Nie żyje Franciszek Walicki


Franciszek Walicki, fot. Tadeusz Tomaszewski
W wieku 94 lat, w sobotę, 3 października, w Gdyni zmarł Franciszek Walicki, uważany za "ojca chrzestnego" polskiego rocka. Jeden z najbardziej zasłużonych animatorów kultury w powojennej Polsce, założyciel pierwszych polskich zespołów rockowych, który jako pierwszy odkrył Czesława Niemena, rodzinnie był związany z Wilnem. Na wileńskiej Łosiówce (Žirmūnai) stoi kaplica św. Teresy, którą wybudował jego ojciec, Franciszek Walicki, główny mierniczy i geometra magistratu wileńskiego.
Franciszek Walicki urodził się 20 lipca 1921 r. w Łodzi. W 1922 r. jego rodzice wrócili do Wilna: jego ojciec, również Franciszek, jeszcze podczas zaboru carskiego pracował w Komisji Szacunkowej Magistratu, kierował Wydziałem Pomiarów. Na tym stanowisku podjął się pionierskich prac: jako główny mierniczy i geometra magistratu opracował dokładne plany miasta, dzięki którym możliwy był dalszy rozwój Wilna. Konferencja Moskiewskiego Instytutu Mierniczego uznała te prace za najlepsze z dotychczas wykonanych na terenie Cesarstwa Rosyjskiego ze względu na rozwiązania techniczne i uzyskane dokładności. Po powrocie do Wilna w 1922 r., inżynier Walicki objął stanowisko w wileńskim magistracie, dalej prowadził prace pomiarowe na terenach miasta i w okolicach. Waliccy byli właścicielami jednego z domów w Kolonii Montwiłłowskiej na Łukiszkach i posiadłości na Łosiówce (dawna uliczka Świronek). W 1931 r. Franciszek Walicki senior zbudował na Tuskulanach według własnego projektu kaplicę pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus dla uczczenia pamięci rodziców: Jana Walickiego i Heleny de domo Chrzczonowicz.

Franciszek Walicki junior uczył się w Gimnazjum Jezuitów przy kościele św. Kazimierza. Nie był najpilniejszym uczniem. Szkołę musiał opuścić z niską lokatą przed zakończeniem roku szkolnego 1934/1935. Jesienią 1935 r. zaczął chodzić do liceum będącego częścią Gimnazjum i Liceum im. Sułkowskich w Rydzynie k. Leszna. Po ukończeniu liceum, został przyjęty do Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni. 15 września 1938 r. wypłynął w rejs na statku Dar Pomorza przez Maroko, Wyspy Kanaryjskie i Wyspy Zielonego Przylądka na Martynikę, do Portoryko, Kolumbii, na Jamajkę i Kubę. Poznał legendarnego kpt. Karola Olgierda Borchardta i doktora Wacława Korabiewicza. Do Gdyni wrócił w kwietniu 1939 r. W pierwszych miesiącach wojny Franciszek Walicki znalazł się w Wilnie, gdzie m.in. zetknął się z Leopoldem Tyrmandem. W 1945 r. rodzina Walickich przeniosła się do Polski. Franciszek Walicki junior kochał morze, zamieszkał więc w Gdyni.

Był organizatorem pierwszych festiwali jazzowych w Sopocie (1956-1957), publicystą, autorem tekstów (jako Jacek Grań), odkrywcą młodych talentów muzycznych. Aby nie drażnić władz zachodnim słowem "rock and roll", wymyślił termin "big beat" (mocne uderzenie), pod którym w Polsce rozwijał się ten gatunek muzyki. Był założycielem pierwszych w Polsce zespołów rockowych: Rhythm and Blues, Czerwono-Czarni, Niebiesko-Czarni, twórcą sopockiego klubu Non-Stop (1961), pierwszej polskiej dyskoteki (1970) i pierwszego polskiego pisma rockowego (Musicorama). Pod koniec lat 60 Franciszek Walicki współpracował z Tadeuszem Nalepą i jego słynną grupą Breakout. Pomagał też między innymi kapeli Józefa Skrzeka - SBB. W późniejszych latach prowadził wiele festiwali i imprez muzycznych, a także przeglądów młodych zespołów. Walicki napisał teksty do takich przebojów jak "Gdybyś kochał, hej" Breakoutu i "Czy mnie jeszcze pamiętasz" Czesława Niemena. Jako tekściarz pomagał też młodszym wykonawcom, takim jak Kasia Kowalska. Uhonorowany wieloma odznaczeniami państwowymi, w tym w 2009 r. przyznanym przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". W 2012 roku Franciszek Walicki, w wieku 91 lat, w ciągu trzech miesięcy, napisał książkę "Epitafium na śmierć rock'n'rolla" wydaną przez Fundację Sopockie Korzenie.

Zmarł 3 października 2015 r. w Gdyni, w wieku 94 lat. Pożegnanie Franciszka Walickiego odbędzie się w czwartek, 8 października, o godz. 13.30. na cmentarzu witomińskim w Gdyni.

Na podstawie: geoforum.pl, magwil.lt, polskieradio.pl