Teatr w polskich szkołach na Litwie

Fragment spektaklu „W akademii pana Kleksa”, fot. wilnoteka.lt/Eryk Iwaszko

Festiwal Teatrów Szkolnych został zorganizowany po raz 22. przez Stowarzyszenie Nauczycieli Polskich Szkół na Litwie „Macierz Szkolna” i działające przy nim Towarzystwo Miłośników Teatrów Szkolnych. W konkursie wzięło udział 11 zespołów ze szkół Wilna i Wileńszczyzny, które oceniało jury w składzie: Magdalena Kiszko-Dojlidko, aktorka i wykładowca Wydziału Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku warszawskiej Akademii Teatralnej, Ewa Agnieszka Zemło, scenografka i współzałożycielka Stowarzyszenia Teatr Okno oraz Lilia Kiejzik, reżyser Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie. Wśród zaprezentowanych spektakli królowały znane bajki i baśnie, takie jak „Szelmostwa Lisa Witalisa”, „Akademia pana Kleksa” czy „Piotruś Pan”. Nie zabrakło jednak i autorskich scenariuszy, opartych głównie na wierszu i poświęconych sprawom codziennego życia szkolnego.

Zwycięzcą okazała się grupa Kolorowe Piegi z Gimnazjum Inżynieryjnego im. Joachima Lelewela w Wilnie, która wraz z nauczycielką Jolantą Rinkūnienė przygotowała pełną pomysłów i dynamiczną inscenizację „Akademii pana Kleksa” Jana Brzechwy. Na drugim miejscu uplasowało się Studio Teatralne Gimnazjum im. Jana Pawła II, które zaprezentowało „Miniatury z »Zielonej Gęsi«” na podstawie K.I. Gałczyńskiego (reż. Alina Masztaler). Trzecie miejsce zajął zespół Twardy Orzeszek (starsza grupa) ze Szkoły Lazdynai w Wilnie ze spektaklem „Światła wielkiego miasta” (reż. Walentyna i Diana Markiewicz). Laureaci otrzymali nagrodę odpowiednio Złotego, Srebrnego i Brązowego Dzwoneczka.

Pozostałe nagrody:

Wyróżnienia:

„Wagary”
reż. Irena Litwinowicz, zespół Wesoła Gromada
Gimnazjum im. A. Mickiewicza  w Wilnie

„Tajemniczy ogród”
reż. Bożena Bieleninik, zespół Wędrówka
Gimnazjum im. św. R. Kalinowskiego w Niemieżu 

Nagroda reżyserska
„Coś niecoś o motywacji, czyli kabaret szkolny”
reż. Diana Markiewicz, zespół Twardy Orzeszek – młodsza grupa            
Szkoła Lazdynai w Wilnie

Jury postanowiło również przyznać indywidualne nagrody aktorskie w postaci książek dla trójki młodych wykonawców:

Mucha – spektakl „Przyjaciel”
reż. Łucja Andrijewska, zespół Przyjaciele Sceny
Gimnazjum im. F. Ruszczyca w Rudominie

Pan Kleks – spektakl „W akademii pana Kleksa”
reż. Jolanta Rinkūnienė, zespół Kolorowe Piegi
Gimnazjum Inżynieryjne im. J. Lelewela w Wilnie

Prowadzący – spektakl „Coś niecoś o motywacji, czyli kabaret szkolny”
reż. Diana Markiewicz, zespół Twardy Orzeszek – młodsza grupa
Szkoła Lazdynai w Wilnie

Kelner – spektakl „Światła wielkiego miasta”
reż. Walentyna Markiewicz, Diana Markiewicz, zespół Twardy Orzeszek – starsza grupa
Szkoła Lazdynai  w Wilnie

Nagrodę publiczności – zdobyły aż dwa spektakle:

„W akademii pana Kleksa”
reż. Jolanta Rinkuniene, zespół Kolorowe piegi
Gimnazjum Inżynieryjne im. J. Lelewela w Wilnie

„Miniatury z »Zielonej Gęsi«”
reż. Alina Masztaler, zespół Studio Teatralne
Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie 

Podczas festiwalu zaprezentowany został także gościnny spektakl Teatru Lalki i Ludzie z Supraśla – „Dla mnie bomba!!!” inspirowany bajką Umberto Eco i ilustracjami Eugenio Carmiego (reż. Krzysztof Zemło). W formie oryginalnego pokazu-laboratorium oraz z wykorzystaniem rozmaitych technik teatralnych i wizualnych twórcy opowiedzieli w nim historię naukowca zajmującego się atomami, którego badania „wyżsi oficerowie” i „uśmiechnięci panowie w cylindrach” chcą wykorzystać do budowy śmiercionośnej bomby.   

Przewodnicząca jury dr Magdalena Kiszko-Dojlidko od wielu lat przyjeżdża do Wilna, aby oglądać i oceniać przedstawienia szkolnych teatrów. Jak powiedziała w rozmowie z Wilnoteką, w jej oczach nie zmienia się serce i zaangażowanie, z jakimi nauczyciele i uczniowie podchodzą do pracy nad swoimi przedstawieniami. Zwróciła jednak uwagę na problem ogromnej dysproporcji pomiędzy tym, co dzieje się w szkołach wileńskich, a tym, co w rejonowych. „Myślę, że trzeba by było wzmocnić instruktorska bazę. Po prostu myślę, że potrzebne są warsztaty, po to, żeby sprowokować taki rodzaj przestrzeni, gdzie instruktorzy mogliby sie spotkać, dzielić się swoim doświadczeniem, może nawet nabyć jakieś inne doświadczenie, korzystając z warsztatów przeprowadzonych np. przez profesjonalnych instruktorów z innych miejsc (…) i przekładać je później na prace z młodzieżą” – powiedziała M. Kiszko-Dojlidko.

Pomysł wydaje się rzeczywiście kuszący, ale jego realizacja wymaga dodatkowych środków finansowych. Z pewnością jednak jest to inwestycja godna uwagi, ponieważ wileńskie i rejonowe szkoły są bardzo aktywne pod względem teatralnym. Zaledwie dzień po Festiwalu Teatrów Szkolnych w Szkole im. Szymona Konarskiego odbył się drugi, choć znacznie skromniejszy przegląd poświęcony inscenizacjom polskiej poezji dla dzieci. Szkoła już wcześniej organizowała „Teatrałki”, ale z uwagi na remont w poprzednim roku konkurs się nie odbył. Jak zapewnił jednak dyrektor placówki Walery Jagliński, ta tradycja jest dla szkoły ważna i nie zamierza z niej rezygnować.

Podczas tegorocznych „Teatrałek” zaprezentowały się cztery wileńskie szkoły: szkoła-przedszkole „Wilia”, Gimnazjum Inżynieryjne im. Joachima Lelewela, Gimnazjum im. Władysława Syrokomli oraz gospodarze imprezy, czyli Szkoła im. Szymona Konarskiego, która oprócz przedstawienia festiwalowego pokazała także spektakl pozakonkursowy. Tym razem jurorzy nie wybierali najlepszych występów, ale postanowili przyznać nagrody wszystkim uczestnikom. I tak:

Za wspaniałą kompozycję sceniczną nagrodę otrzymała „Wilia” – wiersz „Przyjdzie wiosna” Jana Brzechwy (nauczycielki Łucja Gornatkiewicz i Elwira Markiewicz)

Za wspaniały obraz artystyczny nagrodę otrzymało Gimnazjum im. Joachima Lelewela – wiersz „Dzik” Jana Brzechwy (nauczycielki Alina Ewelina Szostak i Jolanta Rinkūnienė)

Za pomysłową interpretację wiersza nagrodę otrzymało Gimnazjum im. Władysława Syrokomli – wiersz „Jak tu ciemno” Danuty Wawiłow (nauczycielka Loreta Zagubowicz)

Za najbardziej oryginalne przedstawienie nagrodę otrzymała Szkoła im. Szymona Konarskiego – wiersz „Przyjście wiosny” Jana Brzechwy (nauczycielka Grażyna Lachowicz-Erkoyuncu).  

Wyróżniono także dwóch chłopców z klas trzecich za grę aktorską. Byli to: Bogusław Bojarowicz (szkoła-przedszkole „Wilia”) i Rafał Ławrynowicz (Gimnazjum im. Władysława Syrokomli).  

Podobnie jak w przypadku środowego festiwalu, dzieci do udziału w konkursie nie trzeba było specjalnie zachęcać. Jak zdradziła nam Alina Ewelina Szostak, współtwórczyni przedstawienia „Dzik”, chętnych było aż nadto i trzeba było nawet wybierać tych, którzy są najbardziej aktywni, ponieważ dla wszystkich nie starczyłoby miejsca na scenie.

Teatr wśród najmłodszych jest nie tylko doskonałą okazją do zabawy, lecz także szansą na wypracowanie w nich dobrych praktyk: aktywności, zamiłowania do czytania, ciekawości świata, a nawet radzenia sobie ze stresem podczas publicznych wystąpień. To doskonały przykład tego, jak przez dobrą zabawę można się uczyć: zarówno otaczającej nas rzeczywistości, jak również wspólnego spędzania czasu, komunikacji i czerpania radości ze współdziałania. Dlatego warto wspierać te inicjatywy i kibicować nauczycielom chcącym pracować z dziećmi na tym polu, a także samym młodym wykonawcom, którzy z pasją podchodzą do stawianych przed nimi teatralnych zadań.