Spór na temat pomnika smoleńskiego

W czwartkowym wydaniu "Izwiestii" pod głównym tytułem "Polska prosi o sto tysięcy metrów kwadratowych ma memoriał Kaczyńskiego" dziennik napisał: "Władze Polski liczą na to, że upamiętniający memoriał pod Smoleńskiem zajmie powierzchnię większą niż plac Czerwony". Dalej gazeta twierdzi, że jest w posiadaniu planu budowy takiego memoriału i planu zagospodarowania przylegającego terenu. Ogółem - jak podaje gazeta - chodzi o obszar 90 tysięcy metrów kwadratowych. Gazeta jednak nie cytuje ani jednej wypowiedzi przedstawiciela polskich władz.

Sprzeczną informację z twierdzeniem gazety "Izwiestia" kilka godzin później podała rosyjska agencja prasowa "RIA Novosti", pisząc, że "administracja obwodu smoleńskiego nie otrzymała z Polski prośby o wydzielenie 100 tysięcy metrów kwadratowych pod budowę monumentu upamiętniającego ofiary katastrofy pod Smoleńskiem".

Zaprzecza temu również polskie Ministerstwo Kultury, w komunikacie którego czytamy: "Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski podczas wizyty w Smoleńsku 10 kwietnia 2012 r. symbolicznie wskazał lokalizację pomnika upamiętniającego ofiary katastrofy samolotu prezydenckiego. Będzie miał on formę czarnego, popękanego muru, na którym znajdą się nazwiska ofiar katastrofy. Granitowy pomnik o długości 115 metrów wraz z okalającym go chodnikiem zajmie 1.219 m2. Infrastruktura obejmuje drogę dojazdową z parkingiem oraz węzeł sanitarny. W projekcie pomnika nigdy nie planowano uwzględnienia kaplicy ani innych miejsc kultu religijnego czy ekspozycji muzealnych.

8 sierpnia 2012 roku, MKiDN przekazało stronie rosyjskiej protokół z pierwszego roboczego spotkania polskiej i rosyjskiej grupy koordynacyjnej, zawierający propozycję podziału obowiązków związanych z realizacją budowy pomnika. Odpowiedź otrzymaliśmy w marcu 2013.

Projekt pomnika został wybrany w Międzynarodowym Konkursie. W składzie Sądu Konkursowego znaleźli się, między innymi, dwaj przedstawiciele Federacji Rosyjskiej, tj. Pan prof. Jury Pawłowicz Volczok oraz Pan Valery Josifowicz Perfiljew, pracownik ministerstwa Kultury FR, obaj desygnowani przez Ministra Kultury FR. Rozstrzygnięcie konkursu nastąpiło 30 marca 2012 roku, a decyzja jurorów była jednomyślna.

Zwycięski projekt był niejednokrotnie prezentowany na forum publicznym, omawiany podczas bezpośrednich spotkań Ministrów Kultury oraz przedstawicieli zespołu polskich i rosyjskich ekspertów (m.in. w rosyjskim Ministerstwie Kultury, z udziałem przedstawicieli rosyjskiego MSZ i Gubernatora Obwodu Smoleńskiego, p. A. Ostrowskiego oraz bezpośrednio w Smoleńsku na spotkaniu Grupy ekspertów z Gubenatorem, Wicegubernatorami i przedstawicielami Obwodu Smoleńskiego). Założenia projektu i sam projekt został bardzo pozytywnie odebrany, co było niejednokrotnie podkreślane przez stronę rosyjską, także podczas oficjalnego spotkania w Smoleńsku, kiedy z udziałem Wicegubernatora Smoleńska została przeprowadzona wizja lokalna w terenie przeznaczonym pod budowę pomnika".

Umowę o stworzeniu zespołu pomnikowego poświęconego ofiarom katastrofy zawarli prezydenci Rosji i Polski Dmitrij Miedwiediew i Bronisław Komorowski w 2011 roku. Polacy zobowiązali się sfinansować inwestycję, a strona rosyjska - zagospodarować jego powierzchnię. Wtedy też ogłoszono konkurs na projekt pomnika. Rok temu zapowiedziano, że pomnik ofiar katastrofy smoleńskiej zostanie odsłonięty w trzecią rocznicę tragedii, czyli 10 kwietnia 2013 roku. Do tej pory jednak na miejscu nie rozpoczęto żadnych prac.

Gazeta "Izwiestia" próbuje obarczyć winą za zaistniały stan stronę polską, która rzekomo "na czas nie przedstawiła niezbędnej informacji i długo rozpatrywała rosyjskie propozycje, po czym na pół roku w ogóle prace stanęły" - napisał dziennik "Izwiestia".

10 kwietnia br. będzie obchodzona trzecia rocznica tragedii smoleńskiej. W wyniku wypadku samolotowego pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 pasażerów samolotu TU-126 M, głównie przedstawicieli najwyższych władz polskich, m.in. prezydent Lech Kaczyński i jego żona Maria.

Państwowe obchody rocznicy tragedii smoleńskiej odbędą się w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie; przedstawiciele rządu i prezydenta udają się też na uroczystości w Katyniu i Smoleńsku. Przewidziane są szerokie społeczne obchody rocznicy katastrofy smoleńskiej.

Na podstawie: mkidn.gov.pl, izvestia.ru, inf.wł.