NIK o działaniach państwa na rzecz Polonii i Polaków za granicą

Najwyższa Izba Kontroli podkreśla, że dopiero w sierpniu 2015 roku rząd przyjął program współpracy z Polonią i Polakami za granicą na lata 2015-2020 a poprzedni skończył się w 2012 roku. W raporcie NIK czytamy, że "wpływ na przewlekłość opracowywania Rządowego Programu mogło mieć m.in. to, że zadania współpracy z Polonią i Polakami za granicą w ciągu dwóch lat (2013-2014) nadzorowało aż sześciu podsekretarzy stanu, co oznacza, że średnio każdy z nich tą problematyką zajmował się przez cztery miesiące. Administracja rządowa nie skorzystała z możliwości konsultowania swoich działań z organizacjami polonijnymi na etapie opracowywania założeń do Rządowego Programu Współpracy z Polską Diasporą w latach 2015-2020".

Zarówno ministerstwa, jak i instytucje czy organizacje pozarządowe do mierzenia efektów działań skierowanych do Polaków i Polonii za granicą stosują najczęściej wskaźniki dotyczące liczby zorganizowanych imprez, wystaw, szkoleń, czy opracowanych/udostępnionych materiałów edukacyjnych. NIK podkreśla, że w ten sposób nie można rzetelnie ustalić, czy i jak dzięki konkretnym działaniom umocniła się więź z krajem albo w jakim stopniu uczestnictwo w danej formie zajęć przyczyniło się do podjęcia decyzji o powrocie do kraju. W ocenie NIK konieczne jest wprowadzenie mierników, które pozwolą na ocenę skuteczności tych działań.

Kontrola NIK wykazała także, że Ministerstwo Edukacji Narodowej nie ma pełnych danych o tym, ile polskich dzieci uczy się języka polskiego i jakie w tym zakresie są potrzeby. Wątpliwości NIK budzi także sposób rozdziału środków finansowych przez placówki dyplomatyczno-konsularne przeznaczone na projekty realizowane przez organizacje polonijne.

W związku z ustaleniami kontroli NIK wnioskowała do ministrów: spraw zagranicznych, edukacji narodowej, nauki i szkolnictwa oraz kultury i dziedzictwa narodowego o dokonanie kompleksowej oceny skuteczności dotychczasowych działań na rzecz Polonii i Polaków za granicą, rozważenie opracowania strategii rozwoju oświaty polskiej za granicą, o uwzględnianie w przedsięwzięciach na rzecz Polonii i Polaków za granicą oferty kulturalnej dostosowanej także do potrzeb tzw. nowej emigracji.

W 2016 r. na nowe projekty w ramach konkursu dot. współpracy z Polonią i Polakami za granicą MSZ przeznaczy 63 mln zł. Z tej kwoty 16,8 mln zł przeznaczono na edukację, 6,5 mln - na media polonijne, 9,8 mln zł - na infrastrukturę polonijną. Termin zgłaszania się do konkursu mija 3 grudnia, zostanie on rozstrzygnięty w lutym 2016 r.

Na podstawie: IAR, nik.gov.pl