Piątek trzynastego – pechowy?


Fot. szczecin.klubowa.pl
Nawet jeżeli nie cierpimy na paraskewidekatriafobię, piątku trzynastego zwykle oczekujemy z lekkim niepokojem. Całe szczęście, że w roku nie może być więcej niż trzy takie piątki...







Piątek trzynastego
 jest uznawany za dzień pechowy w krajach anglojęzycznychfrancuskojęzycznych i portugalskojęzycznych. Taki sam status posiada w takich państwach jak: PolskaEstoniaNiemcyFinlandiaAustriaIrlandiaSzwecjaDaniaSłowacjaNorwegiaCzechySłoweniaBułgariaIslandiaBelgia i Filipiny.

GrecjiRumunii i Hiszpanii za pechowy jest uznawany wtorek trzynastego, zaś we Włoszech piątek siedemnastego.

Strach przed piątkiem trzynastego jest nazywany paraskewidekatriafobią. Słowo to powstało z greckich: paraskevi – piątek, dekatreis – trzynasty i fobia – strach.

Istnieje pogląd, że feralność tej daty bierze początek od faktu, że w ten dzień (13 października 1307) aresztowano templariuszy, kłamliwie oskarżonych przez króla Francji Filipa IV m.in. o herezję, sodomię i bałwochwalstwo (w rzeczywistości był on u nich ogromnie zadłużony i chciał się pozbyć wierzycieli). Według tej hipotezy ostatni wielki mistrz zakonu, Jacques de Molay, tuż przed śmiercią na stosie przeklął Filipa IV i papieża Klemensa V, a rok później obaj nie żyli. Przekonanie o pechu w piątek trzynastego pojawiło się dopiero na początku XX w.

Na polskich, a właściwie słowiańskich ziemiach, wiara w pechowy piątek jest jeszcze wcześniejsza. Piątek był dniem bogini Mokosz, żony Dadźboga. Mokosz była patronką seksualności i płodności, ale miała też cechy wampiryczne. Kiedy jednak Dadźbóg przyłapał ją na zdradzie – strącił na ziemię. Gdy na polskie ziemie dotarło chrześcijaństwo, narzuciło Mokoszy rolę upiora. 

Pechowy piątek znalazł miejsce też w przysłowiach ludowych: „W piątek zły początek”.

Data piątek trzynastego może w ciągu jednego roku przypaść co najmniej 1 raz i maksymalnie 3 razy. Kolejny piątek 13 wypadnie dopiero we wrześniu 2019 roku.

Na podstawie: gloswielkopolski.pl, pl.wikipedia.org