Olga Tokarczuk – z literacką Nagrodą Nobla!
Polska autorka wymieniana była w gronie faworytów od kilku lat. Olga Tokarczuk jest jedną z najbardziej poczytnych współczesnych polskich pisarek. Doceniono ją również za granicą – otrzymała jedną z najważniejszych nagród literackich – Man Booker International Prize. Jury doceniło oryginalność powieści Tokarczuk „Bieguni”, którą na język angielski przełożyła Jennifer Croft.
Olga Tokarczuk urodziła się 29 stycznia 1962 roku w Sulechowie, studiowała psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracowała m.in. jako pokojówka w londyńskim hotelu i psychoterapeutka we Wrocławiu i Wałbrzychu. W 2018 roku, odbierając w Londynie nagrodę Bookera, podkreśliła, że kolczyki, które ma na sobie, są z czasów, gdy pracowała jako pokojówka.
Gdy jej pierwsze utwory literackie zyskały popularność, zrezygnowała z pracy i po przeprowadzeniu się do Nowej Rudy poświęciła się pisaniu. Mieszka obecnie we Wrocławiu, a także w Krajanowie koło Nowej Rudy, w Sudetach Środkowych. Jest autorką 17 książek – powieści, zbiorów opowiadań, esejów, a także scenariuszy filmowych. Jej twórczość była wielokrotnie adaptowana na deski teatralne i ekran filmowy. Jest jedną z najczęściej nagradzanych współczesnych polskich pisarek – ma na koncie m.in. nagrodę Fundacji im. Kościelskich, dwukrotnie – w latach 2007 i 2015 – otrzymała Literacką Nagrodę Nike, a w 2018 r. została uhonorowana Międzynarodową Nagrodą Bookera.
Olga Tokarczuk to rzadki przypadek pisarki cenionej zarówno przez krytyków, jak i publiczność. Debiutowała w 1979 r. opowiadaniami w czasopiśmie „Na Przełaj”. W 1989 r. ukazał się jej tomik poetycki, a w 1993 r. pierwsza powieść – „Podróż ludzi Księgi”. Książkę, zanim opublikowała ją oficyna Przedświt, odrzuciło wiele znanych i prestiżowych wydawnictw, które musiały poniewczasie żałować swojego sceptycyzmu, bo przyznały książce nagrodę Polskiego Towarzystwa Książek.
Wielkim sukcesem pisarki była jej trzecia powieść – „Prawiek i inne czasy” (1996). Tytułowy Prawiek, mityczna wioska położona rzekomo w samym środku Polski, to mikrokosmos, w którym w pomniejszonej skali można obserwować prawa, którymi rządzi się wszechświat. Z kolei „Dom dzienny, dom nocny” (1998) to najbardziej osobista książka Tokarczuk, osadzona w Kotlinie Kłodzkiej, gdzie mieszka.
Książka „Bieguni” z 2007 r., nominowana do Literackiej Nagrody Europy Środkowej ANGELUS, a także nagrodzona Nike (2008). To studium psychologii podróży. Tytuł książki „Bieguni” nawiązuje do nazwy rosyjskiej sekty z XVIII w., której członkowie uważali, że świat jest dziełem szatana, a kiedy się zatrzymujemy, szatan ma do nas najlepszy dostęp. Żeby uciec przed diabłem, musimy się cały czas poruszać. Autorka opisuje świat współczesnych Biegunów. W 2008 roku „Bieguni” zdobyli Literacką nagrodę Nike, a dekadę później, w 2018 roku, książka, której angielskie wydanie nosi tytuł „Flights” (tłum. Jennifer Croft), otrzymała nagrodę Międzynarodowego Bookera.
Po „Biegunach” Tokarczuk wydała książkę, która sama określa jako „thriller moralny” – „Prowadź swój pług przez kości umarłych”. Angielski przekład powieści otrzymał nominacje do Bookera. To jest książka o samotności i wykluczeniu starszych kobiet. W 2017 r. Agnieszka Holland przeniosła powieść na srebrny ekran. Film „Pokot” miał swoją premierę na niemieckim Berlinale i został nagrodzony Srebrnym Niedźwiedziem oraz Nagrodą im. Alfreda Bauera.
W 2014 r. ukazały się „Księgi Jakubowe”, epicka opowieść o Jakubie Franku, żydowskim mesjaszu żyjącym w XVII wieku na wschodnich rubieżach Rzeczpospolitej. Za „Księgi Jakubowe” autorka w 2015 r. otrzymała Nagrodę Literacką „Nike” (po raz drugi – po „Biegunach”). Wśród książek Tokarczuk są też zbiory opowiadań: „Gra na wielu bębenkach” (2001), „Ostatnie historie”, esej o powieści Bolesława Prusa „Lalka i perła” (2000), książka „Anna In w grobowcach świata” (2006) powstała w ramach międzynarodowej serii „Mity”, a także zbiór esejów „Moment niedźwiedzia”. Ostatnia książka Tokarczuk to „Opowiadania bizarne” z 2018 r.
Olga Tokarczuk to pisarka, która nie waha się angażować w życie społeczne i wypowiadać publicznie sądów nie zawsze popularnych.
Pisarka pracuje obecnie nad powieścią opartą na jej rodzinnej historii, której osią mają być relacje pomiędzy Polakami i Ukraińcami.
Na podstawie: PAP, IAR