O Konstantym Górskim w Bibliotece im. Wróblewskich
Konstanty Górski urodził się we dworze w Kazimierzowie (Kazimierava) parafii wędziagolskiej (obecnie terytorium samorządu rejonu kowieńskiego). Uczył się rysunku w Wileńskiej Szkole Rysunku Iwana Trutniewa. Ukończył Moskiewską Szkołę Malarstwa, Rzeźby i Rysunku. Kontynuował studia w Petersburgu, Monachium, Paryżu, Rzymie.
Większą część życia spędził jednak w Warszawie, gdzie tworzył portrety (w tym prezydenta Polski Ignacego Mościckiego), ilustrował książki (dzieła A. Mickiewicza, J. Słowackiego, H. Sienkiewicza, M. Rodziewiczówny i innych autorów) oraz czasopisma (m.in. „Wędrowiec”, „Tygodnik Ilustrowany” i „Tygodnik Polski”). Był wybitnym organizatorem zagranicznych wystaw malarstwa, za co został odznaczony Orderem Narodowej Legii Honorowej – najwyższym odznaczeniem nadawanym przez państwo francuskie.
Na Litwie o Konstantym Górskim wiedzą nieliczni. Znany jest wyłącznie wśród badaczy sztuki i pracowników muzealnych. Niewiele jest też dzieł tego malarza w litewskich zbiorach: pojedyncze prace przechowywane są w Litewskim Muzeum Sztuki (6 ilustracji), w Muzeum Żmudzkim „Alka” w Telszach, w zbiorach prywatnych. Obrazy malarza zdobią: kościół pw. św. Trójcy w Wędziagole („Św. Jan Chrzciciel”, 1902; przypuszczalnie również „Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny”, 1890), kościół pw. św. Anny w dzielnicy Skaruliai w Janowie (Jonava; „Najświętsza Maryja Panna”, 1906), kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w miejscowości Žeimiai w rejonie janowskim („Św. Jan Chrzciciel”, 1907).
Drewniany dworek, w którym 18 lutego (wg innych danych 19 lutego) 1868 r. urodził się Konstanty Górski, do naszych czasów się nie zachował. Niegdysiejszych jego gospodarzy – ojca malarza Karola Górskiego (1822 lub 1824–1869) i matkę Marię Elwirę z Nartowskich Górską (około 1834–1908) przypomina dziś nagrobek na cmentarzu w Wędziagole.
À propos, Konstanty Górski został ochrzczony w wędziagolskim kościele pw. św. Trójcy.
Miejsca związane z K. Górskim są również w Wilnie, niewielu jednak je rozpoznaje. Na cmentarzu na Rossie w rodzinnym grobowcu obok rodziców (ojciec Dominik Bociarski – słynny kowieński adwokat, sybirak) i siostry spoczywa żona malarza Maria z Bociarskich-Górska (1872–1932). Do realizacji projektu byłego gmachu Ministerstwa Zdrowia przy al. Giedymina 27 w swoim czasie – w latach 1937–1938 – przyczynił się zięć malarza architekt i inżynier Antoni Forkiewicz.
Konstanty Górski zmarł w 1934 roku i został pochowany w Warszawie.
Ilustracja Konstantego Górskiego do noweli Józefa Weyssenhoffa „Za błękitami” (1897)
Jubileusz 150-lecia urodzin Konstantego Górskiego jest doskonałą okazją do przypomnienia postaci wybitnego malarza oraz jego dorobku twórczego.
Na wystawie w Bibliotece im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk prezentowanych jest 20 prac K. Górskiego. Jest to pochodzący z wczesnego okresu twórczości album rysunkowy z kopiami prac innych malarzy oraz oryginały wykonanych na przełomie XIX–XX wieku ilustracji do noweli Józefa Weyssenhoffa, 1860–1932) „Zaręczyny Jana Bełzkiego” i „Za błękitami” (obie nowele ukazały się osobno w serii „Biblioteczka Ilustrowana” w 1903 r. w Warszawie): 16 z nich zidentyfikowano zaledwie przed pół rokiem. Na tle innych zachowanych na Litwie prac K. Górskiego zbiór ten jest największy. Szerokiej publiczności przedstawiany jest po raz pierwszy.
Prezentowane ilustracje są wynikiem pomyślnej współpracy K. Górskiego, wydawnictwa Gebethner i Wolff – jednego z najsłynniejszych w Polsce – oraz pisarza, poety i krytyka literackiego J. Weysenhoffa. Wykonane zostały w ulubionej przez malarza technice monochromatycznego malarstwa olejnego na kartonach o niewielkim formacie.
Wystawa czynna do 27 marca br.
Na podstawie: mab.lt, pl.wikipedia.org.
