Przedświąteczne porządki


Przed Wielkanocą robimy wielkie świąteczne porządki nie tylko po to, by mieszkanie lśniło czystością. Porządki mają znaczenie symboliczne – wymiatamy z mieszkania zimę, a wraz z nią wszelkie zło i choroby.
Dziś już mało kto zdaje sobie sprawę, że zwyczaj przedświątecznych porządków ma swój początek w rytualnych obrzędach pogańskich, gdy ludzi i domostwa obmywano i okadzano z nagromadzonych w nich złych mocy. Woda i ogień, żywioły dla ludzkiej egzystencji najistotniejsze i czczone od prawieków, w wierzeniach zawsze miały znaczenie oczyszczające. Wierzono, że woda, symbol oczyszczenia i zdrowia, uświęcony żywioł przywracający wiosną życie ziemi, nie tylko oczyszcza, ale zapewnia odporność na choroby. Znanym zwyczajem Wielkiego Piątku było obmywanie się w strumieniach czy rzekach.

Wielki Czwartek, zwany też "Czystym Czwartkiem" wyznaczał granicę świątecznych porządków. Do tego dnia należało zakończyć gruntowne sprzątanie: wysprzątać chałupę, obejście, wszelkie sprzęty, wybielić ściany. Przemiany, jakie następowały w XVIII i XIX, jak choćby wprowadzenie elektryczności, spowodowały zanikanie czarnych dymnych izb i pozwoliły na wprowadzenie wielu przedmiotów dekoracyjnych. Piece, ściany i pułapy malowano wapnem, glinką, a później farbami klejowymi.

Na Wileńszczyźnie, zgodnie z tradycją, przez cały Wielki Tydzień trwały przygotowania do Niedzieli Wielkanocnej – wielkie sprzątanie i przyrządzanie potraw. Wszystkie ciężkie prace powinny być zakończone do nabożeństwa w Wielki Czwartek. W Wielki Czwartek na Wileńszczyźnie robiono bowiem porządki: wynoszono ławki, zydle i specjalną rośliną - chwaszczanką - nacierano je i czyszczono, ławki były zazwyczaj niemalowane, więc odskrobywano je do tego stopnia, że odzyskiwały kolor drewna, myto sufity i ściany, okna; szarowano misy i drewniane łyżki. Wszystkie te prace wykonywały kobiety i dziewczęta.

Jeżeli i w tym roku właściwie zaplanowaliśmy prace domowe, włącznie z zaangażowaniem w to nawet najmłodszych dzieci, to już od godzin wieczornych możemy świętować Wielki Czwartek.