Od Bożego Narodzenia do Trzech Króli. Tradycje podwileńskich wsi


Tradycje świąteczne, zdjęcie Wilnoteka
Okres Bożego Narodzenia obejmuje dni od Wigilii do Trzech Króli. Dawniej w tym czasie na wsi obowiązywały „święte wieczory”. Świętowanie rozpoczynało się od wieczerzy wigilijnej – najbardziej uroczystej kolacji w roku. Aby zapoznać się bliżej z tradycjami w okresie świąt Bożego Narodzenia w podwileńskiej wsi, poprosiliśmy, by opowiedzieli o nich ci, którzy jeszcze dobrze pamiętają, jak to było 50-60 lat wstecz.
Wigilia Bożego Narodzenia – dzień, w którym rozpoczynają się obchody świąt Bożego Narodzenia. Na Wileńszczyźnie 50-60 lat temu przez cały dzień 24 grudnia obowiązywał ścisły post. Po zachodzie słońca nie wolno było wykonywać żadnych ciężkich prac. Kiedyś od samego rana w tym dniu przygotowywano wieczerzę i przystrajano izbę. Do stołu wigilijnego zasiadano dopiero późnym wieczorem. Radosne świętowanie natomiast rozpoczynano w dzień Bożego Narodzenia, 25 grudnia, który tradycyjnie spędzano w gro­nie rodzinnym, unikano składania wizyt. Rano udawano się do kościoła. 



W okresie świątecznym, czyli aż do Trzech Króli, obowiązywały tak zwane „święte wieczory”. Wieczorami nie wolno było wykonywać żadnych prac. Kobiety nie mogły prząść, motać nici, piec chleba. Nie wolno było także prać aż do 6 stycznia, kiedy woda została poświęcona. Wówczas wieczorami zazwyczaj czytano fragmenty o narodzeniu Jezusa oraz śpiewano kolędy. 



Święto Ofiarowania Pańskiego powszechnie zwane świętem Trzech Króli obchodzono hucznie. W kościołach święcono kredę, którą oznaczano drzwi domów. Napis „C+M+B” świadczył o tym, że w domu tym mieszkają chrześcijanie, katolicy i że mieszkanie to Chrystus błogosławi. Poza kredą święcono złoto, kadzidło i mirę oraz wodę. Tego dnia na wiejskich drogach nie mogło zabraknąć kolędników-przebierańców. 



Święta, święta i po świętach. Pochód przebierańców wieńczył okres świąteczny wraz z nim na wsi kończyły się „święte wieczory”. Życie wracało do stałego porządku, ludzie – do codziennej pracy. Jaką pracę wykonywano? Czym się w zimie zajmowali na wsi mężczyźni, a czym kobiety?



Dzisiaj życie na wsi wygląda zupełnie inaczej. Młodzi już nie pamiętają ani tradycji „świętych wieczorów”, ani pochodu kolędników. 
Dbajmy więc o naszą przeszłość, aby została żywą również dla przyszłych pokoleń!