Pałac w Zatroczu wyróżniony
Członkowie Państwowej Komisji Dziedzictwa Kultury w ciągu 10 lat systematycznie wizytowali zabytki dziedzictwa kultury w różnych regionach Litwy. Podczas posiedzeń wyjazdowych oceniali, jak zabytkowe pałace, inne obiekty dziedzictwa nieruchomego są restaurowane, zagospodarowywane i wykorzystywane. Na podstawie wieloletnich obserwacji uznali, że najlepiej zadbanym i zagospodarowanym zespołem kulturowego dziedzictwa nieruchomego na Litwie jest Zatrocze.
Zespół pałacowy-parkowy w Zatroczu, jeden z najpiękniejszych na Litwie, założył w latach 1896-1901 hrabia Józef Tyszkiewicz. Autorem projektu neoklasycystycznego pałacu był architekt Józef Huss, a prawie 60-hektarowego parku - znany francuski architekt krajobrazu Édouard François André. Biały dwukondygnacyjny pałac nad brzegiem jeziora Galvė, z widokiem na zamek w Trokach, do II wojny światowej był prywatną rezydencją Tyszkiewiczów. Po wojnie w obrabowanym z wyposażenia i stopniowo dewastowanym pałacu urządzono ośrodek wypoczynkowy, następnie obóz pionierski, potem sanatorium i bazę turystyczną. Bogate kiedyś sale, utrzymywane w stylu Ludwika XVI, z ozdobnymi parkietami zostały podzielone na mniejsze pokoje. Ściany, na których wisiały ozdobne lustra i gobeliny, wyklejono kafelkami.
W prawdziwą ruinę pałac popadł w latach 90., po odzyskaniu przez Litwę niepodległości. Podejmowano próby przywłaszczenia obiektu. Odnalazł się też potomek Tyszkiewiczów, który usiłował odzyskać dawną własność rodziny. Władze litewskie postanowiły zachować pałac, nie miały jednak pieniędzy na jego odrestaurowanie. Dopiero w 2006 roku, z inicjatywy Trockiego Narodowego Parku Historycznego, rozpoczęto odbudowę zespołu pałacowo-parkowego.
Biały Pałac został odresturowany z dużą pieczołowitością, z wielką dbałością o szczegóły. Podczas rewitalizacji parku dyrekcja Trockiego Narodowego Parku Historycznego zadbała nawet o to, aby sprowadzić takie odmiany róż, jakie rosły tw nim za czasów Tyszkiewiczów.
Obecnie Zatrocze jest jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc w okolicach Wilna. W zabytkowych wnętrzach pałacu odbywają się koncerty muzyki klasycznej. Obecnie można obejrzeć wystawę wnętrz pałacowych pt. "Dom odzyskany". Sam park natomiast upodobały sobie młode pary, po ślubie przyjeżdżające na sesje zdjęciowe.
Na podstawie: BNS, inf.wł.
