"Stanisław Moniuszko w Wilnie" Liliany Narkowicz

Książka Liliany Narkowicz nie jest tylko życiorysem Stanisława Moniuszki. Jest opowieścią o życiu, dorobku muzycznym i działalności społecznej wielkiego kompozytora, który żył w czasach, kiedy Polska i Litwa były w trudnej sytuacji społeczno-politycznej.

W książce "Stanisław Moniuszko w Wilnie" Liliana Narkowicz w największym stopniu skupia się na 18-letnim pobycie twórcy w Wilnie, latach 1840-1858. Właśnie w tym czasie Moniuszko napisał znaną operę "Halka", która przyniosła mu sławę.

Książka przenosi czytelnika do ówczesnego grodu nad Wilią, na jego ulice, place. Pozwala wejść do prywatnych XIX-wiecznych salonów muzyczno-literackich, jednocześnie ilustruje życie i zwyczaje zwykłych mieszczan, ich wzajemne stosunki, ubiory.

W rozdziale "Wileńska twórczość kompozytora" Liliana Narkowicz podsumowuje dorobek muzyczny Stanisława Moniuszki. Opery, operetki, pieśni, litanie, ballady chóralne, oratoria, hymny, utwory fortepianowe, msze, uwertury, nokturny, muzyka do melodramatu "Kasper Hauser" - te dzieła, jak i słynne "Litanie Ostrobramskie", powstały w Wilnie.


Z zainteresowań Sanisława Moniuszki mitologią i litewską twórczością ludową zrodziły się utwory: "Nijoła", "Trzech Budrysów", "Milda" - kantata na głosy solowe i chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry. W książce Liliany Narkowicz czytamy wypowiedź Stanisława Moniuszki na temat danego dzieła: "Teraz pracuję nad mitologiczną kantatą, której słowa są wzięte po większej części ze Wstępu do "Witoloraudy" Kraszewskiego - "Milda" jej na imię. Będzie, zdaje mi się, utwór dość interesujący - treść dozwala użyć zupełnie nowych materiałów z pieśni stron naszych. (...) Przekonałem się, że ta forma kompozycji jest jedyna na teraz, której mam się poświęcić. Daje ona wszystkie warunki kompozycji dramatycznej: w formach swobodniejszych nawet, i co najważniejsze daje możność wykonania mniej więcej w sposób przyzwoity, o ile się kompozytor umie zastosować do najuboższych zasobów miejscowej muzykalności".

Liliana Narkowicz, starając się jak najwierniej przedstawić sylwetkę i życie kompozytora (1819-1872), sięgnęła po wszystkie aspekty jego działalności: organisty, dyrygenta, pedagoga, kierownika chóru, społecznika. Nie pominęła aspektów bardziej prywatnych, ogólnoludzkich, o czym świadczą nazwy rozdziałów: "Cechy osobowości kompozytora", "W kręgu przyjaciół", "Listy Stanisława do żony".

Autorka zadała sobie trud sięgnięcia jak najgłębiej do historii rodu Moniuszków, na tyle, na ile pozwalały dane archiwalne. Śledziła losy przedstawicieli rodu wielu pokoleń aż do czasów najnowszych. Sporządziła i zamieściła w książce drzewo genealogiczne rodu Moniuszków, czym się nie może pochwalić żadna dotychczasowa publikacja o wielkim kompozytorze.

Książka została wydana w 2014 roku, w 195 rocznicę urodzin Stanisława Moniuszki.

Na podstawie: trojanowscy.pl, magwil.lt