"Skąd Litwini wracali" do wygrania w konkursie księgarni Elephas i Wilnoteki

Wraz z autorem, urzędnikiem państwowym międzywojennej Litwy, śledzimy historię tego państwa od momentu jego odbudowy w 1918 roku do ponownego wkroczenia Armii Czerwonej w roku 1944. Markuza, jako litewski patriota, aktywnie włączył się w budowanie litewskiej państwowości po I wojnie światowej. Z tego powodu początek drugiej okupacji radzieckiej wiązał się w jego przypadku z groźbą aresztowania i wywózki na Syberię. Ratunek znalazł w powojennej Polsce, na obszarze tzw. Ziem Odzyskanych, przyłączonych do państwa polskiego kosztem III Rzeszy. Wyjazd ten zapewnił mu bezpieczeństwo, jednak wiązał się z tęsknotą za utraconą ojczyzną, która - odwiedzana już w czasach radzieckich - w niczym nie przypominała Litwy sprzed wojny.

Polska i Litwa przez większość okresu międzywojennego, aż do polskiego ultimatum z 1938 roku, nie utrzymywały stosunków dyplomatycznych. Spowodowane to było brakiem akceptacji ze strony litewskiej dla przyłączenia do Polski Wileńszczyzny, do której rościli sobie pretensje. Efektem takiego stanu rzeczy była niewielka wiedza polskiego społeczeństwa na temat realiów panujących na Litwie w latach 1918-1940. Niestety, taki stan rzeczy niewiele się zmienił od tamtego czasu.

Wspomnienia Markuzy, uzupełnione przez jego córkę Birutę, pisane były z perspektywy kilkudziesięciu lat. Nie można więc od autorów wymagać zbyt wielu historycznych szczegółów, które znaleźć możemy w pracach naukowych. Jednak lekki styl oraz interesująca perspektywa oglądu wydarzeń z okresu międzywojennego, II wojny światowej oraz życia w komunistycznej Polsce już po wojnie sprawiają, że książkę czytamy z zainteresowaniem. W lekturze pomaga ładne wydanie, pełne bardzo dobrych, czarno-białych fotografii.

Aby wygrać książkę, wystarczy wejść na nasz profil na Facebooku i wpisać hasło "Wilnoteka". Szczęśliwego zwycięzcę wylosujemy 1 grudnia spośród uczestników konkursu. O wynikach poinformujemy na naszym Facebooku. Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w konkursie oraz odwiedzenia księgarni. 

Bartosz Borys (księgarnia Elephas) 

Józef Markuza i Biruta Markuza, Skąd Litwini wracali, Iskry 2013, 308 stron.