Narodowe Czytanie "Wesela"


Fot. Wilnoteka.lt
W tym roku w akcję Narodowego Czytania włączyło się kilka wileńskich szkół i instytucji. Pierwsza impreza (w dosłownym znaczeniu tego słowa) odbyła się 1 września w restauracji "Sakwa". Dramat Stanisława Wyspiańskiego czytał też na Litwie Teatr Polski w Wilnie, uczniowie Gimnazjum im. Michała Balińskiego w Jaszunach oraz uczniowie Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wilnie. Zapraszamy na wideorelacje z weselnych spotkań.
 
W przeddzień Narodowego Czytania "Wesela" Instytut Polski w Wilnie zorganizował swoją edycję przedsięwzięcia. Dramat Wyspiańskiego czytano w restauracji "Sakwa". Całość imprezy utrzymana była w konwencji tradycyjnego wesela - przewidziano poczęstunek i tańce. Nawet sposób ustawienia stołów nawiązywał do tradycji weselnej - za główną ladą siedziały najważniejsze osoby - przedstawiciele Ambasady RP i Instytutu Polskiego w Wilnie.

Instytut Polski zaprosił do współpracy Polskie Studio Teatralne oraz Zespół Pieśni i Tańca "Wilenka". Poproszono też dr Irenę Fedorowicz o wprowadzenie zgromadzonych w kontekst powstania "Wesela". Jak pisaliśmy tutaj, Wilno było jedynym miastem w zaborze rosyjskim, gdzie dramat Wyspiańskiego wystawiono w całości. Aby uśpić czujność członków Rady Teatralnej, mimo pełnej świadomości treści dramatu, "Wesele" nazwano "przygnębiającą sztuką". Wesele w "Sakwie" zorganizowano po 110 latach od momentu historycznej inscenizacji sztuki w reżyserii Nuny Młodziejowskiej.

Narodowe Czytanie "Wesela" obnażyło braki w zbiorach biblioteki Instytutu Polskiego w Wilnie. Placówka dysponuje jedynie dwoma egzemplarzami "Wesela", w dodatku są to książki ze ściągami dla maturzystów. Ale wkrótce sytuacja ma się zmienić. Dyrektor instytutu obiecał, że sprowadzi do Wilna ładne wydania dramatu. Dla zniecierpliwionych mamy dobrą wiadomość. W oczekiwaniu na pojawienie się wersji papierowej "Wesela" w bibliotece Instytutu Polskiego można korzystać ze źródeł elektronicznych. Po upływie 70 lat od śmierci Wyspiańskiego pełny tekst dramatu trafił do wolnych zasobów. Każdy może legalnie ściągnąć "Wesele" z Internetu i czytać je bez ograniczeń!  


1 września, kiedy akcja Narodowego Czytania odbywała się w wielu miastach w Polsce, do czytania dramatu Wyspiańskiego przystąpili uczniowie Gimnazjum im. Michała Balińskiego w Jaszunach. Inicjatorka jaszuńskich edycji akcji - Andżela Dajlidko śledziła Narodowe Czytanie od 2012 roku, ale do podjęcia wyzwania dojrzewała kilka lat. Miała świadomość, że impreza musi być przyzwoicie zorganizowana i dobrze poprowadzona. Dopiero w zeszłym roku zdecydowano, że Jaszuny dołączą do mapy miast, w których czyta się polskie lektury.

W podziękowaniu za ubiegłoroczne czytanie "Quo vadis" Pałac Balińskich w Jaszunach otrzymał egzemplarz książki. Kierownik pałacu Kazimierz Karpicz przyznał, że w ty roku z przyjemnością postawi na półce piękne wydanie "Wesela". Jak zuważył, "ten utwór może być markerem znajomości polskiej literatury i tradycji, ponieważ jest przepełniony rekordową ilością symboli i haseł, które nie są zrozumiałe dla innych czytelników spoza kręgu kultury polskiej. Jest to utwór, króty na przełomie XIX i XX wieku wywołał olbrzymią dyskusję nad tym, czy użytkowników różnych odmian języka polskiego da się połączyć w jeden nowoczesny politycznie naród. Czy da się połączyć absolutnie odmiennie, a częsciowo nawet wrogie sobie tradycje w jedno". Ta obawa uaktualnia się również dziś, kiedy Polacy są rozsiani po całym świecie, funkcjonują w różnych systemach politycznych, w różnych środowiskach, walczą o utrzymanie swojej tożsamości. Powszechne włączenie się placówek dyplomatycznych na całym świecie w akcję Narodowego Czytania na pewno ułatwia budowanie wspólnotowości polskiej ponad granicami. 


Dzisiaj dramat "Wesele" czytano w Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wilnie. Z tej okazji dyrektor szkoły Czesław Dawidowicz podzielił się z uczniami swoim wspomnieniem z inscenizacji spektaklu w wykonaniu Polskiego Teatru Narodowego, która miała miejsce w połowie lat 70. na scenie Pałacu Związków Zawodowych w Wilnie. Rolę pana młodego odgrywał wówczas Daniel Olbrychski. Słynny aktor odwiedził wtedy ówczesną szkołę nr 11, obecne Gimnazjum im. Adama Mickiewicza. Pamiątkowy podpis Olbrychskiego widnieje w szkolnej kronice. Dyrektor Dawidowicz wspominał też, że Olbrychski ze sceny gimnazjalnej auli recytował także "Odę do młodości". Okazuje się również, że delegacja Gimnazjum im. Adama Mickiewicza odwiedziła swojego czasu Rydlówkę w Bronowicach i zostawiła tam pamiątkowy proporczyk. 


Jak widać, akcja Narodowego Czytania pod patronatem Prezydenta RP odbiła się szerokim echem w Wilnie i na Wileńszczyźnie. W ciągu ostatnich dni "Wesele" czytano na Litwie kilka razy. Ale to jeszcze nie koniec. W czwartek, 7 września dramat Wyspiańskiego będzie czytany w parku miejskim w Solecznikach.

Zdjęcia: Paweł Dąbrowski, Edwin Wasiukiewicz
Montaż: Paweł Dąbrowski