Po szczycie w Chicago

W serwisach informacyjnych mogliśmy usłyszeć, że z tą wypowiedzią prezydent Grybauskaitė w pewnym stopniu zgadza się prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński. Tym samym negatywnie ocenił obecną politykę zagraniczną MSZ w stosunku do wschodnich sąsiadów. Zaznaczył jednak, że również i Litwini ponoszą odpowiedzialność za kształt wzajemnych relacji.  

Zupełnie inną koncepcję podczas rozprawiania o stosunkach polsko-litewskich obrał Jerzy Haszyczński. Wizja, którą opisał w „Uważam Rze”, umiejscowiona została na osi czasu w sierpniu 2022 r. i dotyczy hipotetycznej sytuacji, w której Rosjanie dokonują manewrów wojskowych przy granicach Litwy, Łotwy i Estonii w celu ochrony mniejszości rosyjskiej w państwach bałtyckich, która właśnie w tym czasie wszczęła na ich terenie bunt. Została stworzona, jak podaje autor, około półtora roku temu przez brytyjskich ekspertów. Jerzy Haszczyński twierdzi, że w takiej sytuacji siły NATO mogłyby wcale nie ruszyć od razu z pomocą. Jaki jest cel tej opowieści? Zapewne zwrócenie uwagi na fakt, iż konflikty na linii Warszawa-Wilno prowadzą do osłabienia bezpieczeństwa w naszym regionie. Nieobecność prezydent Grybauskaitė na spotkaniu w Warszawie przed szczytem w Chicago oraz kolejne wydarzenia w relacjach polsko-litewskich są powodem do silnego niepokoju, jednak by to naprawić, możliwe konsekwencje trwającego sporu musi zauważyć również strona litewska.

Jacek Pawlicki, pisząc na łamach „Gazety Wyborczej” o stosunkach polsko-litewskich, już na samym początku podkreśla, że istniejące spory „osłabiają pozycje Polski w Europie, a Litwę po prostu marginalizują”. W komentarzu pojawił się znany już między innymi z wywiadów udzielanych przez Tomasa Venclovę postulat, aby odrzucić historyczne antagonizmy i bardziej zadbać o współpracę na przyszłość. Autor zwraca uwagę na zmianę nastawienia do Polski samej prezydent Grybauskaitė, która jeszcze dwa lata temu na uroczystościach z okazji Święta Niepodległości przemawiała po polsku. Najlepszym podsumowaniem jest jednak opinia, że jeśli nie stanie się cud, to w tym roku prezydent Grybauskaitė nie należy się spodziewać na obchodach 11 Listopada.

Autorka artykułu jest stażystką portalu "Wilnoteka"