Nie żyje Eimuntas Nekrošius
Jak przekazał mediom Arvydas Nekrošius, we wtorek, 19 listopada, reżyser poczuł się źle po powrocie z podróży i trafił do szpitala, gdzie zmarł ok. godz. 3 w nocy. W środę skończyłby 66 lat.
Eimuntas Nekrošius urodził się 21 listopada 1952 we wsi Pažobrys w rejonie rosieńskim. Rozpoczął studia reżyserskie w Konserwatorium Wileńskim, ale po roku przeniósł się do Moskwy. Jeszcze w czasie studiów, w 1977 roku, zadebiutował na scenie Teatru Młodzieżowego spektaklem „Smak miodu” Shelagh Delaney. W latach 1978–1979 pracował w Teatrze Dramatycznym w Kownie, po czym wrócił do Teatru Młodzieżowego, z którym związany był do 1991 roku. To tu ukształtował się jego niepowtarzalny styl reżyserski, oparty na budowaniu wieloznacznych metafor i symbolicznych obrazów scenicznych. Wyreżyserował m.in. spektakle: „Kwadrat”, „Pirosmani, Pirosmani…”, „Miłość i śmierć w Weronie”, „Dzień dłuższy niż stulecie”, „Wujaszek Wania”.
W latach 1993–1997 został głównym reżyserem Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego LIFE. W jego ramach zrealizował swoje legendarne przedstawienie „Hamleta” Williama Shakespeare’a w Andriusem Mamontovasem w tytułowej roli. W 1998 roku założył własny teatr – Meno fortas (Fort Sztuki), z którym związany był do dziś. Stworzył tu wiele przedstawień, które na trwałe wpisały się w historię litewskiego teatru, wśród nich m.in. „Makbet”, „Otello”, „Faust”, „Idiota”, „Boska komedia” i „Raj” na podstawie Dantego, „Księga Hioba”, „Głodomór” Franza Kafki czy „Cynk” na podstawie Swietłany Aleksijewicz, z którym powrócił na deski Teatru Młodzieżowego.
Często pracował za granicą, tworząc inscenizacje we Włoszech, Rosji czy Argentynie. Ostatnio reżyserował także w Polsce. W 2016 roku na deskach Teatru Narodowego w Warszawie powstały znakomite „Dziady”, które wileńska publiczność miała okazję zobaczyć pod koniec października w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Sirenos. Jego ostatnie przedstawienie również powstało w Warszawie – w czerwcu tego roku odbyła się premiera „Ślubu” Witolda Gombrowicza. Dyrektor Teatru Jan Englert planował już kolejną współpracę. „Miał rozpocząć w naszym teatrze pracę nad «Królem Learem» i zmarł, zostawiając królestwo bez następcy” – powiedział dyrektor.
E. Nekrošius był także twórcą przedstawień operowych – na deskach Litewskiego Narodowego Teatru Opery i Baletu wystawił m.in. „Walkirię” Richarda Wagnera czy „Otella” Giuseppe’a Verdiego. Był laureatem wielu nagród na krajowych i międzynarodowych festiwalach, odznaczeń dla najlepszych przedstawień i twórców, w tym Europejskiej Nagrody Teatralnej Nowe Rzeczywistości Teatralne, litewskiego Złotego Krzyża Sceny oraz polskiej Nagrody im. Konrada Swinarskiego przyznawanej przez miesięcznik „Teatr”. W 1997 roku przyznano mu Narodową Nagrodę Kultury i Sztuki. Otrzymał także Krzyż Komandorski Orderu Giedymina oraz Wielki Krzyż „Za zasługi dla Litwy”.
Wyrazy współczucia najbliższym zmarłego oraz całej społeczności teatralnej wyraziła prezydent Dalia Grybauskaitė. „To wielka strata dla całego teatralnego świata, w którym wyjątkowy talent Nekrošiusa reprezentował nasz kraj i rozsławiał imię Litwy. Przez kilkadziesiąt lat każdy jego nowy spektakl stawał się wielkim wydarzeniem zarówno na naszych scenach, jak i innych krajów” – w komunikacie Urzędu Prezydenta cytowana jest D. Grybauskaitė.
Na życzenie rodziny Eimuntas Nekrošius będzie miał prywatny pogrzeb w Szydłowie (lit. Šiluva) w rejonie rosieńskim. Jak poinformował jednak kanclerz rządu Algirdas Stončaitis, w Wilnie odbędzie się ostatnie pożegnanie z reżyserem.
Na podstawie: bns.lt, 15min.lt, menufaktura.lt, lrp.lt, narodowy.pl, inf. wł.
