Polskie miejsca pamięci narodowej - w 52 krajach


Nagrobek inż. Karola Skibińskiego na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, fot. facebook.com/mkidn
Prace konserwatorskie na lwowskim Cmentarzu Łyczakowskim, generalne remonty kwater wojennych czy renowacja polskich nagrobków na cmentarzu w Drohobyczu, nagrobków Justyny Czadowskiej i Tekli Hrebnickiej na Rossie w Wilnie - to tylko niektóre z obecnie prowadzonych działań Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP w zakresie ochrony polskiej spuścizny poza granicami Rzeczypospolitej. Według informacji resortu kultury groby i cmentarze mające charakter polskich miejsc pamięci narodowej znajdują się w 52 krajach.
W 2017 r. MKiDN, dzięki funduszom programu "Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą", finansuje m.in. prace konserwatorskie nagrobka Fryderyka Chopina na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu; upamiętnienie miejsca spoczynku Stefana Szolc-Rogozińskiego na cmentarzu w Bagneux (Francja); piąty etap renowacji polskich nagrobków na cmentarzu w Drohobyczu, gdzie pracami ratunkowymi zostaną objęte 92 nagrobki; prace konserwatorskie dwóch nagrobków ormiańskich w Kutach (Ukraina); prace konserwatorskie kaplicy Strzemboszów w dawnych Prusach - obecnie Jampilu (Ukraina); prace konserwatorskie nagrobków Justyny Czadowskiej i Tekli Hrebnickiej na Rossie w Wilnie, prace konserwatorskie na cmentarzach w Kiszyniowie i Raszkowie (Mołdawia), II etap inwentaryzacji cmentarzy żydowskich na Huculszczyźnie, inwentaryzację cmentarzy w dawnym powiecie tarnopolskim.

W tym roku w resorcie kultury uruchomiono także nowy program dotacyjny "Miejsca Pamięci Narodowej za Granicą". Z funduszy pochodzących z tego programu prowadzone są następujące prace: generalne remonty pięciu cmentarzy i kwater wojennych z 1920 r. na Białorusi (Dokszyce, Duniłowicze, Głębokie, Podświle, Zadoroże); prace konserwatorskie nagrobka Ezechiela Berzewiczego - powstańca listopadowego i porucznika Pułku Jazdy Wołyńskiej Karola Różyckiego na cmentarzu w Bołszowcach; prace remontowe na polskim cmentarzu wojennym z 1920 r. w Kowlu; renowacja kwatery powstańców listopadowych oraz grobów trzech lwowskich prezydentów na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie; renowacja kwatery polskich żołnierzy poległych w 1920 r. pod Łopatynem i Cyganówką na cmentarzu parafialnym w Łopatynie; prace konserwatorskie alabastrowego epitafium Adama Kisiela w cerkwi w Niskieniczach; projekt kwatery wojennej na cmentarzu w Mościskach żołnierzy Wojska Polskiego poległych w 1939 r. pod Lwowem; renowacja nagrobka płk Tadeusza Schaetzla i ppłk Edmunda Charaszkiewicza na cmentarzu South Ealing w Londynie.

Z funduszy Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych prowadzone są też remonty pięciu cmentarzy i kwater polskich uchodźców z okresu II wojny światowej w Iranie (Dulab, Teheran, Meszhed, Ahwaz, Isfahan), Uzbekistanie (wymiana tablic z inskrypcjami na 8 polskich cmentarzach wojennych żołnierzy armii gen. Andersa i cywilnych uchodźców); sfinansowany został remont Cmentarza Wojennego Ofiar Zbrodni Katyńskiej oraz ukraińskiej części Memoriału w Bykowni koło Kijowa; we współpracy z Pomorskim Uniwersytetem Medycznym w Szczecinie, wykonane zostały prace archeologiczno-ekshumacyjne na Łotwie w Katymiołce (żołnierze z 1920 r.) i chutorze Taurkali (prawdopodobnie żołnierze carscy) oraz we Francji, w le Crotoy (NN żołnierz polski z II wojny światowej).

Bezpośrednio z funduszy MKiDN finansowana jest również m.in. opieka nad polskimi cmentarzami wojennymi w Uzbekistanie, Kazachstanie i Kirgistanie, nad trzema nekropoliami we Włoszech oraz cmentarzem w Bejrucie w Libanie. Jak poinformował resort, dotacje z programu MKiDN pozwalają na otoczenie stałą opieką cmentarzy wojennych na Ukrainie: Obrońców Lwowa (Orląt Lwowskich) i Górki Powstańczej na Cmentarzu Łyczakowskim, nekropolii w Zadwórzu i Mościskach, cmentarzy legionowych, a także cmentarzy w Iranie - Teheran, Bandar Anzali, Isfahan, Maszhad, Ahwaz. Z kolei Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie rozpoczęła kompleksowy projekt inwentaryzacji polskich miejsc pamięci i grobów wojennych w Niemczech.

Na podstawie: mkidn.gov.pl, PAP