyły aż do 2015 roku, kiedy to część z nich zaadaptowano na potrzeby nowo powstałego Parku Technologii Informacyjnych Vilnius tech park. Pałac został odnowiony kilka lat wcześniej.
Utworzony w pierwszej połowie XVIII wieku Park Sapiehów jest najstarszym i jednym z najbardziej znanych przykładów regularnego, geometrycznego parku barokowego na Litwie. Podstawową oś kompozycyjną stanowiła szeroka prosta aleja skierowana do centrum pałacu, która podkreślała znaczenie rezydencji. Na terenie parku znajdowało się wiele stawów, a na parterze – kwietniki i rośliny rzadkich gatunków. Poszczególne aleje prowadziły do fontann, dekoracyjnych rzeźb, altan i pawilonów.
Zdaniem specjalistów podczas badań archeologicznych odkryto wiele elementów małej architektury, co dało wyjątkową szansę na odtworzenie tego, co zostało stracone. Podczas powstania kościuszkowskiego i po jego zakończeniu w 1794 roku rezydencja stała się siedzibą armii carskiej, a park został brutalnie zniszczony.
Cały kompleks jest uznany za obiekt dziedzictwa kulturowego.
Prace przy rewitalizacji parku powinny rozpocząć się latem – na ten okres park ma zostać zamknięty.
Na podstawie: ELTA, inf. wł.
