Wizyta prezydenta Andrzeja Dudy w Chinach

Prezydent Andrzej Duda w czwartek, w ostatnim dniu wizyty w Chinach, spotkał się z przewodniczącym chińskiego parlamentu Zhang Dejiangiem, a także Polakami mieszkającymi w Państwie Środka oraz wysłuchał koncertu laureata Konkursu Chopinowskiego.
 
"Chciałbym, aby polskie państwo stawało się państwem coraz silniejszym, także w oczach tych, którzy mieszkają za granicami naszego kraju, a są Polakami, czują się Polakami i chcą utrzymywać łączność z krajem" - mówił prezydent w czasie wieczornego spotkania z Polakami w polskiej ambasadzie w Pekinie. Dodał, że silne państwo daje poczucie oparcia, nie zostawia w potrzebie; można na nie liczyć. Podczas spotkania w ambasadzie wystąpił chór chińskich studentów polonistyki.

W Pekińskiej Sali Koncertowej (Beijing Concert Hall) prezydent wysłuchał także koncertu tegorocznego laureata Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, amerykańskiego pianisty chińskiego pochodzenia Erica Lu. Andrzej Duda przekazał instytucji popiersie Fryderyka Chopina.

Polacy mieszkający obecnie w Chinach nie stanowią dużej grupy. Polska obecność w Państwie Środka ma jednak długą historię. Już w XVII w. i pierwszej połowie XVIII w. działali w Chinach polscy misjonarze jezuici. W XIX w. docierali tu polscy podróżnicy i badacze. W latach 1897-1949 miejscem zamieszkania dla wielu Polaków była Mandżuria (obecnie prowincja Heilongjiang).

Budowa Kolei Wschodniochińskiej, służba w armii carskiej oraz inne zawieruchy dziejowe sprawiły, że na przełomie XIX i XX wieku w Harbinie utworzona została kilkutysięczna kolonia polska. Ocenia się, iż ok. 7 tys. polskich inżynierów, techników, robotników pracowało przy budowie Kolei Wschodniochińskiej w latach 1897-1903. Spora grupa Polaków służących w wojsku rosyjskim znalazła się w Mandżurii podczas wojny rosyjsko-japońskiej w latach 1904-1905. Po 1917 r. znowu Polacy zaczęli zasiedlać chińskie terytoria, byli to jeńcy z byłej armii austrowęgierskiej oraz uciekinierzy z Rosji. Głównym ośrodkiem osiedlania się był Harbin. Działały tu polskie organizacje społeczno-kulturalne, szkoły, harcerstwo i Kościół.

W 1907 r. założono Stowarzyszenie Gospoda Polska, w 1922 r. Towarzystwo Badania Mandżurii, a w 1930 r. Polskie Koło Wschodnioznawcze. Życie kulturalne Polonii skupiało się wokół Gimnazjum im. H. Sienkiewicza działającego w latach 1915-1944 oraz wydawanej prasy (m.in. "Listy Polskie z Dalekiego Wschodu", "Polski Kurier Wieczorny Dalekiego Wschodu", "Przegląd", "Listy Harbińskie", "Ojczyzna").

Polska społeczność miała duży wpływ na rozwój miasta. Polacy odegrali wielką rolę w sferze kulturalnej i gospodarczej Harbinu. Według miejscowych opinii Polacy do Chin sprowadzili między innymi piwo, bowiem właśnie w Harbinie powstał pierwszy w Państwie Środka browar.

Od 1924 w wyniku porozumienia radziecko-chińskiego (pracownikami Kolei Wschodniochińskiej mogli być jedynie obywatele chińscy lub radzieccy) rozpoczęła się liczna reemigracja Polaków, najpierw do Rosji i dalej do Polski. Ocenia się, iż na początku lat 30-tych XX w. przebywało w Mandżurii ok. 5 tys. Polaków, natomiast w 1934 r. ok. 3 tys. a w 1935 r. już tylko 1250 osób.

W czasie II wojny światowej Polacy brali udział w antyjapońskim ruchu oporu, przyczynili się do wyzwolenia Harbinu w 1945 r. W 1949 r. po proklamowaniu Chińskiej Republiki Ludowej, rząd polski zorganizował ewakuację ok. tysiąca osób do kraju. W latach 60-tych XX w. w Chinach przebywało jeszcze ok. 100 Polaków. Ostatni przedstawiciel wywodzącej się z okresu przedwojennego Polonii harbińskiej, opuścił Chiny w 1992 r.

W Chińskiej Republice Ludowej aktualnie nie ma osób polskiego pochodzenia, posiadających obywatelstwo chińskie. Nie ma również obywateli polskich legitymujących się stałym pobytem na terenie ChRL. 

W okręgu należącym do Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Pekinie wdług szacunkowych obliczeń przebywa czasowo około 250-300 obywateli polskich. Według danych miejscowych władz liczba obywateli polskich posiadających zezwolenie na pobyt w ChRL do dnia 31 grudnia 2010 r. wynosiła ok. 700 osób i od kilku lat utrzymuje się na podobnym poziomie. Polacy mieszkają głównie w Pekinie, Szanghaju i Kantonie, a także Tianjinie i Chengdu. 

Stan osobowy środowiska polskiego zamieszkującego w Chinach jest płynny, gdyż w większości przypadków pobyt Polaków wiąże się z pracą kontraktową, głównie w korporacjach międzynarodowych. Kontrakty te zwykle zawierane są na okres 2-4 lat. Do tego trzeba doliczyć grupę ok. 40 studentów, przebywających w ChRL na rocznych stypendiach, w ramach wymiany międzyrządowej. Na terenie Chińskiej Republiki Ludowej nie działa żadna organizacja typu polonijnego.

Polacy mieszkający w Pekinie starają się spotykać cyklicznie, raz w miesiącu, w różnych miejscach Pekinu, w tym także na terenie Domu Społecznego Ambasady. Wydział Konsularny Ambasady RP w Pekinie w ramach działań na rzecz integracji środowiska polskiego, umacniania więzi z Polską oraz zapewnia Polakom cykliczny kontaktu z placówką.

Obywatele RP mieszkający w Pekinie są regularnie zapraszani na wszystkie imprezy kulturalne oraz narodowe przyjęcia organizowane przez ambasadę, co stanowi okazję do integracji. Ponadto osoby te są włączane w realizację zadań placówki przy okazji organizowania wyborów przez konsula. Społeczność polska funkcjonuje jedynie w nieformalnej, „towarzyskiej" formule.

Zamieszkać w Chinach nie jest łatwo. Podstawą prawną pobytu tych osób jest "residence permit" i odnawiane regularnie wizy chińskie (jedynie kilkanaście osób posiada roczne prawo pobytu). Miejscowe uregulowania prawne nie umożliwiają cudzoziemcom osiedlania się na stałe w Chinach. Możliwy jest jedynie pobyt na podstawie zezwolenia udzielanego przez miejscowe władze, tzw. residence permit. Zezwolenie to jest ważne najwyżej jeden rok i może być wydane w związku z konkretnym celem pobytu (praca, nauka, powody rodzinne).

Na terenie Ambasady RP w Pekinie działa Szkolny Punkt Konsultacyjny, do którego uczęszczają na lekcje dzieci pracowników ambasady, a także dzieci Polaków mieszkających w Pekinie. Punkt obejmuje obecnie łącznie 30 dzieci i młodzieży uczących się według programu szkoły podstawowej (22 uczniów), gimnazjum (6 uczniów) i liceum (2 uczniów).

Na podstawie: prezydent.pl, msz.gov.pl.