Nowe tablice informacyjne na Starej Rossie budzą kontrowersje
SKOnSR, 28 listopada 2022, 11:58
fot. wilnoteka.lt
Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą (SKOnSR) w drugiej połowie ubiegłego roku zaalarmował, że są niejasności w sprawie tablic informacyjnych na cmentarzu na Rossie w Wilnie. Przed Dniem Wszystkich Świętych bieżącego roku na tablicach ukazała się informacja, która wniosła niesmak i sprzeczność interesów, a mianowicie:
I. Brak daty urodzenia i śmierci osób spoczywających na Rossie (np. Augustas Liudvikas Bekiu (August Ludwik Bécu) 1771-1824; Antanas Vivulskis (Antoni Wiwulski 1877-1919). Niezmiernie ważne jest wskazanie okresu życia postaci historycznej, gdyż daty są doskonałym narzędziem dydaktycznym, zwłaszcza dla uczniów i studentów; daty wskazują, w jakiej epoce historycznej żyła wskazana osoba itp.
Fot. SKOnSR
Fot. SKOnSR
II. Brak informacji w języku polskim i angielskim o działalności wskazanych osób (np. Juzefas Montvila (Józef Montwiłł 1850-1911 visuomenės veikėjas, bankininkas, filantropas / społecznik, bankier, filantrop / social activist, banker, philanthropist). Warto pamiętać, że Cmentarz Na Rossie jest spuścizną kulturową Obojga Narodów - Polski i Litwy. Najstarszą wileńską nekropolię odwiedzają głównie turyści z Polski, czasem zawitają Białorusini, Niemcy, rzadziej Łotysze, nie brakuje miejscowych wędrowców. Trudno zrozumieć, dlaczego tablice z poglądową mapą cmentarza i historią prezentowane są w trzech językach, a na pozostałych dominuje wyłącznie język państwowy litewski. Oszczędne rozwiązanie nie jest słuszne, gdyż turystom z zagranicy słowa w języku litewskim (np. gydytojas, visuomenės veikėjas, sukilimo dalyvis, rašytojas itd) nie są nośnikami oczekiwanego przekazu. Bez informacji w języku polskim, wymagane są krótkie wyjaśnienia w powszechnie stosowanym międzynarodowym języku angielskim.
Brak miejsca na tablicach jest problemem do rozwiązania - istnieje możliwość zmniejszenia czcionki tekstu. Poza tym 20 stycznia 2020 r. podczas oficjalnego spotkania w samorządzie miasta Wilna z ówczesnym wicemerem stolicy Litwy Vytautasem Mitalasem w obecności przedstawicieli Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika" uzgodniono, że napisy na tablicach informacyjnych na zabytkowym Cmentarzu Na Rossie będą wyglądać następująco: imię i nazwisko napisane w języku oryginalnym (tak, jak na pomniku nagrobnym), natomiast kim była wskazana osoba - w trzech językach: litewskim, polskim i angielskim.
III. Roi się od błędów w imionach i nazwiskach osób zapisanych w języku polskim - to niewiarygodne, że instytucja państwowa z przymrużeniem oka patrzy na sprawy, które dotyczą nie tylko miejscowych Polaków mieszkających na Litwie, ale także Polaków mieszkających w sąsiednim kraju w Polsce. Kompromitacja, która zaprasza do dyskusji w sprawie kompetencji i piśmiennictwa osób pracujących w samorządzie stolicy.
Oto kilka przykładów (22 błędy):
- sektor 2 Wacław Michal Dziewulski - Michał
- sektor 3 Jan Kazimierz Wilczynski - Wilczyński; Julia Jaguczanska - Jaguczańska; Stanislaw Szyszkowski - Stanisław; Adam Benedikt Jocher - Benedykt
- sektor 4 Ivan Łuckiević - Łuckiewicz; Maurycy Stanislaw Kleczkowski - Stanisław
- sektor 8 Stanisław Trzebinski - Trzebiński; Emma Dmochowska-Jelenska - Jeleńska
- sektor 12 Michal Fryczynski - Michał Fryczyński; Piotr Sławinski - Sławiński; Tomasz Życky - Życki; Karoł Chełminski - Karol Chełmiński
- sektor 13 Jakób Manini - Jakub
- sektor 11 Felix Rymkiewicz - Feliks; Marciana Morawska - Marcianna
- sektor 16 Michal Węsławski - Michał
- sektor 18 Scholastika Jamont - Scholastyka; Zafia Gimbutt - Zofia
- sektor 18a Józef Korżeniewski - Korzeniewski
W związku z wyżej wymienionymi uwagami, nasuwają się niezbędne pytania, skierowane samorządowcom:
- Dlaczego na tablicach informacyjnych pominięto rok urodzenia i śmierci wskazanych osób?
- Co skłoniło pracowników instytucji samorządowej na tablicach informacyjnych działalność poszczególnych osób zaprezentować wyłącznie w języku litewskim? Czy przyjęta decyzja jest słuszna z punktu widzenia i oczekiwań miejscowych Polaków, Polaków z Polski i obcokrajowców?
- Z jakiego powodu informacja zamieszczona na tablicach w języku polskim zawiera błędy? Dlaczego nie przeprowadzono konsultacji z językoznawcą?