Polskie lotnictwo obchodzi swoje święto
Tegoroczne obchody Święta Lotnictwa Polskiego mają wyjątkowy charakter z racji na przypadającą w 2018 roku 100. rocznicę utworzenia Lotnictwa Wojskowego. Nawiązują nie tylko do historycznego zwycięstwa Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych w 1932 roku, kiedy na lotnisku w Berlinie na cześć zwycięzców zabrzmiał „Mazurek Dąbrowskiego”, a na maszcie załopotała biało-czerwona flaga. Jest to również okazja do przypomnienia, jak w burzliwych czasach odradzania się Polski rodziło się polskie lotnictwo.
28 sierpnia w Warszawie, z okazji Święta Lotnictwa Polskiego, odbędą się centralne obchody Stulecia Lotnictwa Wojskowego. Wezmą w nich udział przedstawiciele najwyższych władz państwowych, kierowniczej kadry Sił Zbrojnych RP, jednostek Sił Powietrznych RP, delegacje kombatanckie.
W południe (czasu polskiego) na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach odbędzie się uroczystość odsłonięcia pomnika „Chwała Lotnikom Polskim” z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy. Monument upamiętni wszystkich polskich lotników, którzy poświęcili swoje życie w służbie Polsce – bez względu na okres, wydarzenia historyczne, miejsce na świecie czy indywidualne zasługi. Kształt pomnika nawiązuje do dziecięcego samolotu z papieru odlatującego z symbolicznego pasa startowego.
Pierwsze działania polskiego lotnictwa wojskowego miały miejsce w czasie walk o Lwów w listopadzie 1918 r., Polacy wykorzystali wtedy sprzęt austriacki. Pierwszy lot bojowy wykonał 5 listopada 1918 r. por. pilot Stefan Bastyr. Walki we Lwowie trwały do 22 listopada, polscy piloci wykonali w tym czasie 69 lotów bojowych.
W grudniu 1918 r. utworzone zostało dowództwo wojsk lotniczych z siedzibą w Warszawie. Do Polski wróciła armia Hallera, a z nią kilka eskadr lotniczych. Wówczas też została wprowadzona, jako symbol Lotnictwa Wojskowego, biało-czerwona szachownica.
Dzięki przejęciu lub zdobyciu austriackich i niemieckich baz lotniczych do maja 1920 r. zgromadzono ponad 200 samolotów, jednak większość z nich nie nadawała się do użycia. Polscy piloci walczyli w powstaniu wielkopolskim i podczas wojny z bolszewikami.
W następnych latach lotnictwo rozwijało się, a rozkwit przeżywało szkolnictwo lotnicze. Funkcjonująca w Dęblinie od 1927 r. Szkoła Orląt należała do najnowocześniejszych szkół lotniczych na świecie. We wrześniu 1939 r., mimo znacznej przewagi Niemców, polscy piloci zestrzelili niemal 150 samolotów Luftwaffe. Potem walczyli na wszystkich frontach II wojny światowej.
Święto Lotnictwa jest obchodzone w lotnictwie wojskowym i cywilnym w rocznicę zwycięstwa Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury w największej międzywojennej imprezie lotnictwa sportowego – Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych (Challenge International des Avions de Tourisme) w 1932 roku w Berlinie. Zawody obejmowały lot okrężny na trasie kilku tysięcy kilometrów i próby techniczne, w tym krótki start i lot z minimalną prędkością. Żwirko i Wigura lecieli polskim samolotem RWD-6.
Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura są chlubą polskiego lotnictwa. Wigura był warszawiakiem, natomiast Żwirko urodził się w 1895 r. w Święcianach, gdzie mieszkał do 1914 r. Szkołę średnią ukończył w Wilnie, podczas I wojny światowej został powołany do armii rosyjskiej. Po ukończeniu szkoły oficerskiej w Irkucku, służył w piechocie, m.in. w 27. Pułku Strzelców Syberyjskich i 674. Pułku Piechoty, walcząc z Niemcami. Służbę w armii rosyjskiej zakończył w randze porucznika. W 1917 r. zgłosił się do tworzącego się w Rosji korpusu polskiego gen. Dowbora-Muśnickiego. Po demobilizacji korpusu w lipcu 1918 r., wstąpił w sierpniu do rosyjskiej Armii Ochotniczej gen. Denikina, walcząc w rosyjskiej wojnie domowej. Ukończył wówczas kurs obserwatorów lotniczych. We wrześniu 1921 r. przedostał się przez granicę do Polski i zgłosił do służby w polskim lotnictwie.
Żwirko i Wigura po raz pierwszy spotkali się w 1929 r. w Akademickim Aeroklubie w Warszawie. Po zwycięstwie w Berlinie stali się niezwykle popularni, jednak ich sława była krótka. Duet chętnie przyjmował zaproszenia na różne spotkania i imprezy – podróż na jedną z nich zakończyła się dla nich tragicznie. 11 września 1932 r., w trakcie lotu do Pragi, burzowe wiatry oderwały skrzydło w RWD-6 – samolot rozbił się w lesie pod Cierlickiem Górnym koło Cieszyna. W chwili śmierci Wigura miał 31 lat, a Żwirko – 37.
Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura są pochowani razem na warszawskich Powązkach w Alei Zasłużonych. Żwirko został upamiętniony w rodzinnych Święcianach. Tablice pamiątkowe są umieszczone na ścianie domu, w którym mieszkał oraz na budynku szkoły, w której się uczył.
Na podstawie: PAP, dgrsz.mon.gov.pl
